Hiểu thêm về Hoàng thúc Lý Long Tường và dòng tộc Lý Hoa Sơn ở Hàn Quốc

Không biết tự bao giờ, người dân làng Báng (phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn ngày nay) đã truyền nhau lời sấm: “Bao giờ rừng Báng hết cây, Tào Khê hết nước Lý nay mới về”... để nói về sự ra đi vô vọng, tưởng chừng không có ngày trở về của dòng họ Lý khi phải rời bỏ quê hương đi lánh nạn, trước sự truy tìm gắt gao của chế độ nhà Trần lúc bấy giờ (năm 1226).

Thế rồi, vào một ngày tháng 3 năm 1994, một người con của dòng tộc, ông Lý Xương Căn, hậu duệ đời thứ 31 của Hoàng thúc Lý Long Tường đã từ Hàn Quốc tìm về quê cha đất tổ. Trước sân rồng Đền Đô, ông quỳ phục bái lạy tổ tiên, thưa với 8 vị vua triều Lý: Dù xa xôi cách trở ngàn trùng, nhưng những người con của dòng tộc vẫn luôn hướng về nguồn cội. Nơi tổ tiên hơn nghìn năm trước đã sinh ra Thuỷ tổ Lý Công Uẩn, người khởi lập vương triều Lý và khai sáng kinh đô Thăng Long, làm rạng danh non sông đất nước...

Lời sấm truyền từ lâu đã lùi vào quên lãng, nhưng chỉ đến khi ông Lý Xương Căn có mặt tại Đền Đô, mọi người mới chợt nhớ ra rằng: Lời sấm truyền nay đã trở thành hiện thực! Rừng Báng xanh ngút ngàn năm xưa nay đã nhường chân cho cánh đồng quanh năm xanh lúa màu. Con sông Tào Khê thuở nào nay đã cạn, chỉ để lại dấu tích bằng những dãy ao nằm bao bọc, che chở cho làng...

Người ta đã nói nhiều về ông Lý Xương Căn, hiện là Chủ tịch Hội giao lưu văn hoá Hàn-Việt, Chủ tịch Hội kỷ niệm Hoàng tử Lý Long Tường. Người đã có nhiều công sức thúc đẩy mối quan hệ hữu nghị hợp tác Hàn-Việt, người con của dòng tộc luôn đau đáu một nỗi niềm phải đưa được mọi người thuộc dòng tộc Lý Hoa Sơn tìm về quê cha đất tổ... Thế nhưng, cuộc đời và sự nghiệp của Hoàng thúc Lý Long Tường thì còn ít người biết tới.

Đối chiếu với tư liệu lịch sử trong nước và quốc tế, có thể xác định Lý Long Tường sinh vào năm 1174, là Hoàng tử con vua Lý Anh Tông (1138-1175), em vua Lý Cao Tông và là chú vua Lý Huệ Tông (1211-1224). Vì vậy, Lý Long Tường được gọi là Hoàng tử hay Hoàng thúc.

Lý Long Tường lớn lên khi nhà Lý đang suy tàn (1009-1225), và sự thay thế của triều Trần. Trước binh biến của đất nước, Lý Long Tường đã cùng một số tôn thất nhà Lý tìm cách vượt biển ẩn tránh ra nước ngoài. Điểm đến là huyện Ung Sơn, nước Cao Ly (CHDCND Triều Tiên ngày nay). Nương náu ở Trấn Sơn phía nam phủ thành, đặt hiệu là Vi Tử Động. Mục đích ra đi của Lý Long Tường là để giữ việc thờ cúng tổ tiên như trường hợp Vi Tử đời Ân đã làm, nên ông đặt hiệu là Tiểu Vi Tử và nơi ở là Vi Tử Động.

Năm 1253, đế chế Mông Cổ tiến công xâm lược Cao Ly, đánh vào Quốc Đô và Ủng Tân, nơi tôn thất nhà Lý ở ẩn. Lý Long Tường đã đứng ra tổ chức kháng chiến, cùng với quan quân trong phủ và nhân dân chiến đấu dũng cảm. Sau 5 tháng, quân giặc thất bại thảm hại phải xin hàng. Nhà vua rất mừng vui, khen ngợi và cho đổi Trấn Sơn là Hoa Sơn, cấp cho Lý Long Tường 30 dặm vuông đất làm thái ấp để phụng thờ tổ tiên. Sai dựng cửa gọi là Thụ Hàng Môn, lập bia ghi công trạng để con cháu đời đời ghi nhớ và ở đó nhập tịch Hoa Sơn.

Sau khi đến Cao Ly, Hoàng tử Lý Long Tường sinh được hai người con trai. Con cả làm quan ở Hwang Hae-Đô, tỉnh Hway Hae, lập nên 13 chi. Người con thứ lập nghiệp ở An Đông, Kyuong Shang-Đô, tỉnh Kyuong Shang, lập nên 3 chi. Như vậy, hậu duệ của Hoàng thúc Lý Long Tường ở Hàn Quốc có 16 chi chính. Nếu tính từ Thuỷ tổ nhà Lý ở Việt Nam thì lớp cháu con của Lý Long Tường thuộc dòng họ chính tôn. Ở Hàn Quốc có nhiều họ Lý, dòng họ Lý gốc Việt này được gọi là Lý Hoa Sơn vì Hoa Sơn là quê hương đầu tiên khi Lý Long Tường nhập cư Cao Ly, và cũng gắn liền với tước hiệu Hoa Sơn Quân do vua Cao Tông nước Cao Ly phong tặng. Kể từ Lý Long Tường, con cháu dòng họ Lý Hoa Sơn ngày càng phát triển và sống hoà nhập vào cộng đồng dân cư nước sở tại và nhiều người thành đạt. Có người đỗ Tiến sỹ, có người giữ chức tước cao như Nghệ văn quán đại đề học, Lễ tào tham nghị, Giám tu quốc sử, Thượng thư hữu bộc xã, nhiều người văn chương nổi tiếng một thời...

Tại Hoa Sơn còn lưu giữ nhiều di tích mang dấu ấn của Lý Long Tường như khu Dinh quán, thành lũy, Thụ Hàng Môn với tấm bia “Thụ Hàng Môn kỷ tích bi”, ghi lại chiến công của Lý Long Tường đã cùng quân dân Cao Ly đánh bại quân xâm lược Mông Cổ. Lúc đó ông đã là một lão tướng khoảng 80 tuổi. Mộ của ông ở phía tây phủ thành Ung Tân, dưới chân núi Di Ất.

Từ vị tổ Lý Long Tường cho đến các thế hệ con cháu ngày nay vẫn không bao giờ quên cố quốc, luôn hướng về quê cha đất tổ. Tại Hoa Sơn có một quả núi gọi là Quảng Đại Sơn, trên đỉnh có một nền đá bằng phẳng. Tương truyền rằng, Lý Long Tường thường lên đó ngóng trông về phương Nam, thương nhớ quê nhà. Ngọn núi đó vì thế mang tên “Vọng Quốc Đàn” hay “Vọng Cố Hương”.

Hoàng Ngọc Bính