Phát triển đặc sản gà Hồ

Điểm đặc biệt làm nên danh tiếng của Gà Hồ so với các loại gà ta thông thường là có trọng lượng rất lớn. Sách "Dư địa chí Bắc Ninh" ghi: "Xã này thờ thần, lấy gà làm giống quý… con to nặng 12 đến 13 cân ta, con bé không dưới 8 đến 9 cân ta". Hiện nay, gà Hồ nuôi ở làng Lạc Thổ 1 năm rưỡi có thể nặng 5,5-6kg. Vì vậy, cứ vào dịp Tết cổ truyền thì dù nhà nghèo khó đến đâu, đã là dân làng Lạc Thổ đều phải có một con gà Hồ đẹp bày lên mâm cúng tổ tiên và mâm lễ ra đình làng. Gà Hồ cũng là giống gà đầu tiên và duy nhất ở Việt Nam có mở hội thi gà to, gà đẹp cách đây hơn 600 năm. Hàng năm, hội thi gà Hồ được tổ chức vào các dịp đầu xuân.

Đặc trưng của gà Hồ vừa mang tính tâm linh, đậm nét văn hóa, vừa phát triển kinh tế, giá trị ẩm thực cao. Hình ảnh gà Hồ chính là nguồn cảm hứng sáng tác của các nghệ nhân dòng tranh dân gian Đông Hồ. Con gà trong tranh Đông Hồ biểu hiện cho sự đại cát, sung túc, vinh hoa phú quý, thịnh vượng và an lành. Hình ảnh gà Hồ đã được chọn làm linh vật của Đại hội thể thao trong nhà Châu Á 2009 tại Hà Nội.

Về mặt ẩm thực, da và thịt gà Hồ rất thơm ngon, giòn và ngọt; chắc mà không dai, béo mà không ngấy, lại đầy đủ và cân bằng hàm lượng các chất axit amin cần thiết khá cao. Tỷ lệ lipit, chất thô thấp hơn so với thịt của các sản phẩm gia súc, gia cầm truyền thống khác. Đây là những đặc điểm quý để phát triển chăn nuôi giống gà này trong điều kiện hiện nay, khi mà thị trường đòi hỏi khắt khe thực phẩm phải sạch và có hàm lượng lipit thấp, nhưng giá trị dinh dưỡng phải cao.

Nuôi gà Hồ tại cơ sở của ông Nguyễn Đăng Chung (phường Hồ, thị xã Thuận Thành)

Tuy sở hữu nhiều đặc điểm quý nhưng gà Hồ phát triển chậm, sinh sản muộn, đẻ thưa dẫn đến số lượng chưa nhiều. Mặc dù đã mở rộng quy mô nuôi gà Hồ lấy thịt nhưng thị trường gà Hồ vẫn khá đắt đỏ và khan hiếm, đặc biệt là vào những tháng giáp Tết Nguyên đán. Chưa kể, việc lai tạo thông thường khó đem lại sản vật gà Hồ với những phẩm cấp quý hiếm. Đứng trước thực trạng đó, UBND tỉnh Bắc Ninh giao các sở, ngành, địa phương bảo tồn và phát triển giống gà Hồ tại địa phương. Năm 2017, gà Hồ là một trong số những sản phẩm đầu tiên được được cấp văn bằng bảo hộ Nhãn hiệu tập thể. Thương hiệu gà Hồ được lan tỏa, nhu cầu của thị trường với giống gà đặc sản này ngày càng lớn hơn.Từ năm 2020, Sở Khoa học và Công nghệ thực hiện dự án “Áp dụng tiến bộ kỹ thuật phục tráng, chọn lọc, nhân giống nhằm bảo tồn nguồn gen và phát triển sản xuất giống gà Hồ nguyên chủng trên địa bàn tỉnh”. Bên cạnh đó, nhiều chính sách hỗ trợ để phát triển đàn gà Hồ cũng được ban hành. Theo Nghị quyết 16/2024/NQ-HĐND, Hỗ trợ hàng năm cho cơ sở đủ điều kiện nuôi giữ, chọn tạo, nhân thuần giống gà Hồ với mức 500 nghìn đồng/con gà Hồ giống/năm (Số lượng gà Hồ giống nuôi giữ, chọn tạo, nhân thuần được hỗ trợ hàng năm không quá 3.000 con); Hỗ trợ cho các tổ chức, cá nhân chăn nuôi kinh phí mua giống gà Hồ từ cơ sở được giao nuôi giữ, chọn tạo, nhân thuần giống gà Hồ với mức tối đa 50 nghìn đồng/con, mỗi hộ được hỗ trợ mua không quá 1.000 con gà giống.

Kết quả, từ năm 2016 đến nay, toàn tỉnh duy trì được đàn Hồ thuần lên đến 6.000 con. Là người gắn bó nhiều năm với gà Hồ, ông Nguyễn Đăng Chung, Giám đốc HTX thương mại và dịch vụ bảo tồn gà Hồ chia sẻ: “Việc được các cấp, ngành quan tâm về xây dựng thương hiệu, được hướng dẫn trực tiếp kỹ thuật cho sinh sản, chăn nuôi tốt hơn không chỉ giúp mở rộng đàn nuôi thương phẩm mà còn tạo động lực cho người dân Lạc Thổ chúng tôi tiếp tục duy trì, bảo tồn và phát triển giống gà quý này”.