Kỳ họp thứ 9, Quốc hội Khóa XV:Thảo luận tại Tổ về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội những tháng đầu năm

Sáng 23-5, Quốc hội thảo luận ở Tổ về: Đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025; Phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2023; Việc bổ sung ngân sách chi thường xuyên (nguồn viện trợ không hoàn lại nước ngoài) năm 2025; Việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, mở rộng địa giới hành chính theo chủ trương của Đảng, Nhà nước; Công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2024; Kết quả thực hiện mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2024.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, dự thảo luận tại Tổ 13.

Đoàn ĐBQH tỉnh tham gia thảo luận tại Tổ 13 gồm các tỉnh gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh: Hậu Giang, Bắc Ninh, Lào Cai, Đắk Lắk. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, dự thảo luận tại Tổ 13.

Cần có một cuộc “đại phẫu” thể chế thật sự để thúc đẩy tăng trưởng

Thảo luận về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025, Đại biểu Nguyễn Như So, Đoàn ĐBQH tỉnh, nhận định: Tốc độ tăng trưởng GDP quý I đạt 6,93%, một con số tích cực trong bối cảnh thế giới nhiều biến động. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên cho cả năm, các quý còn lại buộc phải đạt bình quân khoảng 8,4%, đây là một thử thách lớn khi nền kinh tế toàn cầu vẫn tiềm ẩn những rủi ro về địa chính trị, tài chính, thương mại và dòng vốn đầu tư, đặc biệt là thách thức đến từ chính sách thuế của Hoa Kỳ và tác động của chiến tranh thương mại.

Đại biểu phân tích: Từ Hội nghị Trung ương 5 khóa XII năm 2017 đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW xác định rõ nhiệm vụ phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; tiếp đến ngày 17-5-2025 vừa qua, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết 198 nhằm thể chế hóa Nghị quyết 68/2025 của Bộ chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Đây là một bước tiến quan trọng mang tính “đột phá về tư duy quản lý và thiết kế thể chế” nhằm tạo lập môi trường thuận lợi cho kinh tế tư nhân phát triển, phát huy hiệu quả ngay từ những tháng còn lại của năm 2025, làm tiền đề cho giai đoạn tiếp theo.

Nhằm biến mục tiêu cải cách từ khẩu hiệu thành hành động thực chất, tránh rơi vào tình trạng "lặp lại mục tiêu cũ, nhưng không có kết quả mới", đại biểu Nguyễn Như So đề xuất, cần phải có một cuộc “đại phẫu” thể chế thật sự, bắt đầu từ việc khoán rõ ràng cho từng Bộ ngành chỉ tiêu cắt giảm thủ tục hành chính cụ thể theo từng lĩnh vực quản lý, có cam kết, có giám sát và có chế tài.

Theo đại biểu, thực tế hiện nay, dù có năng lực, sản phẩm và thị trường, nhiều doanh nghiệp vẫn bị vướng vào ma trận thủ tục chồng chéo, mâu thuẫn giữa các cơ quan quản lý khiến chi phí gia nhập thị trường tăng cao, cơ hội bị bỏ lỡ và niềm tin nhà đầu tư bị bào mòn. Nhiều doanh nghiệp mất cả năm để hoàn tất thủ tục, trong khi đối thủ nước ngoài đã vào cuộc, chiếm lĩnh thị phần. Nếu cứ tiếp tục cải cách theo kiểu “gọt chân cho vừa giày”, chúng ta sẽ mãi tụt hậu trên chính sân nhà. Đã từng có Khoán 10 làm nên cuộc cách mạng trong nông nghiệp nhờ dám trao quyền, cắt rào cản đúng chỗ. Giờ đây, nền kinh tế cần một “Khoán 10 mới” cho cải cách thể chế, khoán trách nhiệm cắt giảm thủ tục cho từng bộ, ngành theo lĩnh vực cụ thể. Mạnh dạn thí điểm cơ chế “giấy phép im lặng”, nếu cơ quan nhà nước không phản hồi trong thời hạn xử lý hồ sơ đã quy định thì doanh nghiệp được mặc nhiên triển khai. Áp dụng trước cho các thủ tục có tính chất phê duyệt rõ ràng như: Đăng ký kinh doanh có điều kiện, cấp phép xây dựng và chứng nhận đầu tư cho dự án qui mô nhỏ... nhằm thể hiện mạnh mẽ tinh thần chuyển đổi tư duy từ “xin - cho” sang “cam kết - chịu trách nhiệm”. Nghiên cứu, thể chế chủ trương không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế trong Bộ luật hình sự sửa đổi, bổ sung lần này bằng việc qui định 1 điều về nguyên tắc xử lý đối với hành vi vi phạm quan hệ dân sự, kinh tế, theo đó chỉ xử lý hình sự nếu có đầy đủ các dấu hiệu cấu thành tội phạm, có lỗi cố ý rõ ràng và gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội, ưu tiên cơ chế trọng tài, hòa giải. Chỉ khi ấy, khu vực kinh tế tư nhân mới thực sự được giải phóng để trở thành trụ cột, chứ không còn phải “đi đường dài với đôi chân trần” giữa mê cung thủ tục.  

Do vậy, sớm nghiên cứu ban hành các chương trình hành động cụ thể nhằm xây dựng một thể chế đủ sâu để nuôi dưỡng, đủ rộng để bảo vệ, đủ linh hoạt để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển. Trong đó tập trung xây dựng các bộ chỉ số đánh giá, đo lường cụ thể có tính định lượng, thiết lập hệ thống giám sát, đánh giá độc lập có sự tham gia của đại diện doanh nghiệp, hiệp hội, kể cả cơ chế báo cáo ẩn danh, bảo vệ người phản ánh, công khai kết quả thực hiện, cũng như chế tài xử lý nếu không hoàn thành mục tiêu.

Để chính sách tài khóa và tiền tệ cần thật sự trở thành “đòn bẩy tăng trưởng” chứ không thể chỉ dừng lại ở vai trò “trấn an tinh thần”, bên cạnh việc tiếp tục hoàn thiện chính sách, điều cấp thiết hơn là cải tổ toàn diện cơ chế thực thi để dòng vốn thực sự chảy đến đúng nơi cần thiết. Theo đó, tiến hành cải cách tư duy đánh giá tín dụng phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp; giao chỉ tiêu giải ngân bắt buộc cho từng tổ chức tín dụng, giống như giao kế hoạch sản xuất kinh doanh; khẩn trương thiết lập hệ thống giám sát độc lập, công khai, với bộ chỉ tiêu đo lường minh bạch.

 Tiếp đó là tăng tốc phát triển thị trường, coi đây là đòn bẩy chiến lược, tạo động lực tăng trưởng và nâng cao sức chống chịu của khu vực kinh tế tư nhân. Và một điều vô cùng quan trọng là cần phải kiến tạo một thị trường minh bạch, công bằng, liêm chính, không thể để gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái len lỏi, làm méo mó sân chơi, suy yếu niềm tin, bóp nghẹt những doanh nghiệp chân chính và xói mòn lòng tin thị trường như thời gian qua. Đây không chỉ là yêu cầu quản lý, mà là cam kết đạo đức với một nền kinh tế phát triển dựa trên giá trị thật.

Tăng cường giám sát trong việc dạy thêm, học thêm

Nhất trí với Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2024; tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội những tháng đầu năm 2025, Đại biểu Nguyễn Thị Hà, Đoàn ĐBQH tỉnh đóng góp ý kiến về tình hình dạy thêm, học thêm.

Đại biểu Hà đcho rằng, tình hình dạy thêm, học thêm vẫn còn một số vấn đề bất cập trong việc: Giám sát, quản lý các cơ sở dạy thêm ngoài nhà trường; tổ chức dạy thêm, học thêm trong nhà trường; dạy thêm trong nhà trường có những điểm tích cực về mặt quản lý chất lượng, cơ sở vật chất đảm bảo và chi phí đóng góp hợp lý…Do đó, đại biểu kiến nghị: Các cơ quan chức năng tăng cường giám sát để đảm bảo các trung tâm tổ chức hoạt động dạy thêm, học thêm ngoài nhà trường tuân thủ quy định, tránh tình trạng “lách luật” hoặc hoạt động “chui”, bảo đảm điều kiện cơ sở vật chất, nội dung chương trình. Công khai thông tin các cơ sở được cấp phép trên cổng thông tin điện tử của Bộ GD&ĐT hoặc Sở GD&ĐT, gồm: tên trung tâm, địa chỉ, danh sách giáo viên, môn học, học phí, thời gian hoạt động… Đồng thời, tăng cường các đoàn kiểm tra, thanh tra định kỳ, đột xuất tại các địa phương; công khai danh sách các trung tâm vi phạm trên các kênh truyền thông để răn đe và PH được biết. Nếu để tình trạng cấm trong trường nhưng ngoài trường lại thả nổi sẽ tạo ra sự mất cân bằng, thậm chí phản tác dụng so với chủ trương ban đầu. Việc xây dựng một hành lang pháp lý minh bạch, mở nhưng kiểm soát chặt, là điều cần được ưu tiên lúc này.

Cùng với đó, cần nghiên cứu điều chỉnh quy định về tổ chức hoạt động dạy thêm, học thêm trong nhà trường khi phụ huynh, học sinh có nhu cầu và được thu phí nhưng cần quản lí chặt chẽ. Các nhà trường cần tiếp tục nâng cao chất lượng giảng dạy trong giờ học chính khoá để giảm nhu cầu học thêm. Xây dựng mô hình hỗ trợ học tập trong các nhà trường dưới sự hướng dẫn của các thầy cô giáo. Tổ chức cho học sinh tự học buổi 2 để tăng cường năng lực tự học, tự nghiên cứu trên cơ sở hướng dẫn của giáo viên. Tùy tình hình thực tế và từng giai đoạn cụ thể, có thể xem xét phát động các phong trào tự học thiết thực, hiệu quả; đưa kết quả “tự học” trở thành mục tiêu thi đua, đánh giá trong năm học.

Về lâu dài, Sở Giáo dục và Đào tạo tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương bố trí nguồn ngân sách của địa phương và tăng cường huy động nguồn lực xã hội hóa xây dựng đủ trường, lớp và bảo đảm chất lượng để mọi học sinh trong độ tuổi phổ cập giáo dục được đến trường, giảm áp lực trong tuyển sinh, nhất là ở các thành phố lớn, khu công nghiệp, khu vực đông dân cư, kiên quyết không để học sinh trong độ tuổi phổ cập giáo dục không được đến trường.