Quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa – tăng sức cạnh tranh của nông sản.

Trong điều kiện kinh tế thị trường như hiện nay, nhất là khi Việt Nam đã tham gia vào Tổ chức thương mại thế giới (WTO), sản xuất nông nghiệp muốn phát triển hiệu quả đỏi hỏi phải nâng cao được năng suất, chất lượng và tính cạnh tranh của nông sản hàng hoá. Để thực hiện được vấn đề này, đối với nông nghiệp Bắc Ninh không có sự lựa chọn nào tốt hơn là quy hoạch các vùng sản xuất hàng hoá tập trung, tạo điều kiện thuận lợi cho viếc tổ chức, chỉ đạo sản xuất, thu mua chế biến, tiêu thụ sản phẩm, áp dụng kỹ thuật, đưa cơ giới hoá vào một số khâu của quá trình sản xuất, nhằm tăng cao năng suất, hạ giá thành khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Trong thực tiễn sản xuất, nông dân các địa phương trong tỉnh nhanh nhậy nắm bắt cơ hội chuyển đổi cơ cấu cây trông theo hướng sản xuất hàng hoá, bước đầu đáp ứng yêu cầu của thị trường. Một số vùng sản xuất hàng hoá đã được hình thành như: Vùng lúa ở Từ Sơn, Tiên Du; Vùng sản xuất khoai tây tập trung ở Quế Võ; Vùng sản xuất rau ở Yên Phong, thành phố Bắc Ninh, Lương Tài, Gia Bình: Vùng cây công nghiệp; Vùng hoa cây cảnh... Việc phát triển các vùng sản xuất hàng hoá khá phù hợp với điều kiện tự nhiên và tập quán canh tác ở từng địa phương nên đã phát huy được lợi thế của từng vùng, tạo ra một khối lượng sản phẩm khá lớn, bước đầu hình thành thị trường tiêu thụ thuận lợi tạo tâm lý yên tâm cho người sản xuất. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, nhìn chung các vùng sản xuất hàng hoá ở Bắc Ninh vẫn còn nhiều bất cập. Hầu hết các vùng đều hình thành một cách tự phát do một nhóm hộ nông dân sản xuất cùng một loại sản phẩm tập hợp lại. Quy mô vùng còn nhỏ, không khai thác hết thế mạnh tiểm năng của từng địa phương. Cũng do đặc điểm hình thành tự phát mà các vùng sản xuất hiện nay khó có sự chỉ đạo, tổ chức sản xuất tập trung nên chất lượng sản phẩm thấp và không đồng đều, giá thành cao, khó cạnh tranh ngay cả thị trường trong nước chứ chưa tính đến vấn đề xuất khẩu. Mặt khác, do quy mô vùng nhỏ nên số lượng một loại sản phẩm ở một địa phương nhất định cũng không đủ nhiều để phát triển công nghiệp chế biến. Hệ thống cơ sở hạ tầng ở các vùng sản xuất hàng hoá còn yếu, không đồng bộ chưa đáp ứng được yêu cầu của sản xuất quy mô lớn, chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm khó bảo đảm, ảnh hưởng không nhỏ đến tính cạnh tranh trên thị trường. Đây là  điểm yếu lớn khi tham gia xuất khẩu. Những hạn chế đó phần lớn nguyên nhân do ruộng đất quá manh mún, công tác quy hoạch vùng sản xuất tập trung gặp nhiều khó khăn. Để phát triển nông nghiệp hàng hóa, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm, nâng cao giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích canh tác, vấn đề quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa là nhu cầu bức thiết hiện nay. Vùng sản xuất hàng hóa tập trung có thể xây dựng dưới dạng: vùng chuyên canh, vùng đa canh hoặc kết hợp chuyên canh một loại cây trồng chủ lực với đa canh nhiều loại cây trồng khác. Vùng chuyên canh áp dụng với loại cây trồng có thị trường tiêu thụ lớn, ổn định, sản phẩm dễ bảo quản trong thời gian dài như lúa, khoai tây, hành tỏi, bí xanh, đậu tương, ớt… các loại rau xanh, hoa tươi nên tổ chức thành vùng chuyên canh khi có thị trường tiêu thụ ổn định. Những vùng đa canh, sản xuất theo hướng xen canh, tăng vụ, rải vụ cho phù hợp với nhu cầu của thị trường. Các địa phương trên cơ sở đặc điểm kinh tế, đất đai mà xây dựng vùng sản xuất hàng hóa cho phù hợp với tình hình thực tiễn, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường. Để thực hiện được điều này và khắc phục hạn chế của quá trình chuyển đổi cần nhanh chóng thực hiện việc dồn điền, đổi thửa. Khuyến khích các hộ nông dân có ruộng cùng một xứ đồng tập hợp lại để xây dựng vùng chuyên canh, sản xuất cùng một loại sản phẩm phù hợp với đặc điểm của địa phương và nhu cầu của thị trường. Các hộ trong vùng không có nhu cầu, điều kiện sản xuauats có thể chuyển nhượng sang sản xuất các loại hình khác. Vần đề này cần có sự quan tâm chỉ đạo của các cấp chính quyền trong việc nhân cấy nghề mới. Mặt khác, muốn xây dựng vùng sản xuất hàng hóa mang tính ổn đinh cần phải giải quyết đồng bộ các vấn đề: thị trường tiêu thụ, vần đề vốn đầu tư cho sản xuất, đầu tư hạ tầng cơ sở, đào tạo nâng cao trình độ kỹ thuật cho nông dân, đưa cơ giới hóa vào các khâu của quá trình sản xuất, áp dụng thành tự KHKT, công nghệ vào sản xuất… là giải pháp cơ bản để nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành, tăng sức cạnh tranh cho nông sản hàng hóa. Từng bước xây dựng thương hiệu cho từng loại sản phẩm. Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở chế biến, xuất khẩu để thúc đẩy việc tiêu thụ sản phẩm.