Người “buôn chữ” ở Đại Trạch

Ở thôn Đại Trạch, xã Đình Tổ (Thuận Thành), nhiều người bảo gia đình anh Nguyễn Văn Lập và chị Trần Thị Năm “giàu có”, dù gian nhà cấp 4 anh chị đang ở “thua kém” hẳn những ngôi nhà cao tầng đang đua nhau mọc lên. Đơn giản vì cả 3 cậu con trai của anh chị đều học giỏi, ngoan ngoãn và đang theo học các trường Đại học chính quy trong nước.

Nuôi một đứa con đang ăn học ở thành phố lớn với nông dân là một khó khăn, con số ấy nhân lên gấp 3 lần thì nhiều người bó tay. Vì vậy ở nông thôn trước đây không thiếu những trường hợp con học giỏi, đỗ đạt mà đành “ngậm ngùi”… đứt gánh giữa đường, chấp nhận lao động phổ thông để giải quyết khó khăn kinh tế trước mắt. Bởi thế, việc anh Lập, chị Năm nuôi 3 đứa con học Đại học khiến cả làng cảm phục. Chị Năm có dáng người nhỏ bé nhưng dẻo dai và nhanh nhẹn, dù là phụ nữ nông thôn quanh năm chân lấm tay bùn, không có điều kiện học hành, thường xuyên cập nhật kiến thức xã hội nhưng chị rất bản lĩnh và hiểu biết. Người mẹ ấy tâm sự: “Những đứa con khoẻ mạnh, sống tốt và thành đạt là “thành công” lớn nhất của người làm cha mẹ. Vợ chồng tôi thường dặn dò các cháu: Nếu các con thực sự thương bố mẹ thì hãy học thật giỏi, một tháng tiền ăn học của 3 đứa trung bình hết gần 5 triệu đồng, số tiền ấy trong vài năm tích cóp có thể làm được một ngôi nhà khang trang, nhưng bố mẹ dành tất cả “đầu tư” cho tương lai của các con…” Để có khoản tiền không nhỏ ấy, ngoài 5 sào ruộng 1 năm cấy hai vụ và vài sào màu, anh chị làm quần quật suốt ngày bất kể một công việc lương thiện nào cho thu nhập: thợ nề, phụ hồ, làm hàng sáo, lò gạch, máy xay xát, chăn nuôi … Đặc biệt trong chuồng của anh chị lúc nào cũng có 20 đầu lợn, lứa này gối lứa kia, tận dụng cám xay xát, lấy công làm lãi. Tuy nhiên có thời điểm do làm lò gạch thua lỗ, cộng với chi phí các con ăn học, anh chị nợ tới hơn 100 triệu đồng. Rất may, sau đó nhờ chính sách cho vay vốn sinh viên nghèo đã giúp anh chị giải quyết khó khăn. Anh Lập, chị Năm xác định, trường hợp không kham nổi sẽ bán 1/2 đất ở chứ không để sự học của con lỡ dở. Không phụ sự kỳ vọng của cha mẹ, những đứa con đã không làm anh chị thất vọng: cháu Nguyễn Văn Hưởng, sinh năm 1984, đỗ ĐH Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên năm 2004; Nguyễn Văn Trung, sinh năm 1987, đang học năm thứ 3 ĐH Bách Khoa (Hà Nội); Nguyễn Văn Đông, sinh năm 1990, tân sinh viên Đại học Kinh tế quốc dân (Hà Nội). Quan sát ngôi nhà đơn sơ của anh chị chẳng có đồ vật gì đáng giá, nhưng phía trên tường treo trang trọng nhiều Giấy khen, Giấy chứng nhận đạt giải  học sinh giỏi cấp huyện, tỉnh của các con. Hai em Trung và Đông luôn là học sinh giỏi suốt 12 năm học, Hưởng đạt học sinh giỏi hết THCS, bậc THPT đạt khá.

Trong 3 đứa con, Trung là cậu bé thông minh nhưng cũng nghịch ngợm khiến anh Lập, chị Năm phải… đau đầu nhất. Mới đây, tại hội nghị khuyến học của thôn, anh Lập được mời lên chia sẻ kinh nghiệm giáo dục, anh đã lấy con mình ra làm dẫn chứng. Chả là khoảng thời gian khi Trung đang học THCS, khi đó Internet bắt đầu vào tới các làng quê, cậu bé sa đà vào chơi Game. Vốn quan tâm đến con cái, thấy những biểu hiện không bình thường của Trung, anh chị “bí mật” theo dõi và phát hiện. Ban đầu chị Năm nặng lời, mắng mỏ, nhưng anh Lập lại giải quyết theo hướng khác. Anh nghiêm túc nói chuyện với con như hai người lớn, đồng ý cho con được phép chơi Game mỗi tuần 2 tiếng vào chiều thứ Sáu với điều kiện: Có sự quản lý, giám sát của bố mẹ; ý thức tự giác học tập;  Giữ vững danh hiệu học sinh giỏi. Và thật kỳ diệu, Trung đã làm đúng như đã hứa. Cuối năm, khi đi họp phụ huynh cho con, chị Năm đã khóc vì sung sướng khi Trung được cô giáo tuyên dương. Từ sự chia sẻ của anh Lập, nhiều người đã rút ra nhiều kinh nghiệm trong giáo dục con cái. Để nuôi dạy con cái ngoan, học giỏi trong thời điểm xã hội nhiều biến động như hiện nay không đơn giản, đôi khi đó phải là nghệ thuật. Có những bậc cha mẹ cả năm không đến trường nơi con học, không biết mặt thầy cô giáo chủ nhiệm, thậm chí không rõ con lên lớp mấy… thì con hư, học kém hãy tự trách mình. Một kỷ niệm nữa về cách giáo dục con của cặp vợ chồng nông dân này khiến người nghe đáng nhớ, chuyện cách đây 18 năm, khi cháu Hưởng-con trai lớn của anh chị vào lớp 1. Do mải việc nên cuối học kỳ II chị Năm mới có dịp kiểm tra kiến thức của con và “tá hoả” khi thấy con không nhận được mặt chữ cái, lúc đó Hưởng đã có tên trong danh sách được lên lớp 2. Chị đến trình bày lý do và xin với cô giáo chủ nhiệm cho con… lưu ban nhưng không được cô đồng ý, thậm chí nhiều người xung quanh còn cho chị là gàn, dở hơi, người ta xin cho con lên lớp còn mình thì “ngược đời”. Mặc mọi người bàn ra tán vào, chị kiên quyết mời mẹ chồng đến thuyết phục cô giáo, cuối cùng cũng được… như ý. Từ đó, chị rút kinh nghiệm, không chủ quan, lơ là với việc học của con, với Trung và Đông, ngay từ lớp mẫu giáo, phiếu bé ngoan của các con được chị nâng niu dán lên tường. Ba con của chị, tuy mỗi đứa mỗi tính nhưng đều ngoan, học giỏi và biết thương bố mẹ. Đi học về, anh em mỗi đứa một việc, từ đồng áng đến bèo cám, lợn gà, cơm nước, giúp mẹ làm hàng xáo… Hàng xóm âu yếm gọi 3 anh em là “những cô Tấm”. Bây giờ, khi các con vào Đại học, dù đường xá xa xôi nhưng khoảng đôi tháng là anh chị bắt xe ô tô ra thăm các con, cũng là để kiểm tra tình hình học tập, nếp ăn ở, mối quan hệ bạn bè… kịp thời nhắc nhở, uốn nắn. Chị Năm cười sung sướng khi nhắc lại lời đứa con hóm hỉnh Nguyễn Văn Trung: “Mẹ khôn nhất đấy, người ta buôn tàu, buôn bè để làm nhà to, tích cóp dưỡng già, còn mẹ đi “buôn chữ”. Mai kia… lãi mẹ đẻ lãi con, chúng con trưởng thành, có công ăn việc làm ổn định thì anh em con, bố mẹ, các cháu nội của ông bà sướng. Con sẽ mua ô tô rước mẹ đi khắp đó đây…” Chao ôi, làm cha mẹ, nuôi con vất vả, cũng chỉ mong được nghe bấy nhiêu đó thôi…

Người ta làm giàu bằng nhiều cách, nhưng quả thật, cách “làm giàu” như chị Năm, anh Lập thì thật hiện đại và đặc biệt. Theo lý thuyết này thì bây giờ nhiều người giàu vẫn “nghèo”. Có thể nói họ là những người nông dân thức thời.

Bài, ảnh: Ngọc Duyệt - Bích Thủy