Phong trào xây dựng Gia đình hiếu học, Dòng họ khuyến học ở thị xã Từ Sơn

Những năm qua, cùng nhiều nỗ lực đẩy mạnh phong trào khuyến học, khuyến tài lên tầm cao mới, công tác chăm lo, phát triển Gia đình hiếu học (GĐHH), Dòng họ khuyến học (DHKH) ở thị xã Từ Sơn luôn được quan tâm, chú trọng; coi đó là nền tảng bền vững, từng bước đưa phong trào xây dựng xã hội học tập đi vào chiều sâu.

Nói về phong trào xây dựng GĐHH và DHKH ở Từ Sơn những năm qua, nhà giáo Nguyễn Trọng Thiện, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học thị xã, một người tâm huyết và có thâm niên gắn bó với công tác khuyến học chia sẻ với chúng tôi: Tính từ năm 2007, toàn thị xã đã phát triển mới được gần 40 DHKH, nâng tổng số DHKH lên 270 dòng họ. Số GĐHH đạt hơn 11.330 gia đình (chiếm gần 1/3 số gia đình trong toàn thị xã).

Cũng theo ông Thiện, cùng với mục tiêu khuyến khích, đôn đốc các gia đình, dòng họ tự giác quan tâm, quán xuyến việc học tập của con em mình, thì phát huy vai trò của các chi hội khuyến học ở cơ sở chính là một nội dung cốt lõi. Theo đó, có thể coi công tác phát triển các GĐHH, DHKH là một hoạt động trọng tâm. Làm tốt công tác này, một mặt khơi dậy tinh thần tham gia khuyến học sôi nổi, rộng khắp trong cộng đồng. Mặt khác, tạo nền tảng và hiệu ứng tích cực cho giáo dục nhà trường.

Trên thực tế, ở nơi nào quan tâm chăm lo xây dựng tốt các GĐHH, DHKH, tạo lập chí hướng thi đua cho con trẻ từ trong gia đình, dòng họ, thì việc giáo dục ở trên lớp cũng đạt kết quả cao, trực tiếp góp phần cải thiện chất lượng dạy và học. Cuộc vận động xây dựng GĐHH, DHKH đã tạo nên nhân tố gắn kết giáo dục nhà trường, gia đình và xã hội; là cơ sở quan trọng để thực hiện các mục tiêu giáo dục. Do đó nhận được sự ủng hộ và phối hợp thực hiện một cách tích cực của các cơ sở giáo dục. 

Để có được phong trào xây dựng GĐHH, DHKH một cách rộng khắp, trước hết mỗi cá nhân cần tự giác thấy được ý nghĩa thiết thực của phong trào. Tuy nhiên đó là một quá trình thường xuyên, bền bỉ và không ngừng. Hội Khuyến học thị xã Từ Sơn hiện đang tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền: trên các phương tiện thông tin đại chúng và lồng ghép trong các sinh hoạt đoàn thể, hoạt động ở cơ sở. Ngoài cung cấp thông tin về các văn bản, chính sách cũng như nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của hoạt động khuyến học nói chung, Hội luôn cập nhật và phổ biến những tiêu chí xây dựng GĐHH, DHKH. Định kỳ hằng tháng, năm đều có các chương trình hoạt động và chỉ tiêu thi đua cụ thể.

Song song với đó, các hoạt động biểu dương, khen thưởng nhằm nhân rộng mô hình khuyến học hiệu quả, cách làm khuyến học hay cũng thường xuyên được quan tâm. Qua đó đã khơi dậy tinh thần thi đua, phong trào xây dựng quỹ khuyến học ở các dòng họ một cách sôi nổi. Mỗi dòng họ đều dựa trên điều kiện thực tế cũng như “thế mạnh” của mình để tổ chức, xây dựng ban khuyến học với các quy chế hoạt động phù hợp. Trò chuyện với chúng tôi, ông Chu Duy Lình, trưởng ban khuyến học dòng họ Chu Tam (khu phố Phù Lưu, phường Đông Ngàn) chia sẻ: “Song song với công tác vận động các gia đình, chi, nhánh trong họ thường xuyên quan tâm đến việc học hành của con, cháu, thì việc giáo dục truyền thống hiếu học và khoa bảng của tổ tiên cho thế hệ tương lai luôn được hết sức chú trọng. Hằng năm, hoạt động biểu dương, trao thưởng cho các con, cháu có thành tích tốt trong học tập được chọn tổ chức vào ngày giỗ tổ. Đây là một dịp tập trung lớn và thực sự ý nghĩa của dòng họ. Cùng với các hoạt động như dâng hương, báo công… buổi lễ luôn dành một nội dung quan trọng để các gia đình trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong công tác khuyến học, khuyến tài. Việc chăm lo học tập cho con trẻ đã thực trở thành nền nếp, ý thức tự giác của mỗi gia đình”. Nhiều năm trở lại đây, dòng họ Chu Tam không có con em vì khó khăn phải bỏ học giữa chừng. Các em đến tuổi đều được vận động ra lớp và quan tâm chăm lo các điều kiện học tập một cách chu đáo.

Trên thực tế, những gia đình, dòng họ, địa phương làm tốt công tác khuyến học cũng đồng nghĩa với tạo lập được một môi trường giáo dục lành mạnh. Tệ nạn xã hội theo đó cũng giảm đáng kể, tạo cơ sở bền vững cho xóa đói giảm nghèo và góp phần đẩy nhanh chuyển dich vu seo cơ cấu kinh tế. Tuy nhiên, khó khăn dễ thấy hiện nay là nhiều người vẫn xem hoạt động này chỉ ở mức “phong trào”, được đến đâu hay đến đó. Chưa kể đa phần lực lượng cán bộ Hội cũng như những người tâm huyết với khuyến học ở cơ sở đều có quá trình gắn bó với giáo dục, nay tuổi đã cao lại phải kiêm nhiệm, hoạt động chủ yếu bằng lòng nhiệt tình. Nếu không tính đến và giải quyết thực tế này thì “khí thế”, nguồn lực cho khuyến học cũng theo đó mai một ít nhiều. Đó là những thách thức trước mắt của Từ Sơn, khi năm tới đây, Hội Khuyến học thị xã tập trung, phát triển mạnh các GĐHH, DHKH. Và thiết nghĩ, đó có lẽ cũng không chỉ là khó khăn của Từ Sơn.

                        Trịnh Cường