Mặn mòi giọt giọt mồ hôi

Sáng nay, khi đang dùng bữa sáng tại một hàng cháo bên vỉa hè, có cô hàng muối đi qua, bác chủ hàng mua một cân, chợt nhớ ra là nhà mình đã hết muối hạt từ lâu, thuận tiện cũng lấy một cân. Năm nghìn, có năm nghìn thôi mà, dùng đến nửa năm vì chủ yếu chỉ để ngâm rửa là chính còn xào nấu đã có bột canh,
nước mắm…

Nhớ lại những năm bao cấp, hàng hóa khan hiếm nên quí từ hạt muối quí đi. Trong sinh hoạt hàng ngày, hàng xóm tắt lửa tối đèn có nhau, mỗi lúc nhỡ nhàng lại chạy sang xin tí lửa, vay chén muối, mượn bát gạo hay phao dầu thắp đèn… Còn nhớ chị bạn kể về người hàng xóm khó tính, một bận chị sang xin chút muối nấu ăn “Bác cho cháu xin vài hạt muối”. Người đàn ông lớn tuổi lạnh lùng hỏi: “Vài hạt là bao nhiêu hạt…”.

Một câu nói, một thái độ làm chị ngại mãi, nhớ mãi. Sau này đã chuyển nhà vài nơi chị vẫn còn nhớ nên chẳng dám cởi mở với ai, chẳng dám nhờ vả ai nữa. Tôi nhớ có ai đó đã nói với tôi rằng một lời nói thiện làm ấm lòng ba tháng, một lời thiếu thiện tâm có thể làm lạnh lẽo đến ba mùa đông…

Trước đây bà ngoại tôi vẫn thường nhắc các cháu: “Các con cần có thiện tâm với mọi người, quan tâm đến mọi người, mình không mong muốn điều gì thì đừng làm điều đó với người khác”. Đúng là như vậy, mình luôn mong mọi người đối xử tốt với mình, tại sao mình lại không quan tâm đối xử tốt với mọi người nhỉ?

Cầm túi muối trắng tinh trên tay, lại nhìn cô bán hàng với chiếc xe đạp cọc cạnh, giá đèo hàng cồng kềnh với một bao to ở dưới, một thúng lớn ở trên, trên ghi đông treo cái làn đựng túi ni lông, còn chiếc cân đĩa thì để ở giỏ xe, có khách mua lấy ra cân rồi lại cất vào… Với phương tiện như vậy, cô thồ được bao nhiêu cân nhỉ và chặng đường rong ruổi mỗi ngày là bao nhiêu… Nhìn cái dáng cao gầy của cô, dẻo dai lắm thì thồ đến năm mươi cân là khỏe lắm rồi. Năm mươi cân, giá năm nghìn tính ra là hai trăm năm mươi nghìn, mỗi ngày bán được năm mươi cân là nhiều lắm rồi (đấy là giả thiết như vậy), vậy thì trong số hai trăm năm mươi nghìn ấy bao nhiêu là tiền vốn, bao nhiêu là tiền lãi…

Nhìn lùi về phía sau, tôi tự hỏi với những diêm dân sản xuất muối ấy thì được bao nhiêu nhỉ. Những cánh đồng làm muối ven biển chan chan nắng gió, những con người miệt mài san cát, cào muối… những khuôn mặt sạm nắng giấu kín trong những tấm khăn trùm đầu kín mít. Và còn bao nhiêu công đoạn nữa mới đến tay người tiêu dùng… Ô hay thật đấy, không chỉ là năm nghìn đồng, mà mặn mòi giọt giọt mồ hôi của mọi người.