Nhiều khó khăn, bất cập trong duy trì chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn

Quán triệt các kết luận, chỉ thị, hướng dẫn của Trung ương, Công văn số 91-CV/ĐUQK ngày 24-1-2011 của Ban Thường vụ Đảng ủy Quân khu 1 về việc thực hiện thí điểm thành lập chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn, Đảng ủy Quân sự tỉnh phối hợp với Ban Tổ chức Tỉnh ủy tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo Huyện ủy Lương Tài tổ chức thí điểm thành lập Chi bộ quân sự xã Trung Chính vào ngày 23-4-2011.

Rút kinh nghiệm sau một năm hoạt động của Chi bộ quân sự xã Trung Chính, mỗi huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh thí điểm thành lập 1 chi bộ quân sự gồm: Phường Võ Cường (thành phố Bắc Ninh), phường Đình Bảng (thị xã Từ Sơn), thị trấn Phố Mới (Quế Võ), thị trấn Chờ (Yên Phong), xã Thanh Khương (Thuận Thành), xã Liên Bão (Tiên Du), xã Nhân Thắng (Gia Bình), xã Trung Chính (Lương Tài).

Hiện nay, tổng số đảng viên của 8 chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn là 66 đồng chí, trong đó có 32 đảng viên là cán bộ Ban CHQS xã, phường, thị trấn; 8 đảng viên là thôn đội trưởng; 6 đảng viên là Trung đội trưởng DQCĐ; 12 đảng viên là Tiểu đội trưởng DQCĐ; 4 đảng viên là Chủ tịch UBND xã; 4 đảng viên là các thành phần khác thuộc Trung đội Dân quân cơ động xã. 100% Bí thư chi bộ quân sự do Bí thư Đảng ủy xã, phường, thị trấn đảm nhiệm và Phó Bí thư chi bộ quân sự do Chỉ huy trưởng Ban CHQS xã, phường, thị trấn đảm nhiệm.

Trung tuần tháng 7-2016, Đảng ủy Quân sự tỉnh tổ chức hội nghị sơ kết 5 năm thí điểm thành lập Chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn. Hội nghị đánh giá việc thí điểm thành lập Chi bộ quân sự xã đã tạo được sự chuyển biến tích cực trong nhận thức của cán bộ, đảng viên, nhân dân về nguyên tắc lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội. Các Chi bộ quân sự thực hiện tốt chức năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ công tác QS-QP địa phương. Từ đó góp phần nâng cao vai trò, trách nhiệm, vị thế của lực lượng vũ trang ở địa phương, nhiệm vụ công tác quân sự được coi trọng, hiệu quả quản lý Nhà nước về lĩnh vực quốc phòng, an ninh được nâng lên.

Đồng chí Nguyễn Văn Thuận, Phó Bí thư Chi bộ quân sự xã Trung Chính (Lương Tài) cho rằng: “Chi bộ quân sự xã là mô hình mới, chưa có văn bản, hướng dẫn cụ thể của cấp trên trong việc xây dựng quy chế lãnh đạo, xác định mối quan hệ công tác... nên trong thực hiện có nhiều vướng mắc nảy sinh, chưa có căn cứ để giải quyết thấu đáo. Nội dung sinh hoạt Chi bộ quân sự xã nghèo nàn, tập trung vào công tác huấn luyện lực lượng dân quân chỉ có 15 ngày/năm và 1 đợt tuyển quân. Nội dung ra Nghị quyết Chi bộ những tháng còn lại thường giống nhau. Nghị quyết lãnh đạo chồng chéo với Nghị quyết của Đảng ủy, Nghị quyết của Chi bộ cơ quan xã. Đây cũng là một trong những hạn chế đối với việc phân công nhiệm vụ, nhận xét, phê bình, tự phê bình cũng như sự kiểm tra, giám sát, đánh giá của cấp ủy đối với đảng viên trong Chi bộ”.

Đồng chí Trần Thị Ngọc Hà, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tổ chức Tỉnh ủy cho biết: “Theo Hướng dẫn số 35-HD/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương, cơ cấu đảng viên của Chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn gồm Bí thư Đảng ủy xã, phường, thị trấn; Chỉ huy trưởng, Chỉ huy phó Ban CHQS xã; các đảng viên trong Trung đội dân quân cơ động, dân quân thường trực. Thực tế ở Bắc Ninh không có đơn vị dân quân thường trực, do vậy số lượng đảng viên ở Chi bộ quân sự chủ yếu chuyển từ Chi bộ cơ quan xã gồm các đồng chí Bí thư, Chỉ huy trưởng, Chỉ huy phó, Bí thư Đoàn xã. Số đảng viên còn lại chuyển từ Chi bộ các thôn, khu phố về Chi bộ quân sự xã là Trung đội trưởng, Tiểu đội trưởng Dân quân cơ động, Thôn đội trưởng. Mặt khác theo Hướng dẫn số 28-HD/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương về tổ chức hoạt động của Chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn thì các đồng chí đảng viên là cán bộ, công chức xã trong Ban CHQS xã đều thuộc cơ cấu của Chi bộ cơ quan xã. Do vậy dẫn tới chồng chéo về cơ cấu, thành phần đảng viên giữa hai Chi bộ”.

Thực tế hiện nay, chưa có một văn bản hướng dẫn nào quy định cụ thể về 1 đảng viên cùng được sinh hoạt chính thức ở 2 Chi bộ. Từ đó dẫn tới rất bất cập trong việc điều hành, phân công, giao nhiệm vụ cho đảng viên, đánh giá, phân tích chất lượng đảng viên, tổ chức Đảng hàng năm, xem xét khen thưởng, kỷ luật Đảng, thu, nộp đảng phí hàng tháng của đảng viên...

Đồng chí Nguyễn Khắc Bốn, Bí thư Đảng ủy, Bí thư Chi bộ quân sự thị trấn Phố Mới (Quế Võ) bày tỏ: “Đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã... tham gia sinh hoạt tại Chi bộ quân sự hoặc Chi bộ cơ quan xã, dẫn tới khó khăn trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, theo dõi, đánh giá việc triển khai thực hiện nhiệm vụ của Chi bộ thôn, khu phố, các địa phương cơ sở, các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội... được Đảng ủy xã phân công phụ trách. Như vậy, các đồng chí này rất khó khăn trong việc dự sinh hoạt Chi bộ thôn, khu phố hàng tháng, sâu sát, bám nắm cơ sở. Có ý kiến ở cơ sở còn cho rằng thực hiện chủ trương thí điểm mô hình chi bộ quân sự xã làm cho cán bộ “xa dân” hơn”.

Bên cạnh đó, việc chuyển đảng viên của Trung đội dân quân cơ động về sinh hoạt tại Chi bộ quân sự xã sẽ làm giảm năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Chi bộ thôn, khu phố. Thực tế hiện nay, đảng viên ở Chi bộ thôn, khu dân cư đa số là đảng viên cao tuổi, nghỉ hưu, mất sức. Mặt khác đảng viên thuộc Trung đội dân quân cơ động đa số là trẻ tuổi, có sức khỏe, nhiệt huyết, năng nổ... là nguồn kế cận cho Chi bộ thôn, khu phố. Khi chuyển sinh hoạt Đảng về Chi bộ quân sự xã, đương nhiên có “khoảng trống” nhất định trong công tác lãnh đạo tại thôn, khu phố.

Một bất cập phải kể đến là công tác xây dựng chi đoàn, phát triển Đảng của Chi bộ quân sự xã không thực hiện được. Từ khi thí điểm thành lập đến nay, Chi bộ quân sự không kết nạp được quần chúng ưu tú nào vào Đảng. Bởi vì số đoàn viên thanh niên trong độ tuổi đều tham gia sinh hoạt, chịu sự quản lý ở các chi đoàn thôn, khu phố. Biên chế Trung đội dân quân cơ động thường xuyên biến động vì số chiến sỹ dân quân đang trong độ tuổi lao động, nghề nghiệp không ổn định, thường xuyên thiếu vắng do đi làm kinh tế xa, nên việc theo dõi, giúp đỡ gặp nhiều khó khăn.

Từ những bất cập trong thực tiễn, thiết nghĩ nên xem xét việc quyết định giải thể Chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn theo quy định tại mục 3, Hướng dẫn số 10-HD/BTCTW ngày 6-3-2012 của Ban Tổ chức Trung ương, hướng dẫn một số vấn đề cụ thể thi hành Quy định số 49-QĐ/TW ngày 21-11-2011 của Bộ Chính trị (khóa XI) về tổ chức Đảng trong Quân đội nhân dân Việt Nam: “Việc thành lập, giải thể Chi bộ quân sự xã do Đảng ủy xã quyết định, sau khi được cấp ủy cấp trên trực tiếp đồng ý bằng văn bản. Những địa phương đã thành lập Chi bộ quân sự xã, qua thực tiễn hoạt động thấy phát huy hiệu quả thì tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động; nếu chưa phù hợp, không phát huy tác dụng thì quyết định giải thể theo quy định…”.