MẸ

Ngày tết người ta vui

tôi ra thăm mồ mẹ

ngần ấy năm qua rồi

mặt mẹ làm sao nhớ?

Tôi đã qua bao cửa

chỉ một người theo tôi

cái dáng cao vất vả

nhập với bóng tôi rồi

Có mẹ trong máu tôi

trong óc tôi suy nghĩ

cát bụi phần cuộc đời

mẹ cùng tôi chịu lụy!

Mà sao khuôn mặt mẹ

tôi chẳng tìm đâu ra

ngày xuân bãi tha ma

chỉ lên đầy sắc cỏ

Có bao nhiêu nấm mộ

mộ nào không giống nhau

nước mắt còn đâu nữa

tôi biết khóc làm sao…

Anh Vũ

Lời bình

“Cát bụi phần cuộc đời” - bất cứ ai rồi cũng trở về hư vô, trở về trạng thái ban đầu “thân cát bụi lại trở về cát bụi” Ấy là quy luật của sinh - lão - bệnh - tử.

Bài thơ Mẹ của Anh Vũ khắc khoải bạn đọc trên hai bình diện: thời gian (kết thúc một năm) khi tết đến xuân về với ý nghĩa sum họp và tưởng nhớ. Mà người mẹ lại chết trẻ (đứt đoạn giữa dòng đời): Cái dáng cao vất vả - nhập với bóng tôi rồi. Một quãng lùi về mặt thời gian ngỡ quên mà không sao quên nổi khi anh đi viếng mẹ bởi sự hóa thân sự sống nằm ngay trong tâm thức nhà thơ như một định mệnh khó cưỡng nổi: Có mẹ trong máu tôi - trong óc tôi suy nghĩ - cát bụi phần cuộc đời - mẹ cùng tôi chịu lụy! Từ trí óc non nớt của cậu bé khi nhớ về mẹ không đi cùng anh trọn cuộc đời đến tuổi trưởng thành lại càng khắc khoải khôn nguôi: Tôi đã qua bao cửa - chỉ một người theo tôi.

Theo tâm thức Việt có lẽ thừa hưởng tín ngưỡng Mẫu, mẹ luôn là hình ảnh của sự cưu mang, nâng đỡ, chở che, đùm bọc… đồng nhất với đất mẹ (theo thuyết luân hồi) tạo nên sự ngưỡng vọng của sự sinh thành trong vòng đời ngỡ như hữu hạn mà không cùng. Bình diện thứ hai bài thơ đạt đến về mặt không gian trong “ngổn ngang mộ phần” trong con mắt của nhà thơ sự chết đồng nghĩa với hư vô, mang dáng vẻ nhất thể hóa: Có bao nhiêu nấm mộ - mộ nào không giống nhau. Thân xác mẹ đã gửi về đất và gửi vào thân xác người con trong cô đơn buồn tủi vây quanh, làm sao người con này lại không thấy trống trải: Nước mắt còn đâu nữa - tôi biết khóc làm sao?

Quán xuyến toàn bộ bài thơ giọng điệu dung dị như cất lên từ chính số phận, nhà thơ vẫn luôn đề cao sự sống, một sự sống luân chuyển không hề ngưng nghỉ, ấy là điều bài thơ đạt đến sự đồng cảm trong tâm thức mọi người.