Mùa Xuân

Đã gần một phần ba cuộc đời, tôi gắn bó với những mùa xuân Kinh Bắc, như duyên, như nợ tựa hồ kiếp trước đã yêu thương, kiếp này nối lại bao hẹn hò không dứt. Trót mặc thử chiếc áo tứ thân mớ ba, mớ bảy nền nã duyên dáng, nên tuổi thanh xuân của tôi đắm chìm trong lời ca, tiếng hát vang rền nền nảy, trong hội hè đình đám. Mỗi năm xuân gõ cửa, giêng hai cất lên tiếng hát canh đắm say, thấy lòng mình lai láng cái tình tứ e ấp của người Quan họ.

Trong cảm thức xuân của tôi lãng đãng một dòng sông. Sông Cầu lặng lẽ chảy vào mùa xuân, nhẹ nhàng đi vào dòng cảm xúc tôi có lẽ từ lúc tôi chạm vào câu hát ngồi tựa mạn thuyền “Trăng in (là in) mặt nước cũng có (a) càng nhìn (là) càng nhìn non nước càng xinh). Cảm giác ngắm dòng nước trôi lững lờ khiến lòng mềm hẳn đi, lắng lại bao dịu êm sâu thẳm sau hơi thở nhè nhẹ. Đã nhiều lần trong trang viết của tôi, sông Cầu thành người bạn tri kỉ thiết tha, luôn bao dung, không giận hờn vô cớ. Sông Cầu - bình dị từ cái tên gọi đến cái dáng sông lam lũ tảo tần tựa một bà mẹ hiền hậu yêu con hết mực. Tôi cứ nghĩ phải chăng hành trình thượng nguồn về tới đồng bằng, về với ruộng lúa, bờ tre xanh xanh bao quanh xóm làng - sông Cầu trữ tình hoài thai sinh ra làn điệu Quan họ của những người dân cũng bình dị, ngày tay cuốc tay cày, đêm giao duyên trên thuyền trăng sáng bóng cây, lòng dào dạt yêu thương hòa với mênh mang sóng nước.
Tôi đi dọc sông Cầu một chiều tháng Giêng. Mùa này nước sông Cầu ấm, dòng trong vời vợi có thể nhìn thấy cả rong rêu. Những con cá lành canh lia qua lia lại chộn rộn kiếm mồi. Bãi bồi trải dài màu vàng tươi hoa cải trong lất phất mưa bay. Tôi lắng hồn mình để nghe tiếng tí tách lộc non, nảy mầm từ kẽ nứt xù xì trong lớp vỏ cây gạo đang đứng đợi đò trên bến sông. Cây gạo chung tình chờ người lữ khách trở lại đã biết bao mùa xuân. Như sợ người cũ lạc nẻo về nên đầu xuân cây chắt chiu nhựa sống, để cuối xuân - tháng Ba thắp lên ngọn lửa cháy rực trời. Xa xa, vọng lại âm thanh hội làng Kinh Bắc đang rộn rã, tiếng hát vút lên như rót men vào chiều để say cả hoàng hôn.
Tháng Giêng tôi đi dọc hội Lim. Nhớ lắm! Qua mấy trăm ngày ngóng đợi, cỏ đồi Lim rướn mình run rẩy hứng mưa xuân xanh mươn mướt. Đứng trên ngọn đồi thoai thoải trong sặc sỡ sắc màu lễ hội bỗng thấy mình chìm vào huyền thoại với vùng đất linh thiêng. Thấp thoáng bóng các nàng tiên đi trảy hội xuân, xiêm y rực rỡ, nón quai thao nghiêng nghiêng. Bỗng chốc khuôn mặt yêu kiều của các tiên nữ lại ẩn hiện trong gương mặt của các cô gái Quan họ thẹn thùng. Người xưa trở về trong dáng vóc hôm nay trong tiết trời xuân bồng bềnh quyến rũ… Tôi đứng mãi trong buổi chiều xuân, ngắm một bà cụ gần tám mươi tuổi, răng nhưng nhức hạt na, nét cười đen nhánh phúc hậu chơi đu tiên. Cây đu chao vút lên như chạm vào gió, vào mây trời, chạm vào kí ức đẹp đẽ của mỗi người đang đứng xem hội, vẽ tiếp nét truyền thống của miền quê ngàn năm văn hiến.
Những ngày xuân cứ dắt nhau về cùng với giêng hai trên miền quê Kinh Bắc bạt ngàn lễ hội. Xuân ghé từ làng này qua làng khác, đọng lại trên bến nước, cây đa, trên mái ngói đình làng rêu phong cổ kính… Tôi đã bao lần đặt ra câu hỏi, vì sao lễ hội vùng đất này lại trải dọc mùa xuân, từ thôn Đông đến thôn Đoài, từ đồng trước đến bãi sau, chỗ nào cũng phơi phới âm thanh sắc màu, sáng bừng cả một góc trời xuân. Cuối cùng tôi cũng tìm cho mình được một câu trả lời sau những tháng năm gắn bó với miền đất đã hòa thơ cho tâm hồn tôi. Lễ hội miền Quan họ có từ trong sâu thẳm tâm hồn mỗi người, lòng người đã là một mùa xuân, nên lúc nào cũng tình tứ hẹn hò với Mùa xuân như thế…