Ngành Xây dựng Bắc Ninh phát triển cùng quê hương, đất nước

Sau ngày tái lập tỉnh (1-1-1997), Sở Xây dựng Bắc Ninh cùng các đơn vị trong ngành đối diện với bao khó khăn, thử thách: Từ con người đến cơ sở vật chất đều hết sức thiếu thốn, hệ thống đô thị nhỏ bé và lạc hậu. Sau 20 năm, Bắc Ninh cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp, bộ mặt đô thị khang trang theo hướng hiện đại, nhiều chỉ tiêu trong lĩnh vực xây dựng đạt mức cao so với bình quân cả nước.

Công tác quy hoạch luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm và đi trước một bước. Bộ khung về quy hoạch toàn tỉnh từng bước được hình thành. Đến nay, 100% diện tích đất tự nhiên được phủ kín quy hoạch xây dựng (QHXD), từ quy hoạch vùng tỉnh đến các đô thị, công nghiệp, quy hoạch xã Nông thôn mới, trong đó đô thị lõi được quy hoạch với quy mô phát triển thành đô thị loại I. Trên cơ sở QHXD, các đô thị phát triển mạnh cả về quy mô và tốc độ, hệ thống đô thị được mở rộng với diện tích khoảng 205 km² (tăng gần 10 lần so với năm 1997), gần 64 khu đô thị và hơn 200 khu nhà ở với tổng diện tích khoảng 6.700 ha, nhiều khu đã và đang được xây dựng, đưa vào sử dụng. Quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị được chú trọng với việc hoàn thiện Bộ khung công cụ quản lý từ quy hoạch, chương trình, kế hoạch, đến các quy định phân công, phân cấp, chế tài và quy chế quản lý cho từng đô thị,...

Các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đô thị được tập trung đầu tư, từng bước đồng bộ và hiện đại. Khi tái lập tỉnh, hệ thống hạ tầng manh mún, nhỏ bé, đến nay, có gần 500 km đường đô thị, đồng bộ về cấp, thoát nước, chiếu sáng, cây xanh. Công trình thoát nước và xử lý nước thải, xử lý rác thải được đầu tư xây dựng mạnh mẽ; đưa vào sử dụng hệ thống thoát nước và xử lý nước thải cho 2 đô thị lớn, các KCN. Xây mới 39 nhà máy cấp nước sạch, bảo đảm 100% đô thị, gần 100% xã, phường có nước máy sạch. Thu gom và xử lý hơn 95% rác thải sinh hoạt đô thị và nông thôn, 100% rác thải công nghiệp.

Hệ thống công trình văn hóa, y tế, giáo dục, thể thao, trung tâm thương mại… cũng được đầu tư lớn. 100% Bệnh viện các huyện, thị xã, thành phố được nâng cấp theo hướng hiện đại; 87% các trường học từ Mầm non đến THPT được xây dựng theo tiêu chuẩn quốc gia. Các trung tâm văn hóa thể thao cấp tỉnh, cấp huyện; các toà nhà tổ hợp cao tầng; hệ thống công sở, văn phòng và nhiều công trình công cộng khác đã và đang mọc lên đáp ứng nhu cầu của nhân dân, tạo nên diện mạo đô thị khang trang với sức sống mới.

16 KCN, 30 cụm công nghiệp được quy hoạch, trong đó 11 khu hoạt động với tỷ lệ lấp đầy khoảng 70%, đưa Bắc Ninh trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, là một trung tâm công nghiệp điện tử, công nghiệp công nghệ cao của cả nước. Nhiều mô hình công nghiệp - đô thị tiêu biểu như KCN - đô thị Yên Phong, VSIP, Tiên Sơn, Quế Võ... trở thành điểm sáng về thu hút đầu tư và phát triển công nghiệp - đô thị.

Quy hoạch nông thôn cũng được triển khai kịp thời gắn với quy hoạch phát triển đô thị, trung tâm xã (Năm 2005 tỉnh Bắc Ninh là địa phương duy nhất trong cả nước phủ kín quy hoạch trung tâm xã), quy hoạch toàn xã được hoàn thành 100% vào năm 2013, làm cơ sở cho việc triển khai đầu tư xây dựng theo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới, góp phần đưa 73 đơn vị cấp xã, 2 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn Nông thôn mới.

Công tác phát triển nhà ở được đẩy mạnh, nhất là Chương trình phát triển nhà ở xã hội. Chương trình hỗ trợ hộ nghèo ở nông thôn về nhà ở năm 2010 dẫn đầu cả nước với thành tích xây dựng hơn 2000 căn nhà, về đích sớm 2 năm so với kế hoạch quốc gia; hoàn thành giai đoạn II với 684 căn nhà, về đích sớm 4 năm so với kế hoạch quốc gia; năm 2017 tiếp tục hoàn thành hỗ trợ 747 căn nhà cho hộ nghèo (theo chuẩn nghèo đa chiều), hơn 2.900 căn nhà cho hộ người có công. Trong 20 năm, xây dựng và đưa vào sử dụng 218.000m² nhà ở công nhân, 59.630m² nhà ở sinh viên, 70.300m² nhà ở cho người thu nhập thấp khu vực đô thị; đẩy mạnh công tác chuẩn bị ĐTXD khoảng 1.160.000m² sàn nhà ở xã hội khác. Diện tích nhà ở bình quân đầu người đạt 29,2m² nhà ở/người, cao hơn 20% so với mức bình quân cả nước.

Với quy mô và tốc độ phát triển như vậy, công tác hướng dẫn, triển khai pháp luật và kiểm tra, xử lý vi phạm được chú trọng, tăng cường. Công tác cải cách hành chính với nhiều giải pháp đột phá, nhất là 5 năm gần đây, từ việc giải quyết công việc theo cơ chế “Một cửa”, quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO, đến việc đơn giản hóa bộ thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian, đối thoại doanh nghiệp cùng với đổi mới phong cách, thái độ làm việc của công chức đã mang lại sự hài lòng đối với tổ chức, công dân, góp phần nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh, quản trị và hành chính công cấp tỉnh.

Sau hơn 20 năm phát triển, đội ngũ cán bộ Ngành Xây dựng lớn mạnh thực sự. Riêng Sở Xây dựng có 230 Kỹ sư, Kiến trúc sư (tăng gần 2 lần so với năm 1997), trong đó tỷ lệ Thạc sỹ đạt trên 30%. Song song với đào tạo, công tác phát triển bộ máy để đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới như: Bổ sung mới các phòng chức năng (phòng Quản lý Nhà ở và thị trường bất động sản, Phát triển đô thị và Quản lý hạ tầng, Chi cục Giám định chất lượng xây dựng); nâng cấp Thanh tra xây dựng, Trung tâm Kiểm định chất lượng và Kinh tế xây dựng, thành lập Viện Quy hoạch kiến trúc, Ban Quản lý khu vực phát triển đô thị, Ban Quản lý dự án công trình dân dụng và công nghiệp. Các đơn vị sự nghiệp đều phát triển mạnh, đảm đương tốt vai trò phục vụ công tác QLNN về xây dựng. Các sở có quản lý công trình xây dựng chuyên ngành cũng tăng cường bộ phận chuyên môn quản lý Nhà nước các công trình xây dựng. Hệ thống các phòng quản lý xây dựng cấp huyện tuy còn thiếu cán bộ kỹ thuật nhưng những năm gần đây đã được chú ý bổ sung nhân lực, thành lập các đội quản lý TTXD đô thị ở thành phố Bắc Ninh và thị xã Từ Sơn.

Cùng với các hoạt động quản lý Nhà nước, các tổ chức đoàn thể, hội nghề nghiệp như: Công đoàn, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Cựu chiến binh; các Hội nghề nghiệp (Hội Xây dựng và Hội Kiến trúc sư) và Câu lạc bộ hưu trí ngành Xây dựng cũng đẩy mạnh các hoạt động gắn với nhiệm vụ chính trị của ngành, liên tục đổi mới phương thức hoạt động, đóng góp tích cực và hiệu quả vào kết quả chung của ngành Xây dựng trong hơn 20 năm qua.

Ngành Xây dựng góp phần quan trọng vào công cuộc hiện đại hoá thành phố Bắc Ninh nói riêng và toàn tỉnh nói chung.

Thực hiện mục tiêu đưa tỉnh Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc T.Ư vào năm 2022, trong giai đoạn 2018-2022 và những năm tiếp theo, trên cơ sở điều chỉnh quy hoạch vùng tỉnh, chú trọng xây dựng quy hoạch phân khu các khu chức năng, khu đô thị mới và chương trình phát triển cho từng đô thị, toàn ngành tập trung thực hiện những nhiệm vụ lớn:

Một là, từ nay đến năm 2019, điều chỉnh Bộ khung quy hoạch toàn tỉnh, hoàn thành Bộ khung Chương trình phát triển đô thị cho từng đô thị với các quy hoạch phân khu; xây dựng Chương trình và kế hoạch phát triển đô thị với phương châm nâng lên một tầm cao mới về chất lượng đô thị, rút ngắn lộ trình nâng cấp các đô thị. Tăng cường quản lý quy hoạch, không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị theo hướng văn minh, hiện đại; chú trọng bảo tồn và phát huy kiến trúc truyền thống, không gian làng và hệ thống sinh thái tự nhiên; phát triển nhiều công trình kiến trúc, cảnh quan tạo nên diện mạo mới cho các đô thị.

Hai là, tập trung cao việc phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật khung đô thị, bao gồm: Các trục chính đô thị, giao thông kết nối trong tỉnh và kết nối vùng Thủ đô; xây dựng hoàn chỉnh hệ thống thoát nước và xử lý nước thải đô thị; xử lý rác thải; hoàn thành chương trình cấp nước máy sạch đến 100% trung tâm các xã vào giữa năm 2018; thực hiện lộ trình đóng cửa các nghĩa trang phân tán, không hợp vệ sinh, dần từng bước thay thế bằng nghĩa trang tập trung theo mô hình “Nghĩa trang công viên” và “Nghĩa trang vườn”.

Ba là, đẩy mạnh Chương trình phát triển nhà ở, phấn đấu diện tích nhà ở bình quân đạt khoảng 31m2 sàn/người. Chú trọng phát triển nhà ở xã hội, trong đó, cần có sự đột phá về phát triển nhà ở công nhân với những khu nhà ở có quy mô trung bình trở lên, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Trên cơ sở bước đầu đang hình thành nếp sống chung cư đô thị, cần thúc đẩy loại nhà ở này trong xu hướng phát triển các tòa nhà cao tầng đa chức năng; thu hút ĐTXD những khu đô thị mới cao cấp theo hướng đô thị sinh thái, thông minh; thu hút ĐTXD nhiều khu chức năng như: Khu đại học, du lịch, văn hóa, thể thao, logistics…

Bốn là, thực hiện nghiêm lộ trình xóa bỏ sản xuất gạch đất sét nung, thay thế bằng vật liệu (VL) không nung; thúc đẩy sản xuất các loại VL, vật tư, cấu kiến xây dựng với công nghệ hiện đại, tiên tiến theo hướng tiết kiệm năng lượng, tăng cường quản lý chất lượng VL xây dựng từ khâu sản xuất, lưu thông đến chân công trình.

  tập trung thực hiện quy hoạch và phát triển nông thôn gắn với Chương trình phát triển đô thị của tỉnh; kiểm soát quá trình “Đô thị hóa” ở nông thôn theo đúng định hướng phát triển. Khắc phục tình trạng quản lý còn nhiều hạn chế đối với các dự án ĐTXD ở nông thôn.

Để cụ thể hoá các nhiệm vụ trên, Sở Xây dựng tiếp tục tham mưu và thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao năng lực quản lý Nhà nước về xây dựng, từ việc tăng cường cải cách hành chính đến công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ; tăng cường hướng dẫn, kiểm tra, phối hợp giữa các cấp, các ngành và nêu cao trách nhiệm người đứng đầu...  Song hành với đổi mới công tác kế hoạch và quản lý tuân thủ quy hoạch, kế hoạch, cần đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác thu hút đầu tư, phát triển nguồn lực xã hội hóa trong đầu tư xây dựng. Phát triển hài hòa nhưng cần tạo bước đột phá về phát triển hạ tầng đô thị, đặc biệt là khu vực đô thị lõi, thích ứng với định hướng phát triển tam giác tăng trưởng vùng Thủ đô.

Xây dựng mô hình “Chính quyền đô thị”, trong đó các cơ quan chuyên môn từ cấp tỉnh đến cấp huyện phải được nâng cao cả trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng quản lý. Bộ máy chính quyền đô thị cấp cơ sở phải được biên chế và bồi dưỡng đủ sức quản lý quy hoạch và trật tự đô thị. Chú trọng chiến lược phát triển nguồn nhân lực một cách toàn diện, cụ thể không chỉ đối với hệ thống quản lý Nhà nước mà còn với lực lượng lao động trong ngành Xây dựng.

Nhìn lại chặng đường hơn 20 năm trong 60 năm bề dầy truyền thống của ngành Xây dựng Việt Nam, ngành Xây dựng Bắc Ninh tự hào về đội ngũ và những thành tích đạt được, đóng góp xứng đáng cho sự nghiệp phát triển chung của ngành Xây dựng, đồng hành cùng sự phát triển của tỉnh, của đất nước. Truyền thống đó chắc chắn sẽ được tiếp nối trong giai đoạn phát triển mới khi tỉnh Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.

Cao Văn Hà

Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Xây dựng, Chủ tịch Hội Xây dựng Bắc Ninh