Phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao

Với sự phát triển của cuộc Cách mạng khoa học-công nghệ, lượng người sử dụng internet, mạng xã hội ngày càng đông, góp phần phục vụ tích cực thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội. Song bên cạnh những tiện ích công nghệ mang lại, các loại tội phạm hình sự đã lợi dụng công nghệ cao, các mạng xã hội để hoạt động phạm tội với thủ đoạn ngày càng tinh vi, phức tạp.

Phòng giao dịch BIDV tại 631 Ngô Gia Tự (thành phố Bắc Ninh) thời gian qua phối hợp hiệu quả với cơ quan chức năng phát hiện, xử lý kịp thời nhiều vụ việc lừa đảo qua ngân hàng do các đối tượng sử dụng công nghệ cao để phạm tội.

Trong năm 2020, Phòng Cảnh sát Hình sự (Công an tỉnh) tiếp nhận hàng chục đơn trình báo của công dân tố giác về các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng công nghệ cao, với số tiền thiệt hại lên đến hàng chục tỷ đồng, gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự (ANTT) tại địa bàn. Không những vậy, qua thực tế công tác đấu tranh, đơn vị còn trực tiếp xác lập, triệt phá nhiều vụ cờ bạc, mại dâm và nhiều hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”… do các đối tượng lợi dụng công nghệ cao để hoạt động phạm tội.

Các đối tượng lợi dụng công nghệ cao với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi, phức tạp như: Làm quen, kết bạn, tạo lòng tin với nạn nhân qua mạng xã hội (facebook, zalo…), đặc biệt là phụ nữ, sau đó gọi điện thông báo tặng quà và yêu cầu bị hại nộp tiền phí; chiếm quyền điều khiển facebook của người dùng bằng cách dò mật khẩu hoặc lập một trang web giả mạo có giao diện giống với website chính thức, rồi dẫn dụ người dùng đăng nhập để đánh cắp thông tin. Sau đó đăng nhập facebook của nạn nhân để mượn tiền người thân quen hoặc chiếm quyền điều khiển internet banking, thu thập mã OTP của bị hại để chuyển tiền vào tài khoản của đối tượng.
Các đối tượng giả danh cơ quan thực thi pháp luật như Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án… thông báo nạn nhân liên quan đến một vụ án đang được cơ quan chức năng điều tra, yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản do ổ nhóm lừa đảo chỉ định để xác minh nguồn gốc tiền, sau đó chiếm đoạt. Điều đáng chú ý là số điện thoại đối tượng gọi đến có đầu số giống với mã đầu số của cơ quan công quyền. Vì vậy, khi kiểm tra đầu số gọi đến, người bị hại cho rằng đúng là số điện thoại của cơ quan chức năng và đồng ý thực hiện theo chỉ dẫn của các đối tượng phạm tội (đây là thủ đoạn “hack” số điện thoại bằng phần mềm qua internet).
Các đối tượng sử dụng mạng internet (thông qua các app) để cho vay lãi nặng, với nhiều thủ đoạn tinh vi nhằm đối phó cơ quan chức năng. Khi người vay không có khả năng chi trả, các đối tượng sẽ gọi điện hoặc đưa hình ảnh cá nhân của người thân người vay lên mạng xã hội để khủng bố tinh thần, ép người vay trả tiền và thuê công ty đòi nợ đến đe dọa… hệ lụy kéo theo gây ra một số vụ án hình sự như trộm cắp, lừa đảo, cố ý gây thương tích…
Bên cạnh đó, các đối tượng còn lợi dụng internet, mạng xã hội (facebook, zalo, các trang web trực tuyến…) để thực hiện hành vi tổ chức đánh bạc, đánh bạc qua mạng như: Lô đề, cá độ bóng đá, lợi dụng các trò chơi điện tử (máy bắn cá) để đánh bạc… Theo đó, các đối tượng cầm đầu cung cấp cho các con bạc tài khoản, các con bạc chỉ cần sử dụng điện thoại thông minh có kết nối internet là có thể đánh bạc mọi lúc, mọi nơi.
Thượng tá Nguyễn Văn Bình, Trưởng Phòng Cảnh sát Hình sự (Công an tỉnh) cho biết: “Xác định đây là loại tội phạm mới, có nhiều tiềm ẩn, gây bức xúc trong nhân dân, ảnh hưởng xấu đến tình hình ANTT, ngay từ đầu năm 2020, bám sát chỉ đạo của Giám đốc Công an tỉnh, đơn vị tham mưu ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, phối hợp với các cấp, ngành trong công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức cảnh giác cho các tầng lớp nhân dân trong phòng ngừa tội phạm sử dụng công nghệ cao; triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ nhằm đấu tranh, ngăn chặn những ổ nhóm hoạt động phức tạp”.
Kết quả, từ đầu năm 2020 đến nay, Phòng Cảnh sát Hình sự đã xác lập, triệt phá 8 vụ, 23 bị can lợi dụng công nghệ cao để phạm tội. Điển hình, đấu tranh bắt giữ ổ nhóm sử dụng hơn 80 tài khoản tại các ngân hàng để lừa đảo đối với hơn 100 bị hại, với tổng số tiền bước đầu hơn 10 tỷ đồng, được Bộ Công an, UBND tỉnh, Giám đốc Công an tỉnh đánh giá cao.
Để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm lợi dụng công nghệ cao để hoạt động phạm tội trong thời gian tới, cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần bảo mật tốt các thông tin cá nhân, khi sử dụng tài khoản ngân hàng có giao dịch chuyển tiền cần thận trọng, bảo mật dữ liệu tài khoản nhằm tránh bị lộ lọt; lực lượng Công an phối hợp với các cấp, ngành đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng, nhất là cảnh báo, phòng ngừa việc lạm dụng, thiếu hiểu biết pháp luật dẫn đến vi phạm pháp luật trong sử dụng công nghệ cao với học sinh, sinh viên, người làm trong lĩnh vực công nghệ thông tin.
Lực lượng Công an triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, đặc biệt phối hợp chặt chẽ với các ngân hàng, tổ chức tín dụng, cơ quan, doanh nghiệp viễn thông nhằm kịp thời ngăn chặn các hành vi lợi dụng công nghệ để phạm tội; phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án liên quan, bảo đảm xử lý nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đồng thời đưa ra xét xử lưu động nhằm giáo dục, răn đe, phòng ngừa chung.