Khắc phục ô nhiễm môi trường do sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật

 Phục vụ sản xuất nông nghiệp, mỗi năm nông dân trên địa bàn tỉnh sử dụng 200- 300 nghìn tấn phân bón hoá học và 1.200- 1.300 tấn thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) và các chất kích thích có nguồn gốc hoá học. Qua phân tích chất lượng nước bề mặt của hệ thống đồng ruộng cho thấy chỉ tiêu tổng hoá chất của 70% số mẫu phân tích có hàm lượng vượt quá tiêu chuẩn cho phép. Do vậy, khắc phục ô nhiễm môi trường do sử dụng hoá chất BVTV đang trở thành nhiệm vụ cấp bách đặt ra cho ngành chức năng, các cơ quan chuyên môn.

Theo kết quả khảo sát mới nhất của Sở Tài nguyên-Môi trường, có 173.132 hộ nông dân (81% tổng số hộ nông thôn) vẫn thường xuyên sử dụng thuốc BVTV. Mặc dù, hầu hết các hộ gia đình đều khẳng định có nghe tuyên truyền về sử dụng an toàn thuốc BVTV và ý thức bảo vệ hiện nay tương đối cao (hơn 80% số người tiếp xúc với thuốc trừ sâu có sử dụng quần áo bảo hộ khi phun thuốc). Tuy nhiên, mức độ an toàn của quần áo bảo hộ lại không được khẳng định rõ ràng và hiệu quả sử dụng không cao. Vẫn còn một tỷ lệ không nhỏ số người không sử dụng quần áo bảo hộ khi phun thuốc, đáng chú ý khoảng 5% trong số đó là phụ nữ có con dưới 5 tuổi hoặc đang mang thai tham gia pha hoặc phun hoá chất này. Hình thức xử lý bao bì thuốc BVTV của nông dân sau khi sử dụng cũng có tác động tiêu cực không chỉ đến môi trường mà còn ảnh hưởng đến sức khoẻ của người dân. Có đến 84,7% trên tổng số các hộ có sử dụng thuốc BVTV xử lý bao bì bằng cách vứt ngoài đồng, ven đường, kênh mương... Điều này, không chỉ gây khó khăn cho việc thu gom mà còn gây thương tích cho chính bản thân những người đi làm đồng khi giẫm phải các mảnh vỡ từ chai, lọ. Đồng thời dư lượng thuốc còn rớt lại sẽ phát tán vào môi trường làm tăng thêm mức độ ô nhiễm. Thôn Hoà Đình, phường Võ Cường (thành phố Bắc Ninh) một trong những địa phương có truyền thống sản xuất rau lâu đời nhất trên địa bàn tỉnh. Toàn thôn hiện có 60 ha canh tác, trong đó 30 ha chuyên canh các loại rau như cà rốt, tỏi tây, cà chua, hành hoa, mướp đắng, cần tây… phải thường xuyên sử dụng rất nhiều loại thuốc BVTV. Theo ông Nguyễn Văn Yên, Trưởng thôn Hoà Đình thì trước đây, do thiếu ý thức lại không có các bể chứa, người dân thường vứt bỏ bao bì, vỏ chai, lọ đựng thuốc BVTV ven đường đi, bờ ruộng, kênh mương thậm chí ao hồ, không chỉ gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường mà còn gây một số tổn thương cho người lao động do giẫm phải mảnh vỡ từ chai, lọ khi nạo vét kênh mương. Được sự quan tâm của Chi cục BVTV tỉnh, Viện BVTV (Bộ Nông nghiệp- PTNT), năm 2007 địa phương xây dựng 8 bể chứa tại các vùng chuyên canh rau. Theo ghi nhận của những người có trách nhiệm, hầu hết bao bì thuốc BVTV sau khi sử dụng đều được nông dân tự giác thu gom vào các bể chứa. Các loại bao bì thuốc BVTV qua xử lý bằng hoạt chất sinh học sẽ đạt đến mức độ an toàn, thân thiện với môi trường.

 Những năm gần đây, hoá chất bảo vệ thực vật có khả năng gây ung thư, ngộ độc, thậm chí gây dị tật bẩm sinh xuất hiện ngày càng nhiều. Vì thế, để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường và những hậu quả khác do sử dụng hoá chất BVTV,  các cấp, các ngành, chính quyền các địa phương cần tập trung tuyên truyền hiệu quả về tác hại của các loại hoá chất BVTV và đưa ra thị trường những dụng cụ bảo hộ đơn giản nhưng hiệu quả để nông dân có thể bảo vệ được bản thân mình. Khi tuyên truyền cần đặc biệt chú ý đối tượng là phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ để họ tránh tiếp xúc trực tiếp với hoá chất BVTV. Bên cạnh những biện pháp trên thì việc xây dựng các bể chứa bao bì thuốc BVTV rồi xử lý bằng hoạt chất sinh học như ở Hoà Đình được xem như một giải pháp đem lại hiệu quả cần được các cấp, ngành chức năng và chính quyền các địa phương tham khảo, nhân rộng.

 Trung Nguyên