Ngăn ngừa tội phạm trẻ hóa

Tội phạm ngày càng trẻ hóa gây ra nhiều hệ lụy và đặt lên vai trách nhiệm của mỗi gia đình, cơ quan chức năng và cả cộng đồng trong công tác giáo dục, nuôi dưỡng, tuyên truyền nhằm tạo môi trường lành mạnh cho trẻ học tập, lao động, tránh xa các tệ nạn xã hội.

Ngày 29-3-2024, Công an thị xã Thuận Thành ra quyết định khởi tố vụ án, tạm giữ hình sự hai nhóm thanh thiếu niên gồm 20 đối tượng từ 16 đến dưới 18 tuổi đều ở địa phương về hành vi gây rối trật tự công cộng. Theo đó, tối 25-3, do mâu thuẫn với nhau từ trước, hai nhóm đã nhắn tin chửi bới, thách thức và hẹn nhau đến Trung tâm văn hoá Luy Lâu để hỗn chiến. Trên đường đến địa điểm đã hẹn, các đối tượng mang theo đao, kiếm, đinh ba, kẹp 2, kẹp 3 phóng nhanh, lạng lách, đánh võng, bấm còi, nẹt bô đi qua các tuyến đường trung tâm thị xã gây tâm lý hoang mang, lo lắng cho người tham gia giao thông. Trước đó ngày 3-3, Công an thị xã Thuận Thành phát hiện, làm rõ 1 nhóm gồm 4 thanh thiếu niên độ tuổi từ 16 đến dưới 18 tuổi chuyên đi lang thang trên các tuyến đường, khi thấy các nhóm khác cùng độ tuổi thì dùng dao, kiếm chém gây thương tích, mặc dù trước đó chưa quen biết và chưa có mâu thuẫn gì. Nhóm thanh thiếu niên trên đều trú tại phường Phù Chẩn, thành phố Từ Sơn. Vào ngày 29-2, số thanh thiếu niên này rủ nhau đi từ Từ Sơn qua cầu Kinh Dương Vương đến Quốc lộ 17 hướng về ngã tư Đông Côi. Đến địa phận khu phố Tam Á, phường Gia Đông, nhóm thanh thiếu niên này gặp nhóm 3 thanh niên khác đi ngược chiều liền quay xe đuổi theo, dùng kiếm chém khiến 1 thanh niên bị thương.
Đó chỉ là hai trong nhiều vụ việc vi phạm pháp luật, gây rối trật tự công cộng liên quan đến người chưa thành niên bị lực lượng Công an phát hiện, xử lý trong thời gian qua. Tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2024, toàn tỉnh xảy ra 53 vụ, với 225 đối tượng vi phạm pháp luật liên quan đến người chưa thành niên. Trong đó khởi tố 39 vụ, 147 bị can, xử lý hành chính 14 vụ, 76 đối tượng.
Qua đánh giá của cơ quan chức năng, tình trạng người chưa thành niên vi phạm pháp luật có tính chất, mức độ ngày càng manh động, liều lĩnh, tinh vi, gây bức xúc, hoang mang lo lắng trong dư luận nhân dân. Điển hình là các nhóm thanh thiếu niên tụ tập điều khiển xe gắn máy trong khi không đội mũ bảo hiểm với tốc độc cao, lạng lách, đánh võng, gây mất trật tự an toàn giao thông, gây tai nạn cho người đi đường; thậm chí bất chấp hiệu lệnh dừng xe và mang theo hung khí thách thức lực lượng làm nhiệm vụ… Tội phạm ngày càng trẻ hóa ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định, tương lai của mỗi gia đình, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng, tài sản của những người xung quanh, gây tác động tiêu cực đến xã hội và là một trong những nguyên nhân nảy sinh mầm mống của nhiều loại tội phạm và tệ nạn xã hội.     
Theo nghiên cứu của các cơ quan chuyên môn, có nhiều nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội của người chưa thành niên: Sự phát triển tâm lý, sinh lý chưa ổn định, nhân cách chưa hoàn thiện, nhận thức về xã hội còn hạn chế, thậm chí sai lệch; về tình cảm, dễ bị tác động tiêu cực do trải qua những bất hạnh trong cuộc sống gia đình (không hạnh phúc, bố mẹ ly hôn, không nơi nương tựa hoặc được nuông chiều quá mức…); thiếu hiểu biết về pháp luật; tác động của mặt trái cơ chế thị trường, nhu cầu, hưởng thụ gia tăng song chưa có sự tự chủ về kinh tế; tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm, sự phân hóa giàu nghèo; những kẽ hở của công tác quản lý nhà nước, nhất là nhiều loại văn hóa phẩm đồi trụy, xấu độc, trò chơi bạo lực trên mạng. Như thời gian qua nổi lên một số “giang hồ mạng” như Khá Bảnh, Dương Minh Tuyền, Phú Lê… đã tác động mạnh, thậm chí trở thành yếu tố kích động các hành vi bạo lực, ngông cuồng.
Để phòng ngừa hiệu quả người chưa thành niên phạm tội trong thời gian tới, cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý xã hội, nhất là các hoạt động trên không gian mạng; nghiêm cấm và xử lý kịp thời các loại hình kinh doanh (trò chơi điện tử…) có tính chất bạo lực, ảnh hưởng xấu đến việc hình thành lối sống, hành vi của trẻ vị thành niên; thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm của mỗi gia đình, của nhà trường và cộng đồng trong tuyên truyền, giáo dục, ngăn ngừa người chưa thành niên phạm tội; triển khai và củng cố hoạt động của các mô hình điểm quản lý, giáo dục, giúp đỡ trẻ em hư tại cộng đồng, hạn chế thấp nhất các trường hợp tái vi phạm.