Phát triển Đảng ở Chi bộ nông thôn - Thực tiễn từ Lương Tài

Phát triển Đảng và công tác đảng viên là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Một tổ chức cơ sở Đảng mạnh  được thể hiện qua số lượng và chất lượng đảng viên. Tuy nhiên, việc phát triển đảng viên ở cơ sở, nhất là ở các chi bộ vùng nông thôn hiện nay đang gặp rất nhiều khó khăn. Thực tế ở huyện Lương Tài là một minh chứng, vậy đâu là nguyên nhân?

Chi bộ hơn ba mươi năm không kết nạp được đảng viên

Con đường cấp phối gập ghềnh đưa chúng tôi về thôn Lôi Châu, xã An Thịnh- một xã nằm xa trung tâm của huyện tìm hiểu sự thực về Chi bộ đảng suốt 34 năm (từ 1978 đến nay) vẫn không kết nạp được đảng viên. Vừa lật tập tài liệu, ông Đặng Ngọc Soạn, Bí thư chi bộ Lôi Châu vừa tâm sự: “Việc không kết nạp đảng viên thực sự là một nỗi buồn đối với người làm công tác Đảng như chúng tôi”.

Từ trước đến nay, nguồn phát triển đảng ở đây vẫn dựa chủ yếu vào lực lượng đoàn viên thanh niên, dân quân tự vệ... nhưng, trên thực tế, số thanh niên trong độ tuổi lao động đủ tiêu chuẩn để đưa vào nguồn, tạo điều kiện, giúp đỡ phát triển đảng rất hiếm hoi! Bởi phần đông trong số họ thường đi làm ăn xa, thi thoảng mới về. Số còn lại tại địa phương lại có trình độ hạn chế, làm các nghề phụ hoặc làm ruộng thuần túy... Số thanh niên này nếu có sinh hoạt đoàn thể ở xã, thôn cũng chỉ “qua loa, chiếu lệ” nên khó có thể phấn đấu trở thành quần chúng ưu tú để giới thiệu tạo nguồn cho Đảng.

Được biết, chi bộ Lôi Châu không chỉ thiếu nguồn để bồi dưỡng kết nạp mà sâu xa hơn còn một nguyên nhân chi bộ quá cầu toàn trong việc lựa chọn. Theo suy nghĩ của một số đảng viên thì đối tượng được giới thiệu phải “tuyệt đối” hoàn thiện trên mọi phương diện. Vì thế đôi lúc có những quần chúng được bồi dưỡng nhưng sau đó lại xin rút bởi tâm lý “ngại vào Đảng” sợ khi có sai sót trong quá trình công tác sẽ không tránh khỏi “chỉ trích”.

Điều này được ông Soạn khẳng định: “Chi bộ Lôi Châu có tinh thần đoàn kết nhưng vấn đề “chỉ trích” và “tự chỉ trích” ở đây nhiều khi thái quá đến mức “soi mói” làm cho những cán bộ đảng viên đang công tác, có kinh nghiệm còn thấy mệt mỏi, chứ những đảng viên mới thì ngại là cái chắc. Xét cho cùng “nhân sinh bất thập toàn”, giá như mọi người cởi mở, rộng lòng hơn thì công tác phát triển đảng viên chưa chắc đã khó như thế”.

Cũng như chi bộ Lôi Châu, chi bộ Cáp Thủy (An Thịnh), Tử Nê, Tam Sơn (Tân Lãng) và nhiều chi bộ khác ở Lương Tài 5-7 năm không kết nạp được đảng viên nào là chuyện không phải hiếm. Đơn cử như chi bộ Tam Sơn từ năm 2006 đến nay chưa kết nạp thêm được đảng viên mới; Cáp Thủy từ 2001 đến nay chỉ được 1 đảng viên. Còn chi bộ Tử Nê hơn 20 năm trước không kết nạp được đảng viên, mãi đến năm 2005 mới kết nạp được một quần chúng.

Chúng tôi gặp Bí thư chi bộ Tử Nê Đinh Xuân Huấn, vóc người nhỏ nhắn, giọng nói nhẹ nhàng ông Huấn kể: Tử Nê là thôn công giáo toàn tòng của huyện, chi bộ được thành lập từ năm 1977, trong suốt 34 năm qua, số lượng đảng viên gần như duy trì “ổn định” từ 8-9 người chủ yếu là cán bộ về hưu hoặc bộ đội chuyển ngành. Có những năm, chi bộ cũng đã bồi dưỡng được quần chúng ưu tú nhưng đến khi chuẩn bị kết nạp thì họ lại xin rút bởi lý do phải tập trung vào làm kinh tế gia đình. Mới đây nhất một đảng viên được kết nạp ở một trường cao đẳng trong lúc về địa phương chờ việc và đang tiếp tục học lên cao đã giúp đảng số của chi bộ lên 9 người, nhưng có lẽ chi bộ cũng không giữ chân được đảng viên này, bởi khi đi làm họ sẽ chuyển sinh hoạt về đơn vị mới-ông Huấn giọng không vui cho biết.

Hàng năm, các Đảng bộ xã, thị trấn đều dựa trên chỉ tiêu phát triển đảng viên của huyện để xây dựng kế hoạch, chỉ tiêu cho địa phương mình. Thế nhưng, ít có Đảng bộ nào trước khi xây dựng kế hoạch, chỉ tiêu phản hồi lại rằng việc giao chỉ tiêu của huyện là khó thực hiện. Do vậy, đảng uỷ cơ sở lại giao về các chi bộ, và Bí thư chi bộ thôn, các chi ủy viên lại phải “cố công” để kiếm người vào Đảng. Cũng do không được bổ sung nguồn, nên chi bộ thôn Lôi Châu, tuổi đời bình quân của đảng viên là hơn 50, trong đó hơn 60% ở độ tuổi ngoài 60.

Tương tự, phần lớn đảng viên chi bộ thôn Tam Sơn, Tử Nê, xã Tân Lãng  cũng thuộc lớp người cao tuổi. Đa số đảng viên cao tuổi không còn trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp nên việc triển khai các vấn đề về sản xuất rất khó. Trong khi đó, mọi chỉ thị, nghị quyết của cấp trên đến người dân đều triển khai tại cấp thôn, mức độ thành công phụ thuộc vào sự lãnh đạo của chi bộ tạo phong trào thu hút nông dân làm theo.

Đâu là nguyên nhân?

Vào những năm 1990-1991, anh thanh niên Nguyễn Tăng Mai (An Trụ-An Thịnh) tràn đầy nhiệt huyết phấn đấu. Với anh, được kết nạp vào Đảng không những là niềm tự hào mà còn là một dấu ấn quan trọng của cuộc đời. Có lý lịch tốt, động cơ phấn đấu trong sáng nhưng để được tuyên thệ trước Đảng kỳ anh đã phải chờ đợi đúng 10 năm. Bây giờ làm Bí thư Đoàn xã, anh Mai có nhiều điều kiện gần gũi, và hiểu thanh niên nông thôn hiện nay phần lớn năng động, sáng tạo trong làm ăn kinh tế nhưng lại ít được giác ngộ về Đảng. Vì thế để tìm ra một quần chúng thực sự ưu tú ở cơ sở nông thôn là rất khó khăn. Anh trăn trở: Tìm được quần chúng ưu tú đã khó, bồi dưỡng họ còn khó hơn. Một số trường hợp tổ chức phải đến tận gia đình làm công tác tư tưởng nhưng họ vẫn thờ ơ, không mặn mà phấn đấu vào Đảng.

Đã có nhiều cuộc họp chuyên đề về công tác xây dựng Đảng, nhiều cán bộ cơ sở ở Lương Tài đã phân tích nguyên nhân và mạnh dạn cho rằng việc phát triển đảng viên hiện nay tại vùng nông thôn còn yếu. Một phần, do năng lực tuyên truyền, giải thích của cán bộ được phân công phụ trách, giúp đỡ đảng viên hạn chế. Đảng viên ở thôn thường bận việc đồng áng nên ít có thời gian gần gũi, giúp đỡ, bồi dưỡng quần chúng ưu tú mà chi bộ đã phân công. Thậm chí sau khi được kết nạp, đảng viên dự bị thiếu người dìu dắt, định hướng trở nên chán nản không còn mặn mà, thiết tha với tổ chức.

Một nghịch lý là trong khi nguồn phát triển bị hạn chế, nhưng yêu cầu công tác phát triển Đảng vẫn phải nâng cao đã đặt các chi bộ nông thôn vào tình thế “loay hoay” tìm nguồn. Một điều dễ nhận thấy là kinh tế phát triển đa dạng tạo sự chuyển dich vu seo về cơ cấu lao động, số lượng lao động. Trong bối cảnh ruộng đất dần bị thu hẹp do chuyển đổi mục đích sử dụng, yêu cầu lao động ở các ngành nghề khác ngày càng tăng, dẫn đến tình trạng một bộ phận thanh niên  nông dân thoát ly một phần hoặc hoàn toàn khỏi sản xuất nông nghiệp để tham gia các ngành, nghề khác.

Mặt khác một số thanh niên có điều kiện đang có xu hướng “vượt” ra khỏi làng đến với đô thị, các KCN, một số ít năng động trong tổ chức sản xuất cũng có xu hướng “ly nông”... khiến nhiều thôn làng chỉ còn lại phần lớn những người già, phụ nữ, trẻ em... khiến lao động trẻ ở khu vực nông thôn đang cạn dần, kéo theo nguồn cho công tác phát triển đảng viên từ nông dân cũng bị thu hẹp. 

Bí thư chi bộ Lôi Châu (An Thịnh) Đặng Ngọc Soạn cho biết thêm: Toàn thôn có gần 30 người xuất khẩu lao động; khoảng 120 người thường xuyên đi làm ăn xa tập trung chủ yếu vào lực lượng thanh niên, không tham gia các hoạt động trên địa bàn, trong khi tổ chức Đoàn chưa tập hợp được đoàn viên, vài năm trước, ở đây còn không có Bí thư chi đoàn. Vì vậy, việc “đốt đuốc” tìm nguồn của các chi bộ cũng đã khó chứ chưa nói đến việc bồi dưỡng để kết nạp. Có quần chúng quan niệm vào Đảng phải thực hiện nghĩa vụ đảng viên, phải chịu sự kiểm tra, giám sát, kiểm điểm... vì thế ngại phấn đấu. Ngoài ra, vai trò lãnh đạo của chi bộ, tính tiền phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên chưa tạo sức hút mạnh đối với quần chúng.

Khó khăn nhưng không “dễ dãi”

Có thể thấy, các Chi bộ đảng cần đánh giá đầy đủ, thực chất tình hình trong công tác phát triển đảng viên; nhấn mạnh công tác phân công, giao nhiệm vụ giúp đối tượng phấn đấu trở thành đảng viên. Nâng cao năng lực lãnh đạo của tổ chức Đảng gắn với phát huy tính tiền phong gương mẫu của người đảng viên, nhất là đảng viên giữ các trọng trách, làm gương cho quần chúng noi theo, giúp quần chúng có nhận thức sâu sắc hơn về Đảng. Cùng với nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở Đảng, phải thường xuyên củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động của các đoàn thể chính trị-xã hội ở khu vực nông thôn, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tập hợp, giáo dục đoàn viên, hội viên, giúp công tác tạo nguồn phát triển Đảng hiệu quả. Cụ Nguyễn Văn Chức, 81 tuổi đời, 54 tuổi Đảng ở chi bộ Tam Sơn (Tân Lãng) hiến kế: “Khó khăn tuy có nhưng vẫn phải chọn lựa kỹ không để cho những phần tử cơ hội “chui” vào Đảng. Có thể theo dõi, xem xét các cháu ở bậc học THPT sau khi tốt nghiệp thấy đủ phẩm chất tiếp tục bồi dưỡng, nếu  họ học hành đi công tác cũng là một sự khẳng định, bằng không ở địa phương thì đấy là nhân tố phát triển cho tương lai”.

Trao đổi với các đồng chí trong Ban Tổ chức Huyện ủy, đều có chung suy nghĩ: Mặc dù nhiệm kỳ này Đảng bộ huyện đặt mục tiêu kết nạp từ 450-500 đảng viên, nhưng có lẽ khó có thể thực hiện đủ. Để giải quyết khó khăn có thể tận dụng triệt để những điều kiện, khả năng hiện có ở mỗi địa phương để tạo nguồn và phát triển đảng viên là nông dân. Hàng năm, các chi bộ xây dựng kế hoạch phát triển đảng viên cần chú trọng đối tượng là nông dân với những tiêu chí phù hợp. Nếu quần chúng có đủ điều kiện bồi dưỡng, giáo dục thì giúp đỡ họ phấn đấu vào Đảng, tránh tình trạng quần chúng phấn đấu tốt, đủ điều kiện nhưng cấp ủy triển khai thiếu kịp thời, hoặc quá cầu toàn dẫn đến bỏ lỡ thời cơ. Đồng chí Nguyễn Văn Thi, Bí thư Huyện ủy Lương Tài khẳng định: “Đối với vùng nông thôn và công giáo, huyện ủy đặc biệt quan tâm trong công tác phát triển đảng viên. Mỗi quần chúng ưu tú cần có nhận thức đúng có ý chí phấn đấu là được đứng vào hàng ngũ của Đảng đã đánh dấu một bước trưởng thành; để trở thành một cán bộ đảng viên giữ trọng trách ở cơ quan, đơn vị, địa phương đòi hỏi phải tiếp tục phấn đấu, rèn luyện không ngừng, được tập thể đánh giá, ghi nhận. Dù khó khăn vẫn phải chọn những người có phẩm chất cách mạng”.

Lương Tài hôm nay vẫn đang hòa mình mạnh mẽ trong công cuộc đổi mới của đất nước. Tuy nhiên để phát triển bền vững thì vai trò lãnh đạo toàn diện của các cơ sở Đảng ở mỗi địa phương là hết sức cần thiết. Mỗi chi bộ mạnh sẽ là những hạt nhân tạo nên sức mạnh của toàn Đảng bộ. Mặc dù khó khăn trong tạo nguồn phát triển đảng ở nông thôn là một thực tế chung, nhưng việc lựa chọn những con người ưu tú cho Đảng cần được các chi bộ quan tâm đúng mức, có những cách làm phù hợp hơn, không vì chạy theo chỉ tiêu mà “dễ dãi” khi chọn người kết nạp.

Vũ Thắng-Đỗ Xuân