Rộng dài muôn nẻo đường quê

Gần 3.630km đường được nâng cấp, cải tạo và xây dựng mới là con số ấn tượng sau 20 năm phát triển hệ thống giao thông nông thôn (GTNT) của Bắc Ninh. Sải bước trên những con đường liên xã, liên thôn, những ngõ xóm được nhựa hóa, bê tông hóa mới thấy rõ sự khác biệt của GTNT hôm nay so với 2 thập kỷ trước. Mạng lưới đường quê rộng dài muôn nẻo được đồng bộ hóa có tính liên thông cao giữa các cấp đường đã hiện hữu như một “thước đo” minh chứng cho sự phát triển của mỗi vùng miền. Ước muốn “đường thênh thang rộng mở” tạo động lực cho giao thương phát triển kinh tế của bao người dân nông thôn đã thành hiện thực.

Sức vươn từ vùng khó.

 Xác định giao thông nông thôn là một trong những mắt xích thiết yếu nối các vùng thuần nông với hệ thống quốc lộ, tỉnh lộ, khu đô thị… là “cú hích” để phát triển kinh tế - xã hội, tạo diện mạo nông thôn mới. Vì thế ngay từ những ngày đầu tái lập, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết số 01/TV-TU/1997 về phát triển giao thông vận tải. Nghị quyết đầu tiên của tỉnh về phát triển GTVT mà một trong những trọng tâm chính là phát triển GTNT đã mở đường cho  nông thôn Bắc Ninh thay da đổi thịt. Và điều thật ý nghĩa minh chứng cho việc hiện thức hóa chủ trương này khi công cuộc “mở đường” được bắt đầu từ vùng khó Lương Tài, nơi mà người dân vốn chỉ quen với những cánh đồng chiêm khê, mùa thối, đường quê gập ghềnh, khúc khuỷu.

 Điểm khởi đầu cho hành trình cứng hóa đường giao thông nông thôn là thôn Ngọc Cục (Tân Lãng, Lương Tài). Ngay từ những ngày đầu thực hiện Nghị quyết về phát triển GTNT, cán bộ, nhân dân địa phương chung sức đồng lòng xây dựng 2,5km đường trục thôn bằng bê tông. Rút kinh nghiệm từ Ngọc Cục, với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” xã Tân Lãng tuyên truyền sâu rộng chủ trương và tầm quan trọng của việc phát triển hệ thống GTNT đến từng người dân. Do vậy, khi phong trào làm đường thôn, xóm được phát động, cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xã đồng tình, tích cực tham gia.

Bí thư Đảng ủy xã Trần Chí Hoàng chia sẻ: “Mặc dù đây là tiêu chí đòi hỏi nguồn kinh phí rất lớn song khi lòng dân đã thuận, mọi việc đều được triển khai thuận lợi. Chỉ tính riêng giai đoạn 2011-2015, Tân Lãng huy động gần 17,7 tỷ đồng xây dựng GTNT. Nhân dân tự nguyện hiến hơn 200m² đất vườn, thổ cư và đóng góp hàng nghìn ngày công lao động. Điển hình như hộ ông Lê Văn Tuy, đảng viên thôn Hữu Ái tự nguyện hiến hơn 30m² đất thổ cư để mở rộng đường thôn được to, đẹp hơn. Đến nay, bằng những nỗ lực không biết mệt mỏi của chính quyền và nhân dân, hệ thống đường giao thông xã Tân Lãng dài hơn 45km được cứng hóa 100%. Phong trào bê-tông hóa nông thôn khởi xướng những năm qua đưa những con đường làng lầy lội, ổ trâu, ổ gà vào hoài niệm. Những tuyến đường bê tông phẳng lỳ vươn tới từng ngõ xóm, cổng nhà dân góp phần để xã Tân Lãng “về đích” nông thôn mới”.

Đường trục xã Trừng Xá (Lương Tài) đã được bê tông hóa.

Là “ngọn cờ đầu” của tỉnh trong phong trào xây dựng GTNT, nhiều năm qua với phương thức “nhà nước và nhân dân cùng làm” huyện Lương Tài phát huy nội lực, huy động kinh phí, vật tư, ngày công lao động của nhân dân để cùng với Nhà nước hoàn thiện hệ thống GTNT, bức tranh giao thông đồng bộ có sự kết nối liên hoàn giữa các xã với trung tâm huyện và tỉnh. Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Thị Hà cho biết: Mặc dù có nhiều khó khăn, song phát triển GTNT của Lương Tài luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo, sự đầu tư hỗ trợ từ các cấp, ngành của tỉnh và của huyện. Từ nhiều năm nay, phát triển GTNT trở thành một trong những phong trào được các ngành, đoàn thể và nhân dân trong huyện hưởng ứng tích cực. Chính quyền và người dân chung sức, chung lòng, ai có đất hiến đất, ai có sức góp công, tạo sự lan tỏa giữa các miền quê. Đến nay, gần như 100% đường huyện, xã, thôn (tổng số 397km) được láng nhựa và bê tông hóa. Có những địa phương như Trung Kênh, Mỹ Hương bê tông hóa 100% đường làng, ngõ xóm. Ngay như Minh Tân là xã còn nhiều tuyến đường chưa cứng hóa thì cũng đang gấp rút hoàn thiện trong những ngày cuối cùng của năm 2016.

Ký ức của người dân Lương Tài về những con đường xóm, thôn lầy lội bùn đất mỗi mùa mưa đến, hay mịt mù bụi bay trong mùa hanh khô chỉ còn là kỷ niệm. Những con đường to đẹp, khang trang đã xóa nhòa khoảng cách về địa lý, kinh tế với các địa phương khác trong tỉnh, tạo điều kiện để người dân thúc đẩy giao thương phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng đời sống ấm no. Nếu về bên kia sông Đuống qua các xã vùng nông thôn huyện Lương Tài sẽ tận mắt thấy đời sống nông dân đổi thay từng ngày nhờ những con đường mới.

Thành quả của sự đồng thuận

Từ vùng khó Lương Tài tiếp nối tới các huyện khác trong tỉnh, những con đường thôn đồng hành cùng sự phát triển của các miền quê ngày một vươn dài, kết nối với tuyến giao thông huyết mạch của tỉnh. Theo thống kê từ Sở GTVT, toàn tỉnh có 413,6km đường trục xã, liên xã; 1.142,6 km đường trục thôn, xóm; 1.632km đường ngõ, xóm và 440km đường trục chính nội đồng được cứng hóa, xe cơ giới đi lại thuận lợi. Để đưa ra được một vài số liệu tưởng chừng “thô cứng” này, ngoài nguồn đầu tư rất lớn của Nhà nước thì sự đồng thuận của người dân chiếm vị trí hết sức quan trọng. Trong đó phải kể đến phong trào hiến đất làm đường của nhân dân các địa phương ngày càng lan tỏa. Hàng trăm hộ tham gia hiến hàng chục nghìn m² đất các loại, phá dỡ hàng chục nghìn mét tường rào; đóng góp hàng trăm nghìn ngày công lao động để xây dựng đường GTNT.

Xã Việt Thống, huyện Quế Võ được coi là điểm sáng trong phong trào toàn dân chung sức xây dựng GTNT. Sau khi được vận động, đến nay, có hơn 400 hộ tình nguyện hiến tổng số 85.000m² đất, trong đó 45.000m² để làm mới tuyến đường trục xã, 35.000m² để mở rộng hệ thống giao thông nội đồng, 5.000m² mở rộng các trục đường ngõ, xóm. Tiêu biểu như gia đình ông Nguyễn Văn Học (thôn Yên Ngô), không chỉ tình nguyện hiến hơn 40m² đất ở và 200m² đất canh tác, ông còn đóng góp gần 60 triệu đồng để mở rộng đường ngõ, xóm, đường giao thông nội đồng… Không chỉ gia đình ông Học, từ năm 2011 đến nay toàn thôn Yên Ngô có 138/170 hộ tình nguyện hiến hàng chục nghìn m2 đất và đóng góp hơn 800 triệu đồng để mở rộng và bê tông hóa 7 tuyến đường ngõ xóm với tổng chiều dài 172m. Đến nay, 100% đường GTNT của Việt Thống được kiên cố hóa, trong đó 11 km đường trục thôn, 20 km đường ngõ xóm, 32 km đường trục chính nội đồng. Riêng tuyến đường trục xã dài 4,6km được khởi công xây dựng từ cuối năm 2015, đến nay hoàn thành đưa vào sử dụng.

Khó có thể kể hết trong tỉnh có bao nhiêu gia đình đã tự nguyện hiến đất, phá dỡ các công trình kiến trúc, chặt bỏ cây cối tạo thuận lợi cho việc mở đường. Có thể kể đến: gia đình ông Nguyễn Xuân Đình, ông Nguyễn Đức Vịnh thôn Trình Khê (Trung Chính, Lương Tài) tự nguyện hiến hơn 300m² đất để mở rộng đường liên thôn. Hay như gia đình ông Nguyễn Hữu Tuyến thôn Núi Đông (Hoàn Sơn, Tiên Du) tự nguyện hiến cả dải đất bám đường có giá trị lớn (tổng diện tích trên 40m²). Chia sẻ về việc làm của mình, ông Lê Văn Tuy, thôn Hữu Ái, Tân Lãng, Lương Tài) nói: “Với tinh thần “đảng viên đi trước” hơn nữa, để có đường mới, mọi người đi lại thuận tiện hơn, kinh tế cũng sẽ phát triển. Do vậy, đóng góp chút ít công sức vào sự đổi thay đó là việc nên làm của tôi cũng như nhiều gia đình khác ở đây”.

Ngay như những mảnh đất “vàng” khu Trà Xuyên, phường Khúc Xuyên, của thành phố Bắc Ninh bà con cũng chẳng tiếc. Khi có chủ trương vận động người dân ủng hộ, hiến một phần diện tích đất để mở rộng và nắn thẳng con đường, mặc dù  giá đất cũng không phải là thấp, song nhờ chính quyền và người dân đồng thuận, tìm được tiếng nói chung nên chủ trương được thông qua và nhanh chóng triển khai thi công. Toàn khu Trà Xuyên có 12 gia đình tự nguyện hiến hơn 176m2 đất để tạo nên một con đường chạy suốt xóm có chiều rộng 5m.

Con đường đồng hành của văn minh

Ông Ngô Lương Pha, Phó Giám đốc Sở GTVT khẳng định: Phát triển GTNT là nhiệm vụ quan trọng được triển khai ngay từ năm tái lập tỉnh. Bắc Ninh là một trong số những tỉnh có phong trào làm đường GTNT sớm nhất của cả nước, cho đến nay trong khi nhiều tỉnh vẫn đang huy động để làm đường xóm thì Bắc Ninh làm xong đường xóm và đang làm đường liên xã, đường nội đồng. Sau 20 năm thực hiện nhiệm vụ phát triển GTNT, toàn tỉnh làm mới và cải tạo, nâng cấp, cứng hóa gần 3.630 km đường GTNT các loại với tổng mức đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng. Chỉ tính riêng giai đoạn 2008-2013, toàn tỉnh dành 1.216 tỷ đồng đầu tư xây dựng hệ thống GTNT.

Những con đường bê tông sạch sẽ vươn tới từng thôn, từng xứ đồng tạo thuận lợi lớn cho sản xuất,  khiến cho giá trị sản xuất nông nghiệp được nâng cao. Những vùng sản xuất hàng hóa, trang trại, cánh đồng mẫu… được quy hoạch, phát triển, cho hiệu quả kinh tế là những mảng màu sáng lấp lánh trong bức tranh kinh tế toàn tỉnh. Xã Minh Tân (Lương Tài) trước kia dù chỉ  cách trung tâm huyện chừng hơn 10km song thời gian di chuyển phải mất cả giờ đồng hồ, thì nay chẳng phải ngại ngần khi tới bất cứ đâu. Từ khi hệ thống giao thông thuận lợi, nhất là tuyến Đường tỉnh 285 và Huyện lộ 5 hoàn thành, đưa vào sử dụng, thời gian di chuyển từ trung tâm huyện về thôn xa nhất của xã chỉ mất chừng nửa giờ, ô tô tải có thể ra đến tận cánh đồng. Tận dụng lợi thế về giao thông và đất bãi, người dân trong xã đưa cây cà rốt và cây giềng vào trồng thay thế cây lúa cho hiệu quả cao. Theo Chủ tịch UBND xã Trần Văn Xoay, xã chuyển đổi 234ha đất trồng lúa sang trồng cây cà rốt, giá trị bình quân 6 triệu đồng/sào/vụ, gấp 5-6 lần so với trồng lúa. Kết quả này là do hệ thống giao thông được cứng hóa đến từng xứ đồng tạo thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa.

Con đường đồng hành văn minh quả không sai. Có đường mới, những cửa hàng kinh doanh dịch vụ nông thôn mọc lên phục vụ nhu cầu mua bán của bà con làng xóm. Phố có hàng gì, làng có hàng ấy. Hàng hóa lưu thông khiến cuộc sống nông thôn bừng sáng. Nông sản được thu mua vận chuyển bằng ô tô, xe máy chẳng phải gánh gồng bước thấp, bước cao. Không chỉ cuộc sống người dân được nâng cao mà tình cảm quê hương, gia đình cũng đậm đà sâu sắc hơn nhiều. Những con đường mòn, đường đất gắn chặt với cuộc sống của người dân Bắc Ninh bao đời nay được thay bằng những con đường mới, hiện đại kết nối giao thương với các vùng miền. Đường huyện, đường xã và đường thôn đã hoà vào mạch đường tỉnh, quốc lộ tạo thành một mạng lưới giao thông liên hoàn, tạo động lực để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Đây là tiền đề để Bắc Ninh thực hiện tốt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới theo tinh thần Nghị quyết số 26-NQ/TƯ về nông nghiệp, nông thôn và nông dân.