Nguyễn Xuân - Dòng họ tiêu biểu ở đất học Mão Điền

Nói đến Mão Điền (Thuận Thành) là nói đến một vùng đất học nổi danh, từng được giới truyền thông ưu ái gọi là “Làng Đại học”. Ngôi làng ấy nổi tiếng bởi có những dòng họ nổi tiếng, điển hình như họ Nguyễn Xuân. Mùa thu tháng Chín năm nay, dòng họ với hơn 3.200 khẩu đã làm được một việc rất ý nghĩa, đó là họp mặt tổng kết 15 năm công tác khuyến học, khuyến tài và vinh danh những người con thành đạt, những học sinh tiêu biểu vươn lên trên con đường học vấn.

Ban khuyến học dòng họ Nguyễn Xuân thành lập năm 2002, theo chủ trương của Hội khuyến học các cấp. Tuy nhiên từ trước đó, công tác khuyến học, khuyến tài đã được quan tâm chăm lo và phát triển mạnh mẽ dưới nhiều hình thức khác nhau. Chính bởi vậy, khi thành lập được tổ chức, với những quy định cụ thể về quyền lợi và trách nhiệm của các thành viên dòng họ, công tác khuyến học, khuyến tài ngày càng chuẩn mực, toàn diện hơn.

Là dòng họ lớn, sinh sống ở hầu khắp các thôn, xóm và nhiều địa phương lân cận Mão Điền, để làm tốt công tác khuyến học, khuyến tài, dòng họ Nguyễn Xuân từ chỗ cử một vị có uy tín làm Trưởng ban và ở mỗi thôn, xóm lại cử ra một người giúp việc làm các công việc về khuyến học, khánh tiết, tình nghĩa… Dần dà, cùng sự sinh sôi của dòng họ, Hội đồng gia tộc Nguyễn Xuân được kiện toàn gồm 11 thành viên, mỗi người đều có nhiệm vụ cụ thể. Đó là giúp Hội đồng gia tộc soạn các văn bản tộc ước, bổ sung tộc ước dòng họ; động viên tộc họ xây dựng gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học, gia đình và dòng họ văn hóa theo các tiêu chí của địa phương. Họ Nguyễn Xuân chủ trương, mỗi gia đình có ít nhất một thành viên tham gia Ban khuyến học. Nhiệm vụ các hội viên là động viên con cháu chăm ngoan, nỗ lực vươn lên trên con đường học vấn làm rạng danh truyền thống dòng họ, tuyệt đối không để con em họ Nguyễn Xuân vì bất cứ lý do gì phải bỏ học giữa chừng…

Vinh danh các cá nhân tiêu biểu dịp tổng kết 15 năm công tác khuyến học, khuyến tài của dòng họ Nguyễn Xuân (tháng 9-2017).

Thống kê sơ bộ, họ Nguyễn Xuân hiện có tới 922 người có trình độ Cao đẳng trở lên, chiếm gần 30% số khẩu của dòng họ. Trong đó: Tiến sỹ 12 người, Thạc sỹ 59, Đại học 601 người và rất đông con em họ Nguyễn Xuân đang làm Nghiên cứu sinh, học viên Cao học và sinh viên các trường Đại học trên địa bàn cả nước. Những người con thành đạt của họ Nguyễn Xuân có ở khắp các lĩnh vực, từ khoa học, chính trị, kinh tế đến văn hóa, giáo dục… Đáng quý là, không chỉ thành danh, thành đạt trên con đường học vấn, họ Nguyễn Xuân luôn ý thức đoàn kết giúp đỡ đùm bọc lẫn nhau, họ rất tự hào về dòng họ Nguyễn Xuân, tự hào là người con của “Làng Đại học” Mão Điền.

Là dòng họ lớn, công tác và học tập ở nhiều tỉnh, thành phố, nhưng hàng năm họ Nguyễn Xuân luôn cố gắng hoàn thành 2 cuộc đoàn viên ý nghĩa. Một là gặp gỡ, trao thưởng những học sinh tiêu biểu dịp đầu năm học mới, đối tượng được khen chủ yếu là những học sinh đỗ Đại học và học sinh giỏi các cấp, học sinh vượt khó học giỏi (tháng 9). Hai là gặp mặt tổ chức giỗ tổ họ Nguyễn Xuân (ngày mùng 5 tháng Chạp). Các cuộc gặp gỡ đều được tổ chức ở nhà thờ họ, để mọi thành viên cùng ý thức hướng về nguồn cội, từ đó đặt ra hướng phấn đấu cho riêng mình.

Trưởng Ban khuyến học, Phó Chủ tịch Hội đồng gia tộc dòng họ Nguyễn Xuân hiện nay là ông Nguyễn Xuân Viên. Ông Viên là người thầy giáo rất đáng kính của ngành GD-ĐT Bắc Ninh, ông cũng được xem là người thắp lửa và giữ ngọn lửa hiếu học của vùng quê Mão Điền suốt thời gian 27 năm làm Hiệu trưởng trường THCS và nhiều năm kiêm nhiệm Phó Chủ tịch Hội khuyến học xã Mão Điền. Năm 2014, thầy giáo Nguyễn Xuân Viên được nhà nước cho nghỉ chế độ. Như lời tâm sự của thầy giáo cốt cán môn Văn toàn Hà Bắc những năm 1980 thì nhiệt huyết với sự nghiệp trồng người chưa bao giờ nguội lạnh trong ông, chỉ khác trước đây là việc xã, việc trường thì nay là công việc với dòng họ.

Một dòng họ tiêu biểu với những con người tâm huyết như thầy giáo Nguyễn Xuân Viên khi tham gia công tác khuyến học, chắc chắn công tác khuyến học, khuyến tài dòng họ Nguyễn Xuân còn phát triển mạnh mẽ, đóng góp vào truyền thống hiếu học của “Làng Đại học” Mão Điền, rộng hơn là đất học Luy Lâu và vùng quê Kinh Bắc thân yêu.