Làng Giàng - vùng quê cách mạng

Cách đây hơn 60 năm, hưởng ứng lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người làng Giàng (thị trấn Thứa, Lương Tài) từ già đến trẻ tiếp nối nhau hăng hái tham gia kháng chiến.

Làng Giàng là một làng quê nghèo, nhưng giàu lòng yêu nước. Năm 1946, giặc Pháp kéo đến làng, lập bốt dày đặc (cả xã có 14 thôn thì 7 thôn có bốt giặc), làng nằm trong sự kìm kẹp của giặc, vô cùng cực khổ. Phía Tây Bắc là bốt Hương Dũng thôn Lạng Khê, cách 1km và bốt Tử Nê cách 2km. Phía Tây là bốt Thứa (bốt Tây) và bốt quận thôn Phượng Trì, bốt Hương Dũng thôn Kim Đào, cách thôn ngắn nhất là 800m, dài nhất là 1.500m. Phía Tây Nam có bốt Hương Dũng thôn Đông Hương cách 400m. Tất cả các bốt đó đều nằm trong xã Phá Lãng. Ngoài ra, phía Nam còn có bốt Sải thuộc xã Trung Chính, phía Đông có bốt Phương, bốt Duối thuộc xã Phú Hòa. Với vị trí nằm sát đường 281, là trung tâm giữa bốt Cẩm Giàng, bốt Thiên Thai, bốt Kênh Vàng, là con đường huyết mạch của huyện nên giặc Pháp ngày đêm kiểm tra, bắt bớ, tra tấn dã man. Chúng khống chế mọi hoạt động của người dân. Sẵn có lòng căm thù giặc, giải phóng dân tộc, thôn Giàng thành lập đội tự vệ (gồm 12 người) để bảo vệ an ninh cho thôn.

Giai đoạn 1946-1948, trụ sở làm việc của Ủy ban cách mạng lâm thời được đặt tại đình Giàng và đình Bùi. Được giao nhiệm vụ bảo vệ trụ sở, dân quân thôn Giàng đã vót chông tre, đánh chông sắt, đào hố xung quanh đình và trước cổng làng, đào hầm bí mật để cất giấu tài liệu và cán bộ… Xung quanh làng, tre được vít làm hàng rào kín đáo để chiến đấu. Để phối kết hợp với đội du kích của xã, thôn Giàng đã lấy đội tự vệ làm nòng cốt, phát triển thêm lực lượng. Với 16 chiến sỹ, nhiệm vụ chính của đội là chống địch càn quét, bao vây quấy rối các đồn bốt, thường xuyên phục kích đánh bằng mọi hình thức, củng cố làng chiến đấu, đào thêm 25 giao thông hào, hầm bí mật để cất giấu cán bộ, vũ khí, tài liệu… Chính vì sự chuẩn bị chu đáo, che chở của nhân dân thôn Giàng, Ủy ban cách mạng lâm thời vẫn được bảo vệ an toàn. Nhiều đơn vị bộ đội như Đại đội 850 của huyện, tiểu đoàn Thiên Đức của tỉnh… về đóng quân tại đây đều được nhân dân và cán bộ làng Giàng bảo vệ, che chở nên không có cán bộ nào bị giặc bắt, không có tài liệu nào bị lọt vào tay giặc, dân quân du kích làng Giàng và bộ đội cùng phối hợp chiến đấu. Cùng với nhiệm vụ và phục vụ chiến đấu, người làng Giàng đã khai hóa ruộng đất của Châu Thị được 15 mẫu, tăng thu nhập được 10 tấn thóc/năm, làm cho đời sống ngày càng ổn định, góp phần nuôi quân.

Trong suốt thời kỳ 1945-1954, du kích thôn Giàng thường xuyên phối kết hợp với bộ đội, du kích xã Phá Lãng phá hủy 4 ô tô, tiêu diệt và bắt sống 23 lính Pháp, 120 lính Ngụy, 2 trung đội lính bảo an…  Riêng du kích thôn Giàng đã phục kích đánh mìn, đánh chông, tiêu diệt nhiều tên giặc, tháo gỡ 20 quả mìn, bảo vệ an toàn tuyệt đối cho bộ đội. Người làng Giàng ngày đi sản xuất, đêm đi phá đường, đắp ụ ngăn chặn bước tiến của địch với hàng trăm lượt người, đào hơn 200m giao thông hào, đào hàng trăm hố công sự, rào xung quanh làng để chiến đấu và phục vụ chiến đấu.

Trải qua 9 năm kháng chiến chống Pháp, mặc dù đồn bốt của giặc đóng dày đặc, chúng liên tục bắn phá, bắt bớ, tra tấn dã man, người làng Giàng vẫn kiên quyết chống phá đến cùng, chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến, góp phần vào cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc ta. Người dân nơi đây vẫn nhắc tên Vũ Đình Thẩm, Vũ Đình Hàm, Vũ Đình Tường, Chu Văn Giáo, Nguyễn Đình Tùy, Phạm Trọng Ghẽ… Họ là những chiến sỹ tiên phong, sớm giác ngộ cách mạng, giương cao lá cờ, gây nền móng cho truyền thống cách mạng thôn Giàng.

Phát huy truyền thống cách mạng, trong hơn 20 năm chống Mỹ cứu nước, cán bộ và nhân dân thôn Giàng luôn là hậu phương vững chắc, chấp hành tốt mọi chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước. Với khẩu hiệu “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, người làng Giàng không tiếc sức người, sức của chi viện cho tiền tuyến. Chi bộ thôn được công nhận là Chi bộ 4 Tốt, trong sạch vững mạnh, các đoàn thể hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Trong giai đoạn hiện nay, cán bộ và nhân dân thôn Giàng đoàn kết, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, thực hiện thắng lợi công cuộc CNH-HĐH nông nghiệp nông thôn, sớm xây dựng quê hương là nông thôn mới, giàu đẹp, văn minh; nhiều năm liền làng được công nhận là làng văn hóa cấp huyện, cấp tỉnh.

Với những thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược thời kỳ 1945-1954, vừa qua, làng Giàng vinh dự được đón nhận Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng Nhì, phần thưởng cao quý, ghi nhận sự đóng góp to lớn của nhân dân thôn Giàng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.

Bài, ảnh: Thu Huyền