Sẵn sàng các phương án

Hệ thống đê điều của tỉnh mặc dù thường xuyên được tu bổ, nâng cấp, nhưng qua thử thách mùa lũ năm 2008 vẫn bộc lộ những điểm yếu phải xử lý. Để bảo đảm an toàn trong mùa mưa bão, cùng với việc hoàn thành kế hoạch đắp đê đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, ngành Nông nghiệp tiến hành tổng kiểm tra, đánh giá hiện trạng công trình đê điều trước lũ, để xác định các trọng điểm cần lưu ý, đề xuất các phương án xử lý trong trường hợp xảy ra sự cố.

Qua đánh giá cho thấy, cao trình mặt đê cơ bản đáp ứng yêu cầu chống lũ, tuy nhiên tại vị trí K51 800 (điểm giao cắt giữa đê và quốc lộ 18) trên tuyến đê tả Đuống có 34 m là đường dân sinh thấp hơn mức thiết kế từ 0,8- 1,5m dễ bị tràn khi lũ lên cao quá báo động số 3. Mặt đê đã cứng hoá được gần 74 km, còn khoảng hơn 60 km được trải cấp phối, hiện có nhiều đoạn bị xuống cấp do có mật độ phương tiện vận tải đi lại cao, nên gây khó khăn cho công tác hộ đê như một số đoạn trên tuyến đê hữu Cầu: K28-K34 (Yên Phong) , K52-K58 (thành phố Bắc Ninh), K63-K78 (Quế Võ) và đoạn K26-K33 (tả Đuống, Tiên Du). Hệ thống đê đi qua nhiều vùng có nền địa chất mềm, yếu, đất đắp đê có hàm lượng pha cát lớn, không đồng nhất nên còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ uy hiếp an toàn của đê, nhất là khi có lũ cao, ngâm lâu ngày và gặp tổ hợp gió bão lớn. Khi nước sông lên trên báo động số 3, dễ xuất hiện mạch đùn, mạch sủi ở các khu vực: Đình Tổ (Thuận Thành), Tri Phương (Tiên Du), Hán Quảng, Việt Thống (Quế Võ), Phù Cầm (Dũng Liệt, Yên Phong)… Về thẩm lậu, có nguy cơ sạt trượt mái đê phía đồng khi có lũ cao, ngâm lâu ngày, cần chú ý ở các địa phận: Đại Đồng Thành (Thuận Thành), Lai Hạ, Minh Tân (Lương Tài), Chi Lăng (Quế Võ)… Tại các điểm có đầm, ao, hồ sát chân đê hoặc trong hành lang bảo vệ đê chưa được san lấp dễ xảy ra sạt trượt mái đê phía đồng. Một số khu vực có mặt thoáng lòng sông rộng trên tuyến hữu Cầu: đoạn K43-K46, K65-K70, K75-K70… đề phòng sạt lở mái đê phía sông trên diện rộng.

Bên cạnh đó, do chế độ dòng chảy thường xuyên thay đổi nên một số kè trên triền sông Đuống là kè Tri Phương, Chi Đống đang có diễn biến sạt lở phần đầu và đuôi kè. Hầu hết các kè trên triền sông Cầu và sông Cà Lồ, mái kè đồng thời lại là mái đê, nên nhiều chỗ mái bị bong xô đề phòng diễn biến sạt lở đột xuất.

Mặt khác cũng cần chú ý một số cống đang có diễn biến hư hỏng là cống lấy nước trạm bơm Thái Hoà, cống Thi Xá, cống Đặng Xá và cống lấy nước trạm bơm Xuân Viên. Đối với hệ thống đê cấp IV (tuyến đê Ngũ Huyện Khê), một số vị trí mái đê phía sông bị lún sụt, để chủ động đối phó khi lũ sông Cầu lên cao kéo dài, đề nghị Công ty KTCTTL Bắc Đuống chỉ đạo tu sửa trạm bơm Đặng Xá trước lũ để chủ động bơm vợi với khả năng cao nhất. Các trạm bơm tiêu nội đồng đổ ra sông Ngũ Huyện Khê phải ngừng bơm khi lũ lên cao khi khả năng bơm vợi không đáp ứng được yêu cầu, để khống chế mực nước tại cống Đặng Xá < 6,8m. Các huyện chủ động xây dựng phương án hộ đê, tổ chức tuần tra canh gác, phát hiện và xử lý sự cố từ giờ đầu.

Ông Nguyễn Văn Chung, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT nhận định: “Từ thực trạng như vậy, nếu điều kiện thời tiết bình thường và các huyện thực hiện tốt phương châm 4 tại chỗ, hệ thống đê điều sẽ bảo đảm an toàn chống được mức lũ quy định. Còn trong trường hợp gặp tổ hợp nước lũ bằng và vượt mức thiết kế, kèm theo gió mạnh cấp 6, cấp 7 trở lên, hệ thống đê điều của tỉnh ta sẽ xảy ra hàng loạt sự cố trên diện rộng như: mạch đùn, mạch sủi, sạt lở mái đê, sập đê đột ngột do hang cày, tổ mối, sạt lở kè…

Để đáp ứng yêu cầu chống lũ, cùng với phương án tổng thể của tỉnh, các địa phương có đê phải chủ động xây dựng phương án PCLB trọng điểm, dự kiến các sự cố có thể xảy ra, từ đó đề xuất các biện pháp xử lý cụ thể. Đặc biệt tăng cường lực lượng, vật tư, phương tiện tại các vị trí xung yếu. Về phía Bộ Nông nghiệp và PTNT, ngoài kế hoạch tu bổ đê điều thường xuyên đề nghị tiếp tục quan tâm đầu tư kinh phí để Bắc Ninh thực hiện một số dự án: xây dựng cống Đặng Xá, Trạm bơm lấy nước Xuân Viên, hoàn chỉnh các kè Tri Phương, Chi Đống…”.

 Thái Uyên