Khắc phục khó khăn để tổ chức các phiên tòa trực tuyến theo Nghị quyết số 33 của Quốc hội khóa XV

Tại kỳ họp thứ Hai, ngày 12-11-2021, Quốc hội khóa XV thông qua Nghị quyết 33/2021/QH15 về tổ chức phiên tòa trực tuyến. Thực hiện Nghị quyết số 33 của Quốc hội khoá XV và chỉ đạo của TAND tối cao, TAND tỉnh Bắc Ninh khắc phục khó khăn, khẩn trương triển khai áp dụng phiên toà trực tuyến, đạt kết quả bước đầu đáng ghi nhận.

Phiên toà trực tuyến đầu tiên tổ chức vào ngày 23-5-2022, do Chánh án TAND tỉnh Vũ Công Đồng làm chủ toạ, xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Ngô Văn Tiến phạm tội “Mua bán trái phép chất ma túy” với 2 điểm cầu. Tại điểm cầu TAND tỉnh, thành phần tham gia phiên tòa gồm Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên, Thư ký phiên tòa, Luật sư bào chữa cho bị cáo và người làm chứng. Tại điểm cầu Trại Tạm giam Công an tỉnh, tham gia phiên toà có bị cáo, Cảnh sát dẫn giải, giữ trật tự phiên tòa và cán bộ Tòa án nhân dân tỉnh. Phiên tòa đảm bảo đầy đủ thủ tục tố tụng, thành phần tham gia tố tụng, chất lượng hình ảnh và âm thanh rõ ràng, thông suốt giữa hai điểm cầu.

Quang cảnh một phiên toà trực tuyến tại điểm cầu TAND tỉnh.

Tại phiên toà, HĐXX làm rõ: Vào hồi 13h30’ ngày 17-12-2021, tại nhà trọ của bà Lý Thị Lưu ở khu phố 6, Cẩm Giang, phường Đồng Nguyên, thành phố Từ Sơn, cơ quan công an bắt quả tang Ngô Văn Tiến (sinh năm 1993, thường trú tại khu phố Nguyễn Giáo, phường Đồng Nguyên, thành phố Từ Sơn) bán ma tuý. Tổng khối lượng ma túy Tiến mang bán và bị thu giữ ở nhà trọ của bị cáo là 47,1073 gam ma túy loại Methamphetamine. Bị cáo thành khẩn khai báo toàn bộ hành vi phạm tội. Hội đồng xét xử căn cứ vào kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa, xem xét tính chất, mức độ hành vi phạm tội, các tình tiết giảm nhẹ, tuyên phạt bị cáo Ngô Văn Tiến 16 năm tù về tội “Mua bán trái phép chất ma túy”.
Kết thúc phiên tòa, lãnh đạo Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Ninh tổ chức phiên họp đánh giá việc xét xử trực tuyến, từ các vấn đề liên quan tới tố tụng như việc dẫn giải, trích xuất đến cơ sở vật chất, trang thiết bị, lưu giữ hình ảnh, âm thanh để đảm bảo cho việc xét xử… Từ đó, rút ra kinh nghiệm để xét xử trực tuyến trở thành hoạt động tố tụng chủ yếu, có hiệu quả trong những phiên xét xử tiếp theo.
Ngay sau thành công của phiên toà đầu tiên, TAND tỉnh và TAND các huyện, thành phố đều triển khai xét xử trực tuyến. Đến hết tháng 7-2022, TAND 2 cấp trong tỉnh tổ chức được gần 50 phiên toà trực tuyến. Các phiên toà đều đáp ứng đúng tiêu chí theo quy định tại Nghị quyết số 33 của Quốc hội. Theo đó, TAND được tổ chức phiên toà trực tuyến để xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm vụ án hình sự, dân sự, hành chính có tình tiết, tính chất đơn giản; tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ vụ án rõ ràng. Phiên toà trực tuyến là phiên toà được tổ chức tại phòng xử án, có sử dụng các thiết bị điện tử kết nối với nhau thông qua môi trường mạng, cho phép bị cáo, bị hại, đương sự, người tham gia tố tụng khác tham gia phiên toà tại địa điểm ngoài phòng xử án do Toà án quyết định nhưng vẫn đảm bảo trực tiếp theo dõi đầy đủ hình ảnh, âm thanh và tham gia các trình tự, thủ tục tố tụng của phiên toà bằng lời nói, hành vi tố tụng liên tục, công khai vào cùng một thời điểm.
Đánh giá cao việc xét xử trực tuyến, Trung tá Đào Thanh Bình, Đội trưởng Đội Cảnh sát hỗ trợ tư pháp và quản lý vật chứng cho biết: Thực hiện xét xử trực tuyến thuận lợi hơn rất nhiều cho đội ngũ cảnh sát hỗ trợ tư pháp vì không phải áp tải các bị cáo từ Trại Tạm giam đến các toà án, hạn chế được những rủi ro có thể xảy ra trên đường di chuyển. Việc quản lý các bị cáo tại khu vực xét xử trực tuyến nằm trong Trại Tạm giam cũng đỡ vất vả hơn rất nhiều.     
Đồng chí Vũ Công Đồng, Bí thư Ban cán sự Đảng, Chánh án TAND tỉnh cho biết: Tổ chức các phiên tòa xét xử trực tuyến theo Nghị quyết 33 của Quốc hội khóa XV là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng của hệ thống TAND hai cấp tỉnh Bắc Ninh trong năm 2022. Trong tình hình hiện nay, xét xử trực tuyến sẽ hạn chế lây lan dịch bệnh, đảm bảo để tư pháp không chậm trễ. Xét xử trực tuyến còn tạo thuận lợi cho bị cáo, mọi công dân, tổ chức được thuận lợi tham gia phiên tòa, giảm thời gian đi lại, tiết kiệm chi phí. Ngoài ra phiên tòa trực tuyến còn nâng cao hiệu quả hoạt động của tòa án phù hợp xu thế quốc tế, là bước đi cần thiết để xây dựng Tòa án điện tử.
Ngay từ đầu năm, Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo TAND tỉnh tập trung chỉ đạo để các đơn vị khẩn trương chuẩn bị các điều kiện cần thiết để phục vụ việc tổ chức các phiên tòa trực tuyến; Phối hợp với các đơn vị kỹ thuật nghiên cứu phương án sử dụng và các thiết bị để phục vụ cho việc xét xử trực tuyến. Thời gian qua, do chưa được cấp kinh phí nên TAND tỉnh mới sắp xếp, bố trí được 1 phòng xử tại điểm cầu Trại Tạm giam Công an tỉnh. Trong lúc chờ kinh phí để hoàn thiện trang thiết bị tại tất cả các điểm cầu xét xử trực tuyến, các đơn vị TAND trong tỉnh phải khắc phục các khó khăn về cơ sở vật chất, sắp xếp các vụ án để xét xử cho phù hợp, đúng với tinh thần của Nghị quyết số 33 của Quốc hội và Thông tư liên ngành Trung ương. Cùng với việc phổ biến, quán triệt cho đội ngũ cán bộ TAND 2 cấp, TAND tỉnh tiến hành tập huấn về xét xử trực tuyến cho đội ngũ hội thẩm TAND 2 cấp để hiểu rõ và tham gia xét xử đạt kết quả cao.