Quy hoạch đô thị Bắc Ninh: Bản sắc Kinh Bắc vươn tầm đô thị hiện đại

Với những thành tựu đáng kể sau hơn 27 năm từ khi tái lập tỉnh, Bắc Ninh đang chuyển mình với mục tiêu trở thành đô thị loại I vào năm 2027 và thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030. Quy hoạch tỉnh Bắc Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, mở ra những cơ hội phát triển mới và những đột phá chiến lược cho tỉnh.

Từ di sản đến đô thị công nghiệp hiện đại

Bắc Ninh, vùng đất giàu truyền thống lịch sử và văn hóa, đang phát triển mạnh mẽ, khẳng định vị thế kinh tế quan trọng của cả nước. Với tốc độ tăng trưởng ấn tượng, Bắc Ninh đã trở thành động lực tăng trưởng mới của vùng Thủ đô và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Quy hoạch tỉnh Bắc Ninh đến năm 2050, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1589/QĐ-TTg, ngày 08/12/2023 mở ra "con đường lớn" cho sự bứt phá của tỉnh. Theo đó, Bắc Ninh đang hướng đến một đô thị hiện đại; là một trung tâm kinh tế, văn hóa năng động, kết nối chặt chẽ với Thủ đô Hà Nội.

Theo quy hoạch, Bắc Ninh đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, là trung tâm kinh tế, văn hóa năng động của khu vực phía Bắc và là một trong những cực phát triển của vùng Đồng bằng sông Hồng. Tỉnh phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 8 - 9%/năm và GRDP bình quân đầu người đạt 346,6 triệu đồng.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Bắc Ninh tập trung vào 3 nhiệm vụ trọng tâm và 6 đột phá chiến lược. Trong đó, tỉnh sẽ tập trung đầu tư vào công nghiệp và dịch vụ, chú trọng phát triển các ngành công nghiệp có tiềm năng. Chuyển đổi và thu hút đầu tư vào nhóm ngành mới.

Phấn đấu có thêm các thành phố mới trước năm 2030: Bắc Ninh, Từ Sơn, Tiên Du, Yên Phong; 2 thị xã: Quế Võ, Thuận Thành; 2 huyện: Lương Tài, Gia Bình. Thực hiện hiệu quả cải cách hành chính, chuyển đổi số; xây dựng chính quyền số. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút và trọng dụng nhân tài.

Với 6 đột phá chiến lược: Nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách mới; đẩy mạnh phát triển hạ tầng; hoàn thiện hạ tầng các khu công nghiệp; đổi mới giáo dục và đào tạo; thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ; nâng cao chất lượng quản trị và cải cách hành chính. Bắc Ninh sẽ tập trung phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp xanh, thương mại, dịch vụ, du lịch và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Đồng thời, tỉnh cũng chú trọng phát triển khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo và y tế.

Về quy hoạch đô thị, Bắc Ninh đã có những bước tiến đáng kể. Từ việc phê duyệt Đồ án quy hoạch chung đô thị Bắc Ninh đầu tiên năm 2015 theo Quyết định số 1560/QĐ-TTg, đến việc xây dựng các trung tâm hành chính mang tính biểu tượng như: Cung Quy hoạch - Kiến trúc Bắc Ninh, Trung tâm Văn hóa Kinh Bắc, Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh, tỉnh đã thể hiện sự kết nối hài hòa giữa truyền thống và hiện đại trong quá trình đô thị hóa.

Bên cạnh đó, Bắc Ninh cũng khẳng định vị thế "đô thị công nghiệp" với 16 khu công nghiệp tập trung, 1 khu công nghệ thông tin và hơn 30 cụm công nghiệp… mặc dù diện tích nhỏ, nhưng quy mô và tổng diện tích khu công nghiệp của tỉnh thuộc hàng lớn, chỉ đứng sau Quảng Ninh và Hải Phòng trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Hệ thống đô thị Bắc Ninh cũng phát triển nhanh chóng, với tỷ lệ đô thị hóa tăng vượt bậc từ 9% năm 1997 lên 60,3% năm 2023, vượt 15,3% so với kế hoạch, cao hơn 18,5% so với bình quân chung cả nước (41,8%). Tỉnh hiện có 01 đô thị loại I (thành phố Bắc Ninh) và 01 đô thị loại III (thành phố Từ Sơn). Cả 2 thành phố có 100% đơn vị hành chính là phường. Có 3 đô thị loại IV là thị xã Thuận Thành, thị xã Quế Võ và huyện Yên Phong; 4 đô thị loại V là các thị trấn: Lim (huyện Tiên Du), Thứa (huyện Lương Tài), Gia Bình và Nhân Thắng (huyện Gia Bình)…

Mới đây, tỉnh Bắc Ninh cũng đã trình hồ sơ Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023-2025 và thành lập thị trấn Nhân Thắng thuộc huyện Gia Bình; điều chỉnh phân loại thị xã Quế Võ và thị xã Thuận Thành là đơn vị hành chính loại I, thuộc tỉnh Bắc Ninh lên Bộ Nội vụ và đã được cơ bản thông qua tại Hội nghị thẩm định vào chiều 13/9 vừa qua.

Thành công của Bắc Ninh còn thể hiện rõ nét qua việc thu hút FDI. Trong 8 tháng đầu năm 2024, tỉnh đã thu hút gần 3,47 tỷ USD vốn FDI, chiếm 16,9% tổng vốn đầu tư cả nước. Hiện tỉnh đang dẫn đầu cả nước về thu hút FDI và được ví như "Thủ phủ FDI" của Việt Nam.

PGS.TS Lưu Đức Hải, Viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và Phát triển hạ tầng, đã có những chia sẻ sâu sắc về tiềm năng và hướng đi của tỉnh Bắc Ninh. Ông nhấn mạnh: "Bắc Ninh, vùng đất địa linh nhân kiệt, cái nôi của dân ca Quan họ, luôn chú trọng bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa độc đáo. Các di tích lịch sử, di sản văn hóa không chỉ là những chứng nhân lịch sử vô giá mà còn là nguồn tài nguyên phong phú, góp phần định hình nên một môi trường sống đặc sắc và giàu bản sắc”.

Với tốc độ phát triển kinh tế nhanh, tỷ lệ đô thị hóa cao, vị trí gần Thủ đô Hà Nội cùng sức hút từ Vùng Thủ đô, Bắc Ninh sở hữu nhiều lợi thế để phát triển công nghiệp và vươn lên trở thành một trong những đô thị mạnh nhất trong Vùng Thủ đô. Đặc biệt, Bắc Ninh hội tụ hai tính chất nổi trội là "Đô thị di sản" và "Đô thị công nghiệp", với hai đô thị di sản tiêu biểu là Luy Lâu (thị xã Thuận Thành) và Vũ Ninh (thị xã Quế Võ), là minh chứng sống động cho bề dày lịch sử và văn hóa của vùng đất này, đồng thời mở ra tiềm năng to lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong lĩnh vực du lịch văn hóa.

Về quy hoạch, tỉnh Bắc Ninh đã thực hiện quy hoạch đô thị bài bản, có tầm nhìn chiến lược, thể hiện đúng tinh thần “Nghị quyết số 03-NQ/TW ngày 16/07/1998 của Ban Chấp hành Trung ương tại Hội nghị Trung ương 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” và “Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9/6/2014, Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”.

Để phát triển bền vững, PGS.TS Lưu Đức Hải cho rằng, Bắc Ninh cần theo đuổi một mô hình phát triển hài hòa, nơi sự thịnh vượng kinh tế song hành cùng việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa độc đáo. Tỉnh cũng cần hướng tới mục tiêu xây dựng một đô thị xanh, thông minh và hiện đại, đáp ứng nhu cầu của người dân và thu hút đầu tư.

Ông Nguyễn Việt Hùng, Giám đốc Sở Xây dựng Bắc Ninh, cho biết: Quy hoạch đô thị của tỉnh đề cao việc bảo tồn di tích lịch sử, làng nghề truyền thống, lễ hội dân gian và các giá trị văn hóa phi vật thể. Đồng thời, ưu tiên sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, áp dụng các biện pháp quản lý tài nguyên hiệu quả và thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường.

Tỉnh sẽ tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp, nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao theo đúng định hướng của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, trong đó có nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện các tiêu chí đô thị loại I, làm tiền đề xây dựng tỉnh Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030.

Tỉnh đang triển khai đồng bộ các quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000, đảm bảo phủ kín quy hoạch toàn bộ khu vực đô thị lõi phía Bắc sông Đuống và thị xã Thuận Thành. Đây là công cụ quan trọng phục vụ công tác quản lý đầu tư, từng bước cụ thể hóa các mục tiêu phát triển đô thị Bắc Ninh và phát huy tối đa các lợi thế sẵn có, trong đó: “Lấy con người làm trung tâm, lấy không gian di sản văn hóa đặc trưng vùng Bắc Ninh - Kinh Bắc làm nền tảng cho sự phát triển”.

Quy hoạch mới, động lực mới

Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Anh Tuấn đánh giá: "Quy hoạch tỉnh Bắc Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 là bước đi quan trọng để cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 của cả nước, Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 23/11/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; các quy hoạch quốc gia, quy hoạch ngành quốc gia và quy hoạch vùng; đồng thời kế thừa và phát huy Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh lần thứ XX.

Tỉnh đã tạo nên nhiều tiềm năng, lợi thế. Quy hoạch cũng đã định hướng rõ việc phát triển không gian, phân vùng kinh tế, xác định động lực và trụ cột phát triển, các nhiệm vụ trọng tâm đột phá... với việc sắp xếp, phân bố không gian các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh gắn với phát triển kết cấu hạ tầng, sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường hợp lý, chúng tôi tin tưởng rằng, quy hoạch sẽ tạo ra những động lực mới cho Bắc Ninh phát triển mà vẫn giữ được bản sắc đáng tự hào của vùng đất văn hiến Bắc Ninh - Kinh Bắc".

Nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đồng thuận và tham gia của cả hệ thống chính trị và nhân dân trong việc thực hiện quy hoạch, theo Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Anh Tuấn, với sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, Bắc Ninh sẽ thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra; và sức mạnh đoàn kết ấy một lần nữa lại được minh chứng rõ nét nhất qua trận bão số 3 lịch sử mạnh nhất trong vòng 30 năm qua. Nhờ sự chung sức, đồng lòng của cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân, Bắc Ninh đã xuất sắc vượt qua. Dù vẫn còn những thiệt hại về vật chất, nhưng điều quan trọng nhất là chúng ta đã bảo vệ được tính mạng và sức khỏe của nhân dân. Đây là thành quả đáng khích lệ, thể hiện rõ nét bản lĩnh, ý chí và sức mạnh của người Bắc Ninh.

Với môi trường đầu tư thông thoáng, cơ sở hạ tầng hiện đại và nguồn nhân lực chất lượng cao, Bắc Ninh đang là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư và thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp điện tử, bán dẫn… góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế.

Ngoài các đối tác truyền thống, Bắc Ninh cũng mở rộng hợp tác, xúc tiến đầu tư với nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn đến từ nhiều quốc gia như: Goertek, Amkor, Foxconn, Suntory Pepsico; Victory Giant Technology (Trung Quốc)…

Là một trong các nhà đầu tư tiềm năng tại tỉnh Bắc Ninh, ông Ji Jong Rip, Tổng Giám đốc vận hành sản xuất toàn cầu của Amkor Technology đã bày tỏ: “Chúng tôi gửi lời cảm ơn sâu sắc tới lãnh đạo tỉnh vì đã luôn hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất của Amkor Việt Nam… khẳng định Bắc Ninh là quê hương thứ hai của mình, Tổng Giám đốc vận hành sản xuất toàn cầu của Amkor Technology cam kết sẽ tiếp tục chú trọng đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn, đồng hành cùng tỉnh xây dựng hệ sinh thái bán dẫn, góp phần đưa Bắc Ninh hội nhập sâu rộng hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu”.

Đánh giá về những cơ hội và tương lai của tỉnh trong thời gian tới, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Vương Quốc Tuấn thông tin: Với sự hỗ trợ của Trung ương, cùng sự đồng lòng, nhất trí cao từ Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, chúng tôi tin tưởng sẽ triển khai quy hoạch tỉnh một cách hiệu quả, mở ra không gian phát triển mới, dựa trên tiềm năng, lợi thế riêng có và khai thác sức mạnh liên kết vùng để tạo động lực mới cho Bắc Ninh phát triển.

Quy hoạch tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2021-2030, với tầm nhìn đến năm 2050, được xây dựng dựa trên sự kế thừa và phát triển những quan điểm xuyên suốt của tỉnh, đặc biệt là Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020-2025. Quy hoạch đã thể hiện rõ ý chí và khát vọng mạnh mẽ của Bắc Ninh, với mục tiêu phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030.

Tỉnh sẽ tập trung nghiên cứu, đề xuất và triển khai thí điểm một số cơ chế, chính sách khuyến khích, ưu đãi vượt trội mang tính cạnh tranh quốc tế, nhằm thu hút các dự án lớn, quan trọng và các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia.

Thông qua Hội nghị công bố quy hoạch và xúc tiến đầu tư năm 2024, chúng tôi mong muốn tiếp tục đổi mới, hướng đến tương lai phát triển bền vững, gắn kết tầm nhìn chiến lược với bảo đảm quyền lợi của người dân làm mục tiêu cao nhất. Chúng tôi luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, nhà đầu tư theo phương châm “Thành công của doanh nghiệp là thành công của tỉnh và khó khăn, thất bại của doanh nghiệp cũng là khó khăn, thất bại trong công tác điều hành của tỉnh”.

Với thông điệp "Kết nối niềm tin, cùng doanh nhân tiến bước", Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh cam kết mạnh mẽ cải cách, cải thiện môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp: “Tỉnh sẽ lắng nghe, giải quyết khó khăn qua mọi kênh, đồng hành cùng nhà đầu tư…”. Tuy nhiên, để triển khai quy hoạch hiệu quả và đạt các mục tiêu đã đề ra không chỉ cần sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, mà tỉnh rất cần sự thấu hiểu và chung tay của cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân.

Hội nghị công bố quy hoạch và xúc tiến đầu tư năm 2024 vào chiều mai (22/9/2024) sẽ là một sự kiện quan trọng, góp phần tạo động lực để Bắc Ninh bứt phá, thu hút đầu tư và hiện thực hóa tầm nhìn trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030; và sự đồng lòng và quyết tâm của cả hệ thống chính trị và người dân sẽ là chìa khóa then chốt để Bắc Ninh hiện thực hóa tầm nhìn này.