Nhớ và quên

Anh em tôi đã học hành, sinh cơ lập nghiệp xa quê gần mấy chục năm rồi. Quê tôi ở miền trung du. Nơi ấy xanh biếc những vườn cây. Con người sống thân thiện, chất phác. Đặc biệt quê tôi có dòng sông nước chảy trong veo với đôi bờ cát trắng. Quê hương đã lưu giữ bao nhiêu kỉ niệm của tuổi thơ chúng tôi. Cứ mỗi năm vào tiết thanh minh anh em tôi lại tập hợp nhau cùng về quê thắp hương làm lễ để tưởng nhớ ông bà tổ tiên nội ngoại và thăm hỏi họ hàng. Mỗi lần tranh thủ về quê ông chú ruột tôi lại yêu cầu con cháu cho ông cùng về. Đã mấy năm rồi, lần nào về quê ông cứ bảo cho ông về lần cuối, chỉ sợ sang năm không về được nữa. Ông chú tôi năm nay đã bước sang tuổi chín mươi, cái tuổi đại thọ. Ông vẫn hồng hào, ăn tốt, ngủ tốt, nhưng tai nghễnh ngãng, đặc biệt là trí nhớ lẫn lộn, lúc quên lúc nhớ. Cậu con trai út ở với ông kể:

- Cách đây mấy tháng em đưa nước uống vào cho bố em, cụ cầm lấy cốc nước và nói: “Cảm ơn ông, ông tốt quá”. Em bảo với cụ “Con trai của bố đây mà. Bố không nhận ra con sao?”. Cụ lắc đầu. Sau đó nhiều lần con, cháu đến thăm, cụ đều không nhận ra ai nữa.
Có lần chị gái đến thăm, hỏi cụ:
-  Bố ăn cơm chưa?
-  Chúng nó có cho tôi ăn gì đâu. Đói lắm.
Nghe thấy thế, chị đã mắng em thậm tệ. Em phải thanh minh là đã lo cho bố ăn uống chu đáo rồi, chắc cụ không nhớ nổi việc ăn hay chưa. Mùa hè vừa rồi, tranh thủ nghỉ phép, em và chị cả chuẩn bị một chuyến xe đưa bố về quê, coi như lần cuối cùng của ông, sau này nhỡ ông đi xa cũng đỡ ân hận vì không thực hiện được mong ước của cụ.

Đợt ấy về thăm quê, bố em có những biểu hiện kì lạ lắm. Hình như quê hương đã khôi phục lại trí nhớ cho cụ. Bọn em mừng lắm. Hình như cụ không quên tên bất kì người bạn học nào từ thời nhỏ của cụ. Bạn cũ của cụ hầu hết đã mất. May mắn vài người tuổi cao như cụ còn sống. Gặp họ, cụ mừng lắm. Cụ nhắc lại những kỉ niệm từ thuở ấu thơ. Nào chuyện đêm trăng rủ nhau bơi qua sông đi hái trộm dưa về cùng ăn, chuyện cưỡi trâu lội ruộng, mò cua bắt cá, chuyện các bạn cùng ông đêm đi ăn trộm cam của ông chú họ rồi kéo nhau ra bờ sông ăn, sau đó lấy nước sông súc miệng nhưng vẫn bị ông chú họ phát hiện, cho mỗi người một roi tre quắn cả đít.
 Cụ lại bắt đưa ra tắm dòng sông quê hương. Dòng sông bây giờ đã đục ngầu vì nạn khai thác cát, vì nhiều nguồn ô nhiễm. Dù nói để bố em hiểu là sông không tắm được, nhưng cụ bảo dòng sông quê vẫn trong xanh, mát mẻ, vẫn dịu hiền như xưa… Phải nói  mãi cụ mới chịu. Về thăm quê, chúng em ở nhà ông cậu. Ngôi nhà và mảnh vườn ngày xưa ông bà đã thành hố bom thời chiến tranh phá họa của máy bay Mỹ. Giờ đây mảnh vườn xưa thành cái ao đầy bèo tây. Cụ nhiều lần ngẩn ngơ nhớ tiếc mảnh vườn và ngôi nhà cũ. Lần này về cũng vậy, một buổi trưa, khi em đang thiu ngủ, cụ lẳng lặng tìm đến cái ao ấy. Em đi theo cụ. Đến bên bờ ao, cụ đứng im lặng rất lâu, đăm chiêu nhìn xuống mặt ao. Chắc rằng cụ đang tưởng tượng lại ngôi nhà và mảnh vườn xưa và những kỉ niệm thời thơ bé. Một lúc sau, em bỗng giật mình bởi tiếng khóc của cụ. Bố em khóc, những giọt nước mắt từ đôi mắt già nua, khóc vì nhớ thương, tiếc nuối một quá khứ buồn đã đi qua quá lâu rồi “Bố mẹ, ông bà tha thứ cho một đứa con bất hiếu như con… Con đi theo kháng chiến, không gần gũi và phụng dưỡng bố mẹ được…”. Tấm thân già của bố em liêu xiêu bên bờ ao. Em bật khóc, chạy đến ôm lấy bố em. “Bố ơi, con thương bố lắm. Về đi bố, buổi trưa trời rất nóng”.
Mấy tháng sau chuyến về quê ấy, cụ thanh thản ra đi. Rõ ràng ông chú tôi đâu phải mất hết trí nhớ. Cái gì khắc sâu trong tình cảm của cụ, nó sẽ sống vĩnh hằng trong tâm hồn cụ. Người già kì lạ thế đấy.