Nông thôn nhìn từ mùa gặt

Giờ nếu ai hỏi bạn sợ nhất về nông thôn thời gian nào, nhiều người sẽ trả lời là sợ nhất về vào mùa gặt vì mùa gặt bây giờ ồn ào, bụi bẩn và lộn xộn quá. Đường chật người đông, sân vườn bị thu hẹp lại nên mùa gặt nhiều khi còn gây nguy hiểm cho việc đi lại của người dân.

Không khó để bắt gặp cảnh thóc được mang ra phơi ngoài đường, cứ đường làng mà chỗ nào rộng thì được dọn một chỗ để phơi thóc, thậm chí người ta mang thóc ra phơi ngoài đường Quốc lộ, đường cao tốc. Trên đường Quốc lộ 1B, đoạn chạy từ thị xã Từ Sơn lên đến thành phố Bắc Ninh gặp rất nhiều sân thóc tự phát ở lề đường. Quốc lộ 38, đoạn thành phố Bắc Ninh và Thuận Thành thường gặp cảnh bụi tung trời của máy tuốt lúa trên đường mỗi khi mùa gặt đến.

Khi nông thôn được phố hóa là lúc đất chật, người đông, nhà ống mọc lên, đường ngõ chật hẹp. Mọi nhà vẫn làm ruộng nhưng lại khép kín, không sân, không vườn, chỉ còn một cái hòm để đựng thóc. Nhà ở quê nhưng thiết kế cổng ngoài, cửa trong lúc nào cũng đóng kín mít, chắc chắn như ở phố bởi mùa gặt là lúc khói bụi hoành hành, không khí trong lành nữa.  Lúa tuốt máy liên hoàn ngay đường làng, xe cộ đi lại đông đúc, bụi, ồn và cản trở giao thông. Rơm rạ sau vụ gặt mới là bài toán khó giải của nông thôn, vì rơm không được sử dụng như xưa nên bị vứt bỏ rải rác khắp nơi, rồi bị đốt khói đầy đồng, đầy đường. Buổi tối những đống rơm rạ cháy âm ỉ vô cùng nguy hiểm và đã từng gây ra tai nạn cho người đi đường. Gặp trời mưa, rơm làm ướt bẩn, nhếch nhác cả con đường bê tông khang trang là lối đi của cả dân làng.

Nông thôn mới đã có diện mạo mới với đầy đủ các điều kiện cơ sở vật chất cần có nhưng mùa gặt chưa được cơ giới hóa hoàn toàn. Ở nhiều nơi người nông dân vẫn cắt lúa bằng tay, rồi vất vả gánh từng bó lúa lên bờ, tuốt lúa thủ công. Trồng lúa vất vả mà thu nhập thấp nên người nông dân không còn mặn mà với đồng ruộng, họ bỏ ruộng và chỉ còn lại người già ra đồng làm việc.

Muốn nông thôn là mới thực sự, đầy đủ và toàn diện cả về chất và hồn thì cần có những chiến lược lâu dài và bền vững. Xây dựng, thiết kế với xi măng, sắt thép đã khó, nhưng xây dựng và quy hoạch cả một hệ ý thức tư tưởng thì càng khó và cần có nhiều thời gian thì mới làm được. Mùa gặt chỉ là một góc nhìn, còn nhiều điều phải đổi mới để nông thôn mới thực sự là mong muốn, là ước mơ của người dân thôn quê, để nông thôn dần trở thành môi trường sống lý tưởng cho nông dân.