Phát triển các khu công nghiệp cần chú trọng khu vực nông nghiệp, nông dân

Hiện nay, Bắc Ninh đã có 10 KCN với tổng diện tích 6.459 ha (KCN 5.475ha và Khu đô thị 984 ha), trong đó 4 KCN đã đi vào hoạt động; 2 KCN mới khởi công xây dựng; các KCN còn lại đang trong giai đoạn chuẩn bị. Chính phủ phê duyệt bổ sung 6 KCN với diện tích 1.423,9 ha và 950 ha đất đô thị liền các KCN. Như vậy đến năm 2020, Bắc Ninh sẽ có 16 KCN với diện tích 6.759 ha đất công nghiệp.

Hiệu quả từ phát triển các KCN đã thu hút đầu tư, tạo việc làm, tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Tuy nhiên, vấn đề sử dụng đất và thực hiện chính sách đối với nông dân, nông thôn trong quá trình công nghiệp hoá, đô thị hoá vẫn cần những điều chỉnh phù hợp. 

Đến hết tháng 9 năm nay, các KCN đã thu hút được 317 dự án với tổng vốn đăng ký khoảng 2,5 tỷ USD, trong đó dự án đầu tư nước ngoài chiếm 39% số dự án và 70,5% vốn đăng ký. Đặc biệt, một số dự án đầu tư hạ tầng KCN lớn chuyển hướng xúc tiến đầu tư theo chuỗi để kéo theo nhiều nhà đầu tư thứ cấp khác tạo giá trị gia tăng cao, thay thế hình thức xúc tiến đơn lẻ trước đây. Việc quy hoạch và triển khai đầu tư xây dựng các KCN theo đúng trình tự, tạo mặt bằng có hạ tầng tốt, đón bắt được cơ hội, đáp ứng được yêu cầu của nhà đầu tư, tạo nguồn vốn lớn đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn. Đồng thời tạo sự phát triển đồng bộ hạ tầng kỹ thuật - xã hội trong và ngoài hàng rào KCN, bảo đảm sự phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững các KCN. Công tác quy hoạch phát triển hệ thống các KCN đến năm 2020 đã tham gia vào việc phân bố, điều chỉnh lại không gian kinh tế - xã hội của tỉnh, thể hiện rõ nhất là thúc đẩy phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng như: Điện, nước, giao thông vận tải… và tạo sự phát triển đồng đều, hỗ trợ lẫn nhau giữa khu vực phía Bắc sông Đuống (phát triển công nghiệp và dich vu seo vụ) và phía Nam sông Đuống (phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hoá cao sản).

Có thể nhận thấy tốc độ phát triển công nghiệp, đô thị ở Bắc Ninh diễn ra khá nhanh. Tỉnh cũng áp dụng nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu những bất lợi đối với người nông dân nên mặc dù diện tích đất nông nghiệp giảm nhưng mức tăng trưởng khu vực nông nghiệp từ năm 2001 đến  năm 2007 vẫn đạt 3,05%/năm, giá trị sản xuất ngành trồng trọt tăng bình quân 1%/năm, an ninh lương thực được bảo đảm. Qua thực tế cho thấy, công nghiệp và đô thị hoá đã thúc đẩy tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, góp phần làm thay đổi vị thế của người nông dân nhưng cũng đang nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp như an ninh trật tự, thiếu việc làm... Đặc biệt, một bộ phận lớn nông dân không còn đất canh tác, sản xuất trong khi chưa sẵn sàng cho việc làm ở khu vực sản xuất công nghiệp và quan trọng hơn là chưa sẵn sàng bước vào nhịp sống mới. Mặc dù Nhà nước và các cấp chính quyền làm tốt công tác hỗ trợ, đào tạo nghề thì những khó khăn đối với nông dân vẫn xảy ra cho những đối tượng 35 tuổi trở lên không có khả năng chuyển sang nghề mới. Vì vậy khi quy hoạch, xây dựng các khu, cụm công nghiệp, phát triển đô thị không thể tách rời quy hoạch phát triển nông nghiệp, khu dân cư, dịch vụ cùng với việc đầu tư hạ tầng nối kết nhau trong tỉnh và liên tỉnh, nên xác định đây là một bộ phận nằm trong quy hoạch, một thành phần trong các dự án thu hồi đất phát triển công nghiệp, đô thị nhằm giảm bớt khó khăn về vận chuyển, lưu thông hàng hoá nông sản. Cùng với quá trình cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp ở vùng đô thị hoá có thể kết hợp phát triển nền nông nghiệp đô thị như xây dựng các vùng chuyên canh ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, bảo đảm thu nhập, việc làm, lợi ích cho bộ phận nông dân địa phương trong quá trình đô thị hoá, vừa cung cấp lương thực, thực phẩm cho vùng đô thị.

Phát triển công nghiệp và đô thị là định hướng đúng, song vấn đề đặt ra là cần làm tốt công tác quy hoạch, không nhất thiết huyện nào cũng phải có KCN. Vùng Nam sông Đuống đồng ruộng phì nhiêu trù mật, nếu đầu tư tốt cả về khoa học kỹ thuật và hệ thống thuỷ lợi chắc chắn trở thành vùng sản xuất lương thực lớn của tỉnh. Từ đó có thể tổ chức sản xuất nông nghiệp theo mô hình doanh nghiệp nông nghiệp, gắn mô hình sản xuất với kinh doanh, kiến tạo kỹ năng kinh doanh cho nông dân giúp họ thích ứng với những yêu cầu của thị trường. Đồng thời tăng cường đưa nghề mới, khôi phục các nghề truyền thống ở nông thôn sẽ tạo thêm cơ hội việc làm cho nông dân ổn định cuộc sống lâu dài, bền vững.

Vũ Thắng