Nghề làm mì gạo ở Tử Nê

Sản xuất mì gạo hay còn gọi là mì bún, mì phở là nghề truyền thống của thôn Tử Nê, xã Tân Lãng. Đây là làng làm mì duy nhất ở huyện Lương Tài, nhờ có nghề này cuộc sống của người dân nơi đây đã có những đổi thay rõ rệt, thu nhập bình quân đạt trên 9 triệu đồng/người/năm.

Vài năm trở lại đây, nhờ đưa máy móc vào sản xuất, cộng với kinh nghiệm tích lũy nên sản phẩm mì gạo Tử Nê chất lượng tốt hơn, mẫu mã đẹp hơn, được khách hàng ưa chuộng, tìm đến đặt hàng ngày càng nhiều, từ đó khích lệ bà con hăng hái phát triển nghề. Chị Đinh Thị Phòng chủ một cơ sở sản xuất lớn trong thôn vừa mang những phên mì ra phơi vừa vui vẻ nói: “Trước đây làm mì thủ công vất vả mà năng suất thấp, bây giờ sản xuất bằng máy móc nên bớt nhọc hơn, mỗi ngày gia đình tôi làm ra khoảng 3 tạ mì, trừ chi phí thu 400- 500 nghìn đồng”.

 Thời gian đầu, do sản xuất thủ công lại thiếu kỹ thuật, nhiều mẻ mì làm ra không tiêu thụ được vì chất lượng kém, hình thức không bắt mắt. Ông Nguyễn Văn Thanh là người có thâm niên trong nghề bộc bạch: “Trước kia sản xuất manh mún, thủ công khiến thu nhập thấp, không đủ trang trải cho cuộc sống hàng ngày, nhiều khi mì làm ra không bán được, gia đình tôi đành phải ăn thay cơm”. Theo ông Thanh, cái khó của làm mì là phụ thuộc vào thời tiết, nếu mưa kéo dài thì mì không phơi được sẽ phải bỏ đi nên khâu quyết định thành công của  sản  phẩm là khâu phơi mì.

Qua thời gian, bằng quyết tâm sống với nghề, nhiều hộ dân đã khắc phục khó khăn, thay đổi phương thức sản xuất, nghề mì Tử Nê dần khởi sắc. Ông Đinh Đồng Trợ, Trưởng thôn dẫn tôi đến với gia đình anh Nguyễn Văn Thản, một trong những cơ sở sản xuất lớn của làng. Anh Thản cho biết, làm mì là nghề chính của gia đình, trước kia mỗi tháng chỉ làm ra 60-70 tạ, nhưng giờ thì khác, nhờ có máy móc hiện đại mỗi ngày làm 3-4 tạ mà vẫn không đủ đáp ứng yêu cầu của khách hàng. Hiện tại người dân trong thôn tập trung làm hai loại mì là mì bún và mì phở (hay mì nắm), sản phẩm truyền thống của làng từ nhiều năm nay. Theo anh Thản, để cho ra lò mẻ mì chất lượng cao phải trải qua nhiều công đoạn từ chọn gạo, ngâm gạo khoảng 4 tiếng, cho vào máy nghiền thành bột sau đó hàm bột thành hồ, đưa bột vào máy cán, quét ra phên, phơi khô khoảng 70% rồi cho ra máy cắt thành sợi, cuối cùng là phơi khô mì.

Để chủ động nguồn nguyên liệu, người Tử Nê tích cực trồng lúa, đối với hộ sản xuất lớn thì nguồn nguyên liệu được nhập từ những địa phương lân cận. Nghề mì gạo phát triển kéo theo nhiều dich vu seo vụ khác như nấu rượu, chăn nuôi lợn, xay xát gạo, cơ khí, đan phên phơi mì...

Đến nay toàn thôn có khoảng gần 300 hộ làm nghề trong tổng số hơn 400 hộ, số hộ nghèo giảm đáng kể, số hộ giàu không ngừng tăng. Tuy nhiên, một vấn đề khiến chính quyền và người dân lo ngại đó là ô nhiễm môi trường do đốt than và lượng nước thải xả ra, ý thức bảo vệ môi trường chưa thực sự được người dân nơi đây lưu tâm. Mặc dù chính quyền địa phương đã có biện pháp khắc phục như xây dựng hệ thống cống, rãnh... nhưng đây vẫn là vấn đề nan giải.

Phượng Duyên