Khó khăn về mặt bằng thi công trong các dự án cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ

Năm 2011 toàn tỉnh có 15 dự án cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ, quốc lộ vừa chuyển tiếp và triển khai mới. Tuy nhiên do các dự án vừa thi công vừa tiến hành giải phóng mặt bằng nên thực tế gặp khá nhiều phức tạp. Mặt khác do tình hình giá cả nguyên vật liệu tăng cao, đặc biệt là giá điện và xăng dầu đã gây ảnh hưởng đến tiến độ thi công các dự án. Nguồn vốn đầu tư 9 tháng đầu năm mặc dù được tỉnh quan tâm nhưng so với nhu cầu vốn còn hạn hẹp, thậm chí có những dự án chưa được cấp tiền để chi trả đền bù giải phóng mặt bằng mặc dù phương án bồi thường được phê duyệt từ năm 2010.

Thực tế trong quá trình triển khai có rất nhiều nguyên nhân tác động đến tiến độ thực hiện các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường tỉnh, tuy nhiên vướng mắc lớn vẫn là vấn đề mặt bằng thi công. Hầu hết tất cả các dự án đều gặp phải khó khăn này. Điển hình là dự án cải tạo, nâng cấp TL 279 (Quế Võ), được khởi công từ ngày 24-1-2010 và bắt đầu thi công từ ngày 27-3-2010 nhưng tính đến thời điểm này, gói thầu số 1 của dự án do liên danh nhà thầu Công ty CP Đầu tư và phát triển Xây dựng Bắc Thăng Long- Công ty TNHH Cường Vinh đã hoàn thành 100% khối lượng cấu kiện đúc sẵn gồm 4.012m ống cống dọc   1.250cm, 3.900m đế cống và lắp đặt được hơn 3.000m (cả 2 bên). Cống hộp kênh tiêu Kim Đôi đã làm xong 435m phần đáy, thành, đổ mặt 140m đang thi công nốt phần còn lại. Đơn vị thi công cũng đã đào bóc 800m khuôn đường, trong đó 300m đã hoàn thành bước rải cát, bắt đầu rải base lớp 1, còn 500m đang tiến hành lu lèn cát chờ nghiệm thu. Theo thống kê của đơn vị thi công, hiện tại công trình đã đạt 50% khối lượng, giá trị đạt khoảng 34 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến thời điểm này, gói thầu số 1 dự án cải tạo nâng cấp Tỉnh lộ 279 đã bị chậm so với thời gian đề ra (dự kiến hoàn thành vào cuối tháng 6- 2011). Trao đổi với chúng tôi, kỹ sư Lại Đức Vệ, Chỉ huy trưởng công trình của nhà thầu Công ty CP Đầu tư và phát triển Xây dựng Bắc Thăng Long cho biết lý do chủ yếu là do không có đủ mặt bằng để thi công. Hiện tại, gói thầu số 1 vẫn còn hơn 1.100m đất thổ cư thuộc địa phận thị trấn Phố Mới và đất canh tác của xã Phượng Mao chưa được đền bù và bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Vì thế, nhân lực cũng như máy móc của đơn vị luôn trong tình trạng thi công cầm chừng, năng suất không cao. Khẳng định với chúng tôi, kỹ sư Vệ cho biết, nếu có đủ mặt bằng đơn vị sẽ hoàn thành phần còn lại của dự án trong khoảng từ 100-120 ngày. Cũng trong tình trạng tương tự, gói thầu số 2 của dự án này cũng mới hoàn thành thi công gần 50% khối lượng, phần còn lại cũng đang vướng mặt bằng do chưa được bàn giao nên đơn vị thi công đã rút bớt nhân lực cho công trình khác.

Cũng trong tình trạng khó khăn chung về mặt bằng, có dự án nhà thầu đã cơ bản thi công xong nhưng chỉ còn vướng mắc một số hộ mà phải dừng lại như: Công trình đầu tư xây dựng nút giao thông khác mức liên thông giữa QL1A mới với tỉnh lộ 276 huyện Tiên Du, chỉ còn 7 hộ thuộc xã Liên Bão chưa bàn giao mặt bằng, lý do UBND huyện chưa bố trí được đất tái định cư cho các hộ. Dự án cải tạo, nâng cấp TL 282, đoạn Đông Bình-Ngụ (Gia Bình) công trình đã cơ bản hoàn thành hiện chỉ còn vướng mắc đất thổ cư (khoảng 200 m bên phải cuối tuyến) của các hộ dân xã Nhân Thắng, do hội đồng chưa lập phương án bồi thường. Đoạn Ngụ-Cao Đức cũng vướng mắc phần đất thổ cư (chưa phê duyệt phương án bồi thường giải phóng mặt bằng) nên chưa bàn giao được mặt bằng cho đơn vị thi công. Dự án TL282-cầu vượt sông Đuống nối QL18 chỉ còn khoảng 500 m đầu cầu chưa giải phóng mặt bằng. Dự án cải tạo TL 295, đoạn bến phà Đông Xuyên-Từ Sơn, đã triển khai thi công từ năm 2005 đến nay cũng cơ bản hoàn thành nhưng hiện còn tồn tại một số điểm như: Phần đất thổ cư phường Đông Ngàn (thị xã Từ Sơn) đã chi trả tiền bồi thường phần tài sản trên đất (còn 2 hộ chưa nhận tiền) nhưng các hộ dân vẫn chưa tháo dỡ để bàn giao mặt bằng; phần đất thổ cư phường Đồng Nguyên còn 11 hộ giáp đường sắt mặc dù thị xã đã phê duyệt phương án bồi thường tài sản nhưng các hộ chưa nhận tiền và kiến nghị tăng giá đất, mặt khác thị xã chưa có đất sạch để bố trí tái định cư; phần đất ở thuộc xã Tam Sơn còn 16 hộ tại ngã ba bên phải tuyến chưa lập xong phương án bồi thường.

Vướng mắc mặt bằng luôn là vấn đề nan giải trong các dự án xây dựng nhưng không phải là không có cách khắc phục. Cụ thể như dự án cải tạo, nâng cấp TL 295B là một trong những tuyến trọng điểm, vốn đầu tư hơn 1.200 tỷ đồng. Ban đầu được dự kiến là rất khó khăn trong thực hiện giải phóng mặt bằng vì đây là tuyến đường huyết mạch qua các địa phương có kinh tế phát triển nên giá đất thực tế cao hơn nhiều lần so với giá quy định của Nhà nước và các khu vực khác. Tuy nhiên nhờ sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, đặc biệt là huyện Tiên Du nên việc giải tỏa hành lang giao thông và giải phóng mặt bằng đoạn qua địa bàn huyện được thực hiện nhanh gọn, sớm giao mặt bằng cho nhà thầu để đẩy nhanh tiến độ thi công. Cụ thể huyện Tiên Du đã phân loại rõ 2 đối tượng cần phải giải phóng mặt bằng là: Đối với những trường hợp không phải bồi thường (do vi phạm hành lang giao thông), huyện đã chỉ đạo Phòng Công thương phối hợp với UBND xã Nội Duệ và thị trấn Lim tiến hành thống kê, lập biên bản vi phạm, thành lập tổ công tác liên ngành để tuyên truyền, vận động người dân nêu cao tinh thần tự giác tháo dỡ. Những hộ không tự tháo dỡ được huyện, xã hỗ trợ phương tiện, kỹ thuật để thực hiện. Kết quả đã có 78/403 trường hợp tự tháo dỡ, 178/403 tháo dỡ có sự trợ giúp của chính quyền địa phương và nhà thầu. Hiện còn một số hộ chưa thực hiện đang được huyện tiếp tục triển khai. Đối với các trường hợp phải bồi thường, UBND huyện đã giao cho Phòng TN và MT, UBND xã Nội Duệ, thị trấn Lim cùng với đơn vị thi công tiến hành đo đạc, xác định ranh giới, diện tích và thực hiện các bước theo quy trình.

Như vậy khó khăn về mặt bằng trong thực hiện các dự án cải tạo, nâng cấp đường tỉnh không phải là bài toán khó giải. Thực tiễn kinh nghiệm của Tiên Du trong giải tỏa hành lang giao thông và giải phóng mặt bằng TL 295B là một giải pháp hữu hiệu để những dự án đang còn vướng mắc mặt bằng tham khảo, học tập.

Bài, ảnh: Thái Uyên - Dương Hoàn