Mùa bưởi chín

Khoảnh khắc giao mùa giữa thu sang đông tươi sắc nắng hanh vàng. Trong vườn nhà các loại cây như chùng xuống theo sắc hanh hao. Mấy vạt rau xanh không còn lao xao vươn ngọn mà rủ rỉ trầm ngâm thu mình vào màu biếc xanh. Dường như đây là mùa đẹp nhất trong năm, rét chưa thật rét mà cái nắng dường như giót mật vàng hanh. Sáng sớm trời se se dịu dàng đến nao lòng. Buổi trưa có chút nồng nồng của nắng hanh khô nỏ, chiều xuống sương giăng giăng khắp nẻo đồng gần đồng xa… cho rau màu vụ đông phơi phới tươi xanh.

Những ngày chớm đông đưa tôi về với nỗi nhớ đồng bãi nơi miền quê xa, nơi có người bạn thuở hoa niên một thời chăn trâu cắt cỏ, nhớ về mảnh vườn thời con gái còn ở bên mẹ cha. Vườn nhà nhiều cây ăn trái luân phiên cho quả quanh năm, mùa nào thức nấy, không bạt ngàn mà cũng đủ thấy phong lưu. Nhà tôi nổi tiếng trong xóm với cây bưởi đường ngọt sắc, tôm mọng mà ráo nước… Cây bưởi ấy chẳng phải do ai trồng mà nó tự mọc lên chắc là do chim chóc tha hạt về, cũng có khi là ai đó vô tình ném hạt ra… Khi chúng tôi phát hiện ra, cây bưởi lèo khèo vóng vót sau mấy bụi tre. Về sau bên hàng xóm chặt tỉa bớt tre, cây có khoảng trời toả bóng đã xoè rộng tán và năm nào cũng sai trĩu cành. Không như giống bưởi chua, bưởi rôn rốt của mọi nhà trong xóm, cây bưởi nhà tôi chín muộn, phải cuối thu sang đầu đông mới mọng nước, hết he… Bưởi chín muộn nên có thể để dành vài trái cho những ngày Tết Nguyên đán. Những năm xa xưa ấy, các giống cây ăn quả chưa phong phú như bây giờ, và mọi nhà cũng chưa biết nhiều kỹ thuật triết ghép, ươm giống. Cây ăn quả phần lớn là gieo hạt thủ công, có khi còn là vườn tạp tự nhiên, mọc lên cây gì thì ăn cây đó. Vậy nên tự nhiên được cây bưởi ngon là hiếm lắm.
Có được cây bưởi nổi tiếng ngon vui mà cũng vất vả, vất vả vì nỗi phải trông nom bọn trẻ trong xóm. Dù năm nào vào mùa nhà tôi cũng chia cho mỗi nhà vài quả, nhưng bọn trẻ vẫn rình mò hái trộm, có khi đang trưa phát hiện mấy đứa nhí nhéo trèo cây mà phải đánh động nhẹ nhàng để chúng bình tĩnh leo xuống mà trốn đi. Mẹ tôi thường bảo “Của miếng chín, không nên làm quá làm gì, phải tội…”. Thật ra trong xóm cũng chỉ có vài đứa nghịch ngợm mới trèo leo hái quả trộm nhà hàng xóm. Một bận bố tôi trở về nhà vào buổi trưa bắt được quả tang mấy cậu đầu têu đang vắt vẻo bóc bưởi trên cành, ông nhẹ nhàng gọi chúng vào nhà gọt bưởi cho ăn đàng hoàng và không mách bố mẹ chúng, còn cho chúng mượn sách truyện để đọc, mấy đứa tự nhiên không đi hái trộm nữa…
Cái thằng bé con con ấy luôn ngưỡng mộ tủ sách của gia đình tôi mà không dám đến gần. Từ độ hái trộm bưởi được bố tôi mời ăn bưởi thì ngoan hẳn, đi đâu gặp chị em tôi nó đều chào từ xa, thỉnh thoảng lại hỏi bố chị đã mua truyện mới chưa, cho em đọc cùng…
Những xóm làng năm xưa heo hút giờ đã thay da đổi thịt, những vườn tạp tre pheo phơ phất đều được qui hoạch đẹp đẽ với vườn trên ao dưới. “Thằng bé con con” nhà ở cuối xóm ấy vườn rộng, vợ chồng nó chăm chút đẹp nên thơ. Khu cao trồng bưởi, trồng cam, phía thấp cuối vườn thì trồng rau xanh các loại. Mỗi lần về thăm quê tôi thường ghé qua chơi. Hai chị em thường ngồi uống trà ngoài hiên ngay bên vườn bưởi vườn cam xanh mát. Nhớ về cây bưởi năm xưa ấy, nó lại xuýt xoa: Cây bưởi năm ấy sao mà sai quả thế, quả lại mọng nước mà ngọt đậm… Rồi nó đưa ra vườn ngắm quả và khoe: Dãy này là bưởi Diễn, kia là bưởi Hoàng, còn bưởi Da xanh nữa… giống này em mới trồng, không biết có hợp đất không?…
Câu chuyện làm vườn của vợ chồng em ấy có rất nhiều điều thú vị, ví như mình thấy một cây trái ngon nào đó, lấy hạt làm giống nhân ra, nhưng chưa chắc đã được cây ngon như thế, cũng có cây lấy hạt từ cây bình thường tưởng mà đến khi ra quả lại được cây ngon… Em bảo trồng cây cũng theo các lộc của người trồng chị ạ, mình yêu thương nó, tận tâm chăm sóc nó rồi sẽ được đền đáp xứng đáng…
Ngày bố tôi về tiên tổ, vợ chồng em ấy lăn lưng lo việc giúp gia đình tôi. Khi công việc xong xuôi, em ngùi ngùi bảo là thương nhớ ông lắm. Ông nhà chị nghiêm khắc mà hiền từ, nếu không có cái lần ông bắt quả tang hái trộm bưởi, thì không khéo em trượt theo con đường hư hỏng mất rồi. Ông dạy cho chúng em bài học làm người thì nên thiện lương chị ạ, muốn có thì phải siêng năng làm việc, không nên tắt mắt quen nết rồi khổ…
Mỗi năm cứ vào dịp nắng hanh vàng tôi lại nhớ về vợ chồng em và mùa bưởi chín. Có năm về thăm quê đúng mùa, có năm giáp Tết mới về được. Mỗi lần về lại qua nhà em chơi, cũng có khi em chạy qua đưa vài món lâm lộc vườn nhà, vừa để thắp hương cho bố mẹ tôi, vừa làm quà chị mang ra thành phố. Chuyện làng chuyện xóm, mấy chục năm qua đi mà như vừa mới qua…