Lựa chọn đúng đối tác, đúng dự án

FDI là một trong các động lực phát triển và đang ngày càng thể hiện được vai trò quan trọng, đóng góp đáng kể cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Song nhìn lại hơn 30 năm thu hút và sử dụng vốn đầu tư nước ngoài, để đánh giá thực chất của dòng vốn đầu tư này phải căn cứ vào chất lượng dự án FDI thực hiện tại từng địa bàn mới có thể xác định được thấu đáo hơn tính 2 mặt (tốt và xấu) đồng tiền của nhà đầu tư. Do vậy, việc lựa chọn đúng đối tác, đúng dự án là đòi hỏi bắt buộc trong thu hút đầu tư nước ngoài vào nước ta nói chung và Bắc Ninh nói riêng trong giai đoạn tới.

Dự án của Tập đoàn Hana Micron (Hàn Quốc) hoạt động trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn tại KCN Yên Phong.

Thực tế ở Bắc Ninh cho thấy, ngay sau khi được Chính phủ phê duyệt quy hoạch và xây dựng các KCN tập trung đã thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài tham gia. Đặc biệt, từ năm 2010-2021 thu hút hơn 1.500 dự án FDI với tổng vốn đăng ký hơn 18,7 tỷ USD. Tính chung 25 năm qua các dự án FDI đã giải ngân gần 20/22,83 tỷ USD, đạt 88% tổng vốn đăng ký, chiếm hơn 57% tổng vốn đầu tư phát triển toàn tỉnh. Trong đó giai đoạn 2011-2021 chiếm tới 95,5% tổng vốn đầu tư của khu vực này từ năm 1997-2021, góp phần quan trọng vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng của tỉnh và hệ thống dây chuyền sản xuất hiện đại. Tính chung trong 11,9% tăng trưởng kinh tế của tỉnh giai đoạn 2011-2021 thì vốn đầu tư đóng góp tới 54,6%, lao động đóng góp 14,6% và năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) đóng góp 29%. Cho thấy tăng trưởng kinh tế của Bắc Ninh chủ yếu dựa vào vốn đầu tư và trong đó vốn của khu vực FDI chiếm tỷ trọng lớn. Đầu tư nước ngoài còn tạo thuận lợi cho mở rộng thị trường quốc tế, gia tăng kim ngạch xuất khẩu, từng bước tham gia vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần quan trọng làm cân bằng cán cân thương mại, giảm áp lực tỷ giá và cải thiện cán cân thanh toán quốc tế…
Tuy thành tựu mang lại rất lớn, nhưng khu vực đầu tư nước ngoài còn những hạn chế cần phải được khắc phục. Đó là, mức độ kết nối, lan tỏa của doanh nghiệp FDI đến khu vực đầu tư trong nước chưa cao, đặc biệt là doanh nghiệp địa phương. Chuyển giao công nghệ từ đầu tư nước ngoài đến khu vực trong nước còn chưa đạt được như kỳ vọng, tỷ lệ nội địa hóa thấp. Thu hút đầu tư nước ngoài vào một số ngành, lĩnh vực ưu tiên và từ các tập đoàn đa quốc gia còn hạn chế; còn hiện tượng chuyển giá, hoặc chưa nghiêm túc thực hiện quy định về bảo vệ môi trường, hiệu quả sử dụng đất của nhiều dự án chưa cao…
Nghị quyết số 50-NQ/TW ngày 20-8-2019 của Bộ Chính trị về “Định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030” với nội dung cụ thể là: Thu hút, hợp tác với nước ngoài có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí đánh giá chủ yếu. Ưu tiên dự án công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ sạch, quản trị hiện đại, có giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu. Đa phương hóa, đa dạng hóa đối tác, hình thức đầu tư, đan xen trong hợp tác đầu tư nước ngoài và kết nối hữu cơ với khu vực kinh tế trong nước, phù hợp với định hướng cơ cấu lại nền kinh tế và mục tiêu phát triển bền vững; bảo vệ môi trường, bảo đảm quốc phòng, an ninh, an sinh, trật tự ,an toàn xã hội và nâng cao tính độc lập tự chủ của nền kinh tế…
Để thực hiện được tốt nhất các nội dung của định hướng trên, trong giai đoạn tới cần đồng thời lựa chọn đối tác và lựa chọn dự án theo đúng quy hoạch phát triển FDI trong quy hoạch phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh và của vùng. Trong đó thu hút theo định hướng phát triển của các vùng chức năng như: Thung lũng công nghệ điện tử - huyện Yên Phong; Hành lang công nghiệp huyện Quế Võ; Trung tâm CNTT và Công nghệ cao - huyện Tiên Du… để tập trung vào các ngành sản xuất linh kiện điện tử, hàng không vũ trụ, sản xuất công nghệ cao, chất bán dẫn, vi mạch… Từ quy hoạch chung cần có chiến lược nghiên cứu thị trường đầu tư, đánh giá phân loại các nhà đầu tư để khớp nối lĩnh vực ngành nghề địa phương cần gọi vốn FDI và nhu cầu cụ thể của các nhà đầu tư nước ngoài.
Từ đó, thực hiện việc xúc tiến đầu tư chủ động, có mục tiêu rõ ràng. Về dài hạn cần xây dựng chiến lược xúc tiến đầu tư dựa trên quy hoạch phát triển FDI trong tổng thể quy hoạch phát triển kinh tế- xã hội. Đẩy nhanh công tác đào tạo, nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ xúc tiến đầu tư, trước hết về ngoại ngữ và chuyên ngành kinh tế hợp tác đầu tư nước ngoài. Chú trọng công tác xúc tiến đầu tư tại chỗ bằng các kết quả thực tế mà các doanh nghiệp FDI đang đầu tư tại Bắc Ninh. Bên cạnh đó chủ động tiếp cận, vận động linh hoạt qua các kênh khác nhau cần có chiến lược về lao động để tối đa hóa những lợi ích từ nguồn vốn FDI. Bám sát xu hướng cách mạng công nghiệp 4.0, gắn đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao với nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp. Coi đây là một mục tiêu quan trọng trong hợp tác đầu tư nước ngoài, nhằm thúc đẩy quá trình từ lao động thu nhập thấp sang lao động có trình độ cao, có thu nhập cao và chống nguy cơ bị sa thải.
Bối cảnh mới, cơ hội và thách thức đan xen đòi hỏi nhiều giải pháp tích hợp, trong đó vấn đề lựa chọn đúng đối tác, đúng dự án là yếu tố tiên quyết bảo đảm cho dòng vốn đầu tư FDI phát huy hiệu quả cao hơn nữa. Cùng với đó là chủ động trong hợp tác đầu tư nước ngoài, có sự bình đẳng, lựa chọn phù hợp với định hướng phát triển, góp phần nâng tầm trình độ sản xuất, nâng cao tính tự chủ của nền kinh tế.