Khó khăn trong giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh ở Tiên Du

Những năm trước, tỷ số giới tính khi sinh của huyện Tiên Du dao động từ 114 đến 118 bé trai/ 100 bé gái và thuộc tốp giữa khi so sánh với các địa bàn khác trong tỉnh. Tuy nhiên, bước sang năm 2017, theo số liệu thống kê 8 tháng đầu năm, tỷ số này ở Tiên Du đã tăng vọt lên 128/100, là địa phương có tỷ số giới tính khi sinh cao nhất toàn tỉnh.

Như nhiều địa phương khác, nguyên nhân dẫn đến mất cân bằng giới tính khi sinh ở Tiên Du được nhận định do 3 nhóm nguyên nhân. Trước hết, nguyên nhân sâu xa gây ra thực trạng trên là do sự ưa thích con trai có tính phổ biến do chịu ảnh hưởng nặng nề bởi tư tưởng Nho giáo truyền thống. Chính tâm lý phải có con trai để “nối dõi tông đường”, quan niệm “nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô”… đã ăn sâu vào tiềm thức của một bộ phận người dân, khiến họ có mong muốn bằng được phải có con trai. Thêm vào đó, với phần lớn dân số sống ở nông thôn không có lương hưu khi về già, họ cần sự chăm sóc phụng dưỡng của con cái, mà theo quan niệm của xã hội hiện nay, trách nhiệm chăm sóc cha mẹ chủ yếu thuộc về con trai, bởi vậy họ thường cảm thấy lo lắng, không an tâm trong tương lai khi chưa có con trai. Khi quyết tâm phải có con trai, nhiều người lạm dụng những tiến bộ khoa học để thực hiện lựa chọn giới tính như: Áp dụng các kỹ thuật trước lúc có thai, trong lúc thụ thai. Ngay cả khi có thai rồi, để lựa chọn giới tính cho con, họ sử dụng nhiều cách để chẩn đoán giới tính thai nhi, có khi kết hợp với việc nạo phá thai chọn lọc giới tính, thường là thai trai thì để đẻ, còn thai gái thì bỏ. 

Truyền thông trực tiếp về mất cân bằng giới tính khi sinh tại xã Tri Phương, Tiên Du.

Trên thực tế, “có cung ắt có cầu”, nếu người dân còn mong muốn có con trai và quyết tâm bằng mọi cách đạt được điều đó, thì việc lựa chọn giới tính thai nhi trước sinh sớm hay muộn cũng sẽ xảy ra. Tuy nhiên, nhu cầu và mong muốn có con trai của các cặp vợ chồng cho dù lớn đến đâu cũng chỉ có thể thực hiện được với sự trợ giúp của cán bộ y tế mà cụ thể là khả năng tiếp cận dịch vụ chẩn đoán giới tính trước sinh của các cặp vợ chồng. Từ việc biết được mình mang thai con trai hay con gái có thể dẫn đến khả năng tiếp cận dịch vụ phá thai để loại bỏ các thai gái… Lạm dụng các kỹ thuật hiện đại để lựa chọn giới tính thai nhi có tác động lớn tới tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Đây cũng chính là mặt trái của sự phát triển khoa học công nghệ. Trong khi đó, những nguy hại của mất cân bằng giới tính khi sinh ở thì tương lai đã được dự báo song chưa được nhận biết rộng rãi; việc tuyên truyền, thực hiện pháp luật về cấm lựa chọn giới tính thai nhi còn nhiều hạn chế.

Để đưa tỷ số giới tính khi sinh cân bằng đòi hỏi sự kiên trì trong quá trình lâu dài và quan trọng nhất phải có thay đổi về nhận thức mới có sự chuyển biến về hành vi. Nhận thức công tác truyền thông giáo dục và vận động nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi có tác động lớn trong việc giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện Tiên Du chỉ đạo đội ngũ cán bộ chuyên trách và mạng lưới cộng tác viên tăng cường tuyên truyền bằng nhiều hình thức. Trung tâm quán triệt đội ngũ cán bộ chuyên trách và cộng tác viên Dân số - KHHGĐ dành 70% thời gian đi cơ sở, tích cực truyền thông trực tiếp, không ngừng “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng”. Theo ông Nguyễn Quang Minh, Phó Giám đốc Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện, việc tăng cường đi cơ sở giúp cho mạng lưới làm công tác Dân số sẽ nắm chắc tình hình, điều kiện các đối tượng có nguy cơ sinh thêm con, có khả năng lựa chọn giới tính khi sinh. Trung tâm cũng đã tổ chức nhiều hội nghị chuyên đề cung cấp thông tin về thực trạng, nguyên nhân, hệ lụy của mất cân bằng giới tính, hoạt động và kết quả can thiệp, ngăn ngừa, hạn chế mất cân bằng giới tính của tỉnh, huyện cho lãnh đạo Đảng, chính quyền, các hội đoàn thể các xã, thị trấn và tới những cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ.