Hiệu quả thí điểm mô hình “Cung cấp, kết nối dịch vụ chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS”

 Sau 5 năm triển khai thí điểm, mô hình “Cung cấp, kết nối dịch vụ chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS” đã phát huy hiệu quả tích cực ở nhiều địa phương trong tỉnh. Không chỉ nâng cao chất lượng sống của trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, chương trình còn góp phần phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong việc tuyên truyền nâng cao nhận thức về chống phân biệt đối xử và phòng ngừa HIV tại cộng đồng.

Nhân rộng mô hình tại các xã, phường trọng điểm
Theo rà soát, tính đến hết năm 2018, toàn tỉnh có tổng số 388 trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS thuộc diện quản lý; trong đó số trẻ bị nhiễm HIV/AIDS là 64 em, số trẻ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi HIV là 278 em, 46 trẻ có nguy cơ cao nhiễm HIV do môi trường gia đình và cộng đồng...
Năm 2015, được sự hỗ trợ của Cục Trẻ em (Bộ LĐTBXH), Sở LĐTBXH Bắc Ninh đã triển khai xây dựng thí điểm mô hình “Cung cấp, kết nối dịch vụ chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS” tại 2 xã Ngọc Xá và Đào Viên (huyện Quế Võ). Tham gia mô hình có 80 trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS; trong đó có 8 trẻ nhiễm HIV/AIDS; 15 trẻ mồ côi do cha, mẹ chết vì nhiễm HIV/AIDS, 28 trẻ sống cùng người nhiễm HIV/AIDS; 29 trẻ là con của người sử dụng ma túy, mua bán dâm… Năm 2016, mô hình tiếp tục được nhân rộng tại 2 phường Võ Cường và Đáp Cầu (TP. Bắc Ninh).
Mục đích chính của việc xây dựng mô hình là nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và người dân về phòng, chống HIV/AIDS cho trẻ em, chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS tại cộng đồng; kết nối các dịch vụ chăm sóc trẻ em, tập trung các hoạt động tư vấn, chăm sóc tại gia đình và cộng đồng, lồng ghép một số dịch vụ xã hội cần thiết đối với nhóm trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS; Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, tư vấn, chăm sóc giáo dục, tránh kỳ thị, phân biệt đối xử với trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS; Nâng cao chất lượng sống của trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS thông qua tăng cường hệ thống dịch vụ xã hội nhằm đáp ứng nhu cầu toàn diện của trẻ.

Nâng cao chất lượng sống
Thời gian qua, nhiều dịch vụ thiết yếu và thân thiện đối với trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS đã được hình thành và ngày càng được mở rộng tại các địa phương như: hỗ trợ thẻ BHYT cho trẻ dưới 6 tuổi, chăm sóc, điều trị, tư vấn cho trẻ nhiễm HIV, cung cấp thuốc ARV miễn phí cho các bà mẹ mang thai và trẻ em, xét nghiệm PCR để chẩn đoán sớm tình trạng nhiễm HIV trẻ em sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV, dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con... Các mô hình kết nối toàn diện, tiếp nhận và chăm sóc trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS tại các cơ sở giáo dục mầm non, các trường công lập được tăng cường. 100% trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS trong diện quản lý được cung cấp các dịch vụ về y tế, giáo dục, tư vấn, hỗ trợ dinh dưỡng và phát triển thể chất, chăm sóc thay thế, vui chơi giải trí và các chính sách xã hội theo quy định; 2/2 cơ sở chăm sóc và điều trị cho trẻ em nhiễm HIV được cung cấp kiến thức, kỹ năng về bảo vệ, chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS (100%); 454/454 (đạt 100%) trường học trên địa bàn tỉnh sẵn sàng tiếp nhận và tạo điều kiện cho trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS được đi học. Trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS không bị kỳ thị và phân biệt đối xử trong trường học hay khi tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục và các dịch vụ xã hội khác... 
Năm 2018, tại các xã, phường triển khai Mô hình điểm kết nối dịch vụ chăm sóc cho trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, Sở LĐTBXH tỉnh đã tổ chức 8 Hội nghị truyền thông tư vấn các vấn đề liên quan đến chính sách cho trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV; kỹ năng chăm sóc trẻ và người thân của trẻ bị nhiễm HIV; cách phòng tránh và chống phân biệt, kỳ thị với người có HIV cho cha mẹ, người chăm sóc trẻ và trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS cho hơn 620 người; 4 lớp tập huấn cho 160 người là thành viên Ban điều phối, Cộng tác viên 4 xã tham gia thực hiện mô hình. Phối hợp với Sở Giáo dục - Đào tạo tổ chức truyền thông tại 14 trường tiểu học trên địa bàn tỉnh cho gần 10.000 lượt học sinh về kỹ năng chăm sóc, chống kỳ thị phân biệt đối xử… 8 hội nghị truyền thông cho 1.200 bậc ông bà, cha mẹ thuộc 16 xã, phường, thị trấn về kiến thức kỹ năng kết nối dịch vụ chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS (tại các đơn vị không có mô hình điểm). 
 Đặc biệt, trong hai năm 2017 - 2018, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh về việc tham gia 100% BHYT cho người bị nhiễm HIV/AIDS, đối với trẻ em bị nhiễm không thuộc diện được cấp thẻ BHYT giao Sở LĐTBXH trích Quỹ BTTE tỉnh mua thẻ BHYT cho 38 trẻ với tổng kinh phí 26.676.000 đồng. Hàng năm, số trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS trong diện quản lý được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ, đặc biệt là dịch vụ y tế, hỗ trợ dinh dưỡng, tham gia vui chơi trong các ngày lễ, tết, Quốc tế Thiếu nhi… với số kinh phí khoảng 200 triệu đồng/năm từ nguồn ngân sách địa phương và thông qua vận động xã hội. 
Có thể khẳng định, qua gần 5 năm triển khai kế hoạch hành động vì trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS giai đoạn 2014-2020, Bắc Ninh không chỉ trợ giúp trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS tiếp cận đầy đủ các dịch vụ về y tế, giáo dục, tư vấn, hỗ trợ dinh dưỡng..., các hoạt động của chương trình còn góp phần nâng cao nhận thức của xã hội về phòng chống HIV/AIDS cho trẻ em, chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS tại cộng đồng.