Rèn luyện đạo đức nhà giáo

Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đang đặt ra những yêu cầu bức thiết đối với nền đạo đức xã hội nói chung và việc lưu giữ, phát huy những giá trị cao đẹp về đạo đức của người thầy giáo nói riêng, nhằm đào tạo nên một lớp người Việt Nam cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trí tuệ, đủ năng lực đưa nước ta thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập với nền văn minh nhân loại.

Hiện nay, sự biến đổi của những điều kiện kinh tế-xã hội đất nước đã có tác động không nhỏ tới đời sống đạo đức xã hội nói chung và đạo đức của nhà giáo nói riêng. Trước những tác động về lợi ích kinh tế, vật chất của nền kinh tế thị trường chúng ta thấy về cơ bản đội ngũ các thầy, cô giáo hiện nay vẫn luôn có lòng yêu nghề tha thiết, có trình độ học vấn sâu rộng và luôn phát huy tốt những phẩm chất đạo đức mẫu mực, trong sáng nên đã có những đóng góp không nhỏ vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Bên cạnh đó cũng có một số thầy, cô giáo do những tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường đã có những hành động sai lệch, thương mại hóa các hoạt động giáo dục, thậm chí còn có những biểu hiện sa đọa về đạo đức, lối sống, vi phạm nghiêm trọng đến tư cách nghề nghiệp, làm ảnh hưởng xấu đến vị thế của người thầy và với ngành Giáo dục hiện nay.

Ngành Giáo dục hiện nay đã và đang triển khai sâu rộng Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và các phong trào “Hai không”, phong trào chống vi phạm đạo đức nhà giáo, nhằm tiếp tục tạo chuyển biến mạnh mẽ về việc đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục-đào tạo của đất nước. Để làm được điều đó, mỗi thầy, cô giáo cần phải có động cơ nghề nghiệp đúng đắn, tinh thần yêu nghề tha thiết, luôn hết lòng phấn đấu vì sự nghiệp giáo dục của nước nhà. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Người thầy giáo tốt-thầy giáo xứng đáng là thầy giáo-là người vẻ vang nhất. Dù là tên tuổi không đăng trên báo, không được thưởng huân chương, song những người thầy giáo tốt là những người anh hùng vô danh. Đây là một điều rất vẻ vang”.

Vì vậy, mỗi thầy giáo hôm nay phải luôn coi trọng và đánh giá đúng nghề nghiệp của mình không giống như những ngành nghề khác để xác định rõ động cơ hành nghề là vì sự nghiệp “trồng người”, vì sự phát triển của đất nước, chứ không phải vì những lợi ích vật chất tiền bạc. Trong cuộc sống cũng như công tác phải luôn thể hiện rõ là người coi trọng danh dự, lương tâm, giữ gìn khí tiết, xác lập vị trí của mình trong xã hội bằng tài năng, đức độ và sự cống hiến của mình.

Mỗi thầy, cô giáo phải luôn thể hiện rõ cái tâm trong sáng trong nghề nghiệp. Cái tâm của người thầy, cô giáo hiện nay chính là sự thể hiện của đạo đức cách mạng trung với nước, hiếu với dân, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Nó được biểu hiện ở sự gần gũi, tận tình trong dạy bảo học sinh trong mọi lúc, mọi nơi mà không quản ngại gian nan, khó nhọc. Cái tâm trong sáng còn được thể hiện ở sự công bằng, vô tư trong đánh giá đối với học sinh mà không bị khúc xạ bởi những cám dỗ vật chất tầm thường.

Cái tâm trong sáng của người thầy còn được thể hiện ở lòng dũng cảm, sự kiên quyết trong đấu tranh chống cái xấu, cái sai trong xã hội, những tiêu cực lệch lạc trong suy nghĩ và hành động của những đồng sự và trong chính bản thân mình.

Đạo đức của nhà giáo còn được thể hiện ở sự coi trọng tri thức, luôn lấy “dạy chữ, dạy người, dạy nghề” làm lẽ sống. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại”. Điều đó đã đặt ra yêu cầu đối với những người thầy, cô giáo là phải luôn quán triệt quan điểm dạy chữ, dạy người và dạy nghề. Dạy chữ, dạy người và dạy nghề là các phạm trù có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Nếu người thầy ít chữ, dạy không thông thì không thể dạy đức, dạy người, dạy nghề tốt được. Cho nên làm nghề thầy thì phải thường xuyên học hỏi nâng cao trình độ về mọi mặt, đặc biệt là những tri thức khoa học tiên tiến, “Tất cả giáo viên chớ nên cho là học thế này đã là đủ, mà phải tiếp tục học tập thêm để tiến bộ mãi”; đồng thời phải thấm nhuần nguyên tắc “thống nhất giữa lý luận và thực tiễn”, nói đi đôi với làm, học đi đôi với hành. Mỗi người thầy giáo không những phải trang bị cho học sinh những tri thức tiến bộ mà còn phải giúp họ tìm được phương pháp học tập và làm việc có hiệu quả cao.

Để hoàn thành sứ mệnh cao cả của mình, mỗi người thầy giáo hôm nay phải không ngừng tự đổi mới, tự rèn luyện đạo đức, tác phong mẫu mực của nhà giáo xã hội chủ nghĩa, để mỗi người thầy thực sự là những tấm gương sáng về đạo đức cho học sinh noi theo.

* Các trích dẫn lấy từ: Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội, 2000

Vũ Đình Đắc

Giảng viên, Trường Sỹ quan Chính trị