Kỳ vọng đổi mới ở năm học 2020-2021

Những năm học trước, đến thời điểm trung tuần tháng 8, học sinh các cấp đã đồng loạt tựu trường. Sau đó, nhiều trường tiến hành dạy học luôn theo chương trình, nhưng đến ngày 5-9 mới tổ chức khai giảng năm học mới. Chính vì việc làm “trái khoáy” như trên, những người có trách nhiệm, nhất là giới truyền thông đã phải nhiều lần lên tiếng, tuy nhiên mọi việc dường như vẫn đâu đóng đấy. Lễ khai giảng và kỳ nghỉ hè của học sinh vì vậy từ lâu không còn ý nghĩa thiêng liêng vốn có. Vậy mọi việc sẽ thay đổi như thế nào kể từ năm học mới 2020-2021?

Theo kế hoạch, cả nước sẽ đồng loạt tổ chức khai giảng năm học mới 2020-2021 vào ngày 5-9-2020.

Nhìn lại năm học 2019-2020, đại dịch COVID-19 đã tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội, trên phạm vi toàn cầu. Ngành GD-ĐT lần đầu tiên trong lịch sử có kỳ nghỉ giữa năm học dài hơn cả kỳ nghỉ hè. Kế hoạch năm học sau nhiều lần điều chỉnh phải kéo dài đến tận 15-7; kỳ thi tốt nghiệp THPT thì đến 11-8 mới hoàn thành tổ chức thi đợt 1; đợt 2 dự kiến tổ chức đầu tháng 9 cho những địa phương đang bị ảnh hưởng trực tiếp bởi dịch COVID-19… Tuy nhiên, phải thẳng thắn nhìn nhận, chính “nhờ” đại dịch, khi giáo viên và học sinh phải nghỉ học dài ngày, Bộ GD-ĐT mới có cơ hội nhìn nhận và đánh giá nghiêm túc những bất cập của ngành để từ đó xây dựng khung chương trình kế hoạch thời gian năm học phù hợp. Đây cũng là yêu cầu cấp bách theo tinh thần Đổi mới căn bản toàn diện GD-ĐT Việt Nam.
Nhưng công bằng mà nói, trải qua một năm học đầy biến động do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, việc Bộ GD-ĐT vẫn tổ chức thành công kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2020 theo kế hoạch (ngoại trừ một số địa phương đang chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi đại dịch COVID-19) là sự nỗ lực rất đáng ghi nhận. Dù trước đó, dư luận nghi ngờ khả năng Bộ GD-ĐT có thể tổ chức kỳ thi được an toàn, nghiêm túc, vì đến sát ngày thi, nhiều người, thậm chí nhiều chuyên gia giáo dục vẫn giữ quan điểm nên… hoãn thi tốt nghiệp THPT. Thực tế là, đối với một kỳ thi mang tính bước ngoặt cuộc đời của cả triệu thí sinh sẽ để lại rất nhiều hệ lụy, đó là chưa kể việc này sẽ làm khó các trường Đại học hàng đầu trong khâu tuyển sinh đầu vào. Không thể tưởng tượng được, nếu các trường Đại học hàng đầu như Y, Dược, An ninh, Cảnh sát… nếu chỉ dựa vào điểm số trong học bạ thì điều gì sẽ xảy ra. Chính Bộ GD-ĐT từ mấy năm nay, do nhận thấy bất cập từ điểm số trong học bạ của thí sinh nên đã thay đổi cách tính điểm xét tốt nghiệp THPT, đó là điểm các bài thi trực tiếp chiếm 70%, điểm học bạ chiếm 30% (trước đây điểm các bài thi chiếm 50% và điểm học bạ cũng chiếm 50%).
Với tinh thần cầu thị, Bộ GD-ĐT đã “sửa sai” bằng nhiều quyết định mang tính chuẩn chỉnh, được áp dụng từ năm học 2020-2021. Nhiều quyết định ngay lập tức nhận được sự đồng thuận cao của xã hội. Đó là, từ năm học 2020-2021, toàn quốc vẫn thống nhất khai giảng vào ngày 5-9, nhưng các trường tuyệt đối không được tổ chức dạy học trước chương trình; chương trình tổng thể trong hệ thống giáo dục phổ thông được giảm tải từ 37 tuần/năm học xuống còn 35 tuần/năm học, trong đó đã bao gồm từ 2-3 tuần dự phòng cho học sinh nghỉ học nếu xảy ra thiên tai, khí hậu khắc nghiệt, dịch bệnh. Một cái mới nữa (theo lộ trình) là từ năm học 2020-2021, học sinh khối 1 toàn quốc chính thức học theo chương trình sách giáo khoa (SGK) mới. Đúng kế hoạch, đến năm học 2024-2025, học sinh các cấp từ lớp 1 đến lớp 12 đều được học SGK mới của chương trình giáo dục phổ thông tổng thể năm 2018.
Tại Bắc Ninh, căn cứ khung kế hoạch thời gian năm học của Bộ GD-ĐT, theo đề nghị của Sở GD-ĐT Bắc Ninh, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1054 về Kế hoạch thời gian năm học 2020-2021 của giáo dục Mầm non, giáo dục Phổ thông và giáo dục Thường xuyên tỉnh Bắc Ninh. Theo đó, năm học 2020-2021, hơn 330 nghìn trẻ Mầm non và học sinh các cấp tỉnh Bắc Ninh đồng loạt tựu trường vào ngày 1-9-2020 (thứ Ba); khai giảng vào ngày 5-9-2020 (thứ Bảy) và thực học bắt đầu từ thứ Hai, ngày 7-9-2020.
Dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, trẻ Mầm non và học sinh các cấp tỉnh Bắc Ninh được nghỉ 9 ngày từ 8-2-2021 (thứ Hai) đến hết ngày 16-2-2021 (thứ Ba), tức từ 27 tháng Chạp năm Canh Tý 2020 đến hết ngày 5 tháng Giêng năm Tân Sửu 2021.
Rõ ràng, những thay đổi của Bộ GD-ĐT về khung kế hoạch thời gian năm học cũng như chương trình mới, được áp dụng từ năm học 2020-2021 đang gieo mầm hy vọng với xã hội về Đổi mới căn bản toàn diện GD-ĐT Việt Nam, về một nền giáo dục tiên tiến, căn cơ, vì người học… Năm học 2020-2021 đang đến rất gần, khi diễn biến của dịch COVID-19 tại Việt Nam chưa được dập tắt hoàn toàn, chương trình lễ khai giảng có thể bị chậm ở một số địa phương, cũng có thể phải tổ chức bằng hình thức trực tuyến như gợi ý của Bộ GD-ĐT. Tuy nhiên, dù thế nào, năm học 2020-2021, với nhiều thay đổi mang tính căn cơ, xã hội đang hy vọng lẫn kỳ vọng về sự đổi mới toàn diện của sự nghiệp GD-ĐT Việt Nam, yếu tố quan trọng mang tính quyết định đến quá trình phát triển bền vững của đất nước nói chung cả trong hiện tại và tương lai…