Người “gác cổng” tuyến đầu chăm sóc sức khỏe

Y tế cơ sở tiếp cận đa dạng đối tượng bệnh nhân.
Ảnh: Khám, chữa bệnh cho người dân tại Trạm Y tế xã Chi Lăng, thị xã Quế Võ.

Từ tháng 9-2024, 7 Trung tâm Y tế (TTYT) trên địa bàn tỉnh được bàn giao nguyên trạng từ Sở Y tế về UBND các huyện, thị xã, thành phố quản lý. Trước đó, từ tháng 1-2024. TTYT thành phố Bắc Ninh là đơn vị đầu tiên hoạt động theo mô hình quản lý mới. Việc chuyển nguyên trạng TTYT về UBND cấp huyện quản lý có nhiều thuận lợi như: Việc quản lý về lĩnh vực y tế tuyến cơ sở được đồng bộ, thống nhất, thông suốt từ cấp huyện đến cơ sở; công tác xây dựng cơ sở hạ tầng, vật chất, trang thiết bị y tế tại y tế cơ sở sẽ được địa phương đầu tư kịp thời; sự phối hợp liên ngành trong công tác chăm sóc sức khỏe được thực hiện tốt hơn.
Tuy nhiên, song hành với những thuận lợi là nhiều khó khăn, vướng mắc, đặc biệt trong công tác chuyên môn, nghiệp vụ, việc điều động, tăng cường nhân lực… Song có thể thấy, dù hoạt động theo mô hình quản lý nào, trung tâm y tế tuyến huyện và mạng lưới các trạm y tế vẫn giữ vai trò là tuyến y tế gần dân nhất và giải quyết đầy đủ các vấn đề về chăm sóc sức khỏe ban đầu.
Nhìn lại chặng đường phát triển của hệ thống y tế cơ sở nhiều năm qua có thể khẳng định, Chỉ thị số 06-CT/TW, ngày 22-1-2002 của Ban Bí thư về củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở thực sự có tầm nhìn chiến lược, gợi mở hướng đi cho tuyến y tế trực tiếp và gần dân nhất. Tại tỉnh Bắc Ninh, sau hơn 20 năm thực hiện Chỉ thị 06-CT/TW và nỗ lực đạt Bộ tiêu chí Quốc gia về y tế xã, cấp uỷ đảng, chính quyền các cấp nhận thức đầy đủ hơn về vai trò, trách nhiệm và tầm quan trọng của y tế cơ sở; từ đó có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đầu tư nguồn lực để củng cố, phát triển mạng lưới y tế cơ sở. Công tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân do vậy cũng có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng khám, chữa bệnh nâng lên rõ rệt.
Từ nguồn Trái phiếu Chính phủ, các TTYT tuyến huyện có giường bệnh cơ bản, được cải tạo, nâng cấp, cơ sở vật chất khang trang. Các giải pháp giảm quá tải bệnh viện được triển khai tích cực và đồng bộ ngay tại các đơn vị khám, chữa bệnh tuyến cơ sở như: Triển khai hiệu quả các đề án bệnh viện vệ tinh, thực hiện luân phiên người hành nghề, tăng cường đào tạo, chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới… Chất lượng khám, chữa bệnh từng bước được nâng cao, góp phần giảm tình trạng quá tải tuyến T.Ư, tuyến tỉnh, tăng công suất sử dụng giường bệnh tại tuyến huyện.
Sau nhiều nỗ lực, hiện các TTYT tuyến huyện có giường bệnh đều đạt tiêu chuẩn bệnh viện hạng II và đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật cao như: Chạy thận nhân tạo, phẫu thuật nội soi, chụp cắt lớp vi tính… giúp người bệnh được thụ hưởng các dịch vụ y tế chất lượng. Nhiều ca bệnh khó trước đây đều phải chuyển tuyến nay được các bác sĩ tại TTYT tuyến huyện cứu sống nhờ mạnh dạn triển khai các kỹ thuật khó, nâng cao năng lực hồi sức cấp cứu. Một số đơn vị tuyến huyện vốn yếu về ngoại khoa, hồi sức đã nghiên cứu kỹ mô hình bệnh tật, hướng tầm nhìn dài hạn, dành sự quan tâm, đầu tư trong đào tạo, nâng cao chất lượng nhân lực, triển khai hiệu quả các kỹ thuật cao, từng bước củng cố, xây dựng uy tín và niềm tin đối với người bệnh, có nơi tạo sự bứt phá về chuyên môn. Các chỉ tiêu tổng hợp về khám, chữa bệnh như: Số lần khám bệnh, số người bệnh điều trị nội trú, ngoại trú, số lượng phẫu thuật, thủ thuật của các đơn vị y tế cơ sở đạt kết quả năm sau tăng hơn so năm trước.
Tại các TTYT, việc cải tiến quy trình, rút ngắn thời gian chờ khám bệnh, thiết lập lại hệ thống Đường dây nóng tiếp nhận phản hồi của người dân về chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh cùng với đa dạng hóa hoạt động công tác xã hội, đổi mới tác phong, tinh thần thái độ phục vụ người bệnh là những nhóm giải pháp quan trọng làm tăng sự hài lòng của người bệnh. Sau Trung tâm Y tế huyện Yên Phong - đơn vị y tế tuyến huyện đầu tiên triển khai thành công bệnh án điện tử, một số TTYT đang triển khai thử nghiệm, phấn đấu chính thức đưa vào vận hành trong năm 2025.
Công tác khám, chữa bệnh BHYT tại trạm y tế được quan tâm với 100% trạm y tế trên địa bàn đủ điều kiện khám, chữa bệnh BHYT. Phần lớn bệnh nhân mắc các bệnh mạn tính không lây nhiễm phổ biến (tăng huyết áp, đái tháo đường) được quản lý tại tuyến huyện, nay mở rộng đến tuyến xã. Đây là điều kiện thuận lợi để người dân, đặc biệt là người cao tuổi mắc các bệnh không lây nhiễm được quản lý, theo dõi, điều trị ngay tại trạm y tế, đồng thời là cơ sở quan trọng để y tế xã triển khai lồng ghép mô hình hoạt động theo nguyên lý y học gia đình.
Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020-2025 đề ra 4 mục tiêu chủ yếu liên quan công tác y tế dân số. Tính đến tháng 9-2024, ngành Y tế đã thực hiện đạt 2/4 mục tiêu, bao gồm: Tỉ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể thấp và Tỉ lệ người dân được lập hồ sơ quản lý sức khỏe. Các mục tiêu ngành tiếp tục phấn đấu và dự kiến sẽ hoàn thành trong năm 2025 bao gồm: Duy trì 100% các xã, phường, thị trấn đạt tiêu chí quốc gia y tế và Tỉ lệ dân số tham gia BHYT đạt 96%. Xét tổng thể, cả 4 mục tiêu này có hoàn thành hay không và hoàn thành sớm hay muộn đều cần có sự quyết tâm và chung tay của mạng lưới y tế cơ sở.