Sản xuất công nghiệp, xuất khẩu trong bối cảnh suy giảm kinh tế

Bước vào năm 2009, ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế đến sản xuất công nghiệp và xuất khẩu của tỉnh đang ngày càng rõ nét chi nhánh Công ty Canon là doanh nghiệp xuất khẩu chủ lực trên địa bàn giảm mạnh nhất, quý I-2009 sản lượng sản xuất và kim ngạch xuất khẩu chỉ bằng 33,4% so với cùng kỳ năm trước.

Quý I-2009, giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh đạt 3.277 tỷ đồng (giá cố định năm 1994,) giảm 7,02 % so với cùng kỳ năm trước. Trong đó: Khu vực kinh tế nhà nước đạt 286,6 tỷ đồng, giảm 21,52 %. Khu vực kinh tế ngoài nhà nước đạt 2.061,7 tỷ đồng, tăng 10,49 %. Khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đạt 928,7 tỷ đồng, giảm tới 28,19 %, đây là khu vực giảm nhiều nhất trong toàn ngành công nghiệp, điều đó thể hiện sự tác động của khủng hoảng kinh tế thế giới do sản phẩm khu vực này phần lớn xuất khẩu. Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá đạt 59,372 triệu USD, giảm 56 % so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài giảm 63 %; khu vực kinh tế địa phương giảm  39%.

Đúng như dự báo của các chuyên gia kinh tế, năm 2009 thực sự khó khăn. Bắc Ninh cũng không nằm ngoài quy luật, hầu hết các mặt hàng xuất khẩu đều giảm như: Hàng điện tử giảm 74,4% (đạt 26,675 triệu USD); Thủ công mỹ nghệ giảm 89,3% (đạt 0,179 triệu USD); Hạt tiêu giảm 70,8% (đạt 0,644 triệu USD); hàng dệt may giảm 0,69% (đạt 20,936 triệu USD). Một số mặt hàng tăng so với quý I-2008, như: quế tăng 2,5 lần (đạt 1,74 triệu USD); Kính xây dựng tăng 6 lần (đạt 1,74 triệu USD), tuy nhiên những mặt hàng này có giá trị kim ngạch xuất khẩu không đáng kể.

Tại các làng nghề của tỉnh, chịu ảnh hưởng rõ nhất là các làng nghề sản xuất sắt thép, đồ gỗ mỹ nghệ, giấy. Sản phẩm sắt, thép của làng nghề ở Châu Khê (thị xã Từ Sơn) gặp rất nhiều khó khăn do thị trường tiêu thụ giảm mạnh, giá phôi thép hiện nay giảm đến 35% nên ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất đúc phôi. Các làng nghề sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ, những năm trước đây giá trị hàng hoá đạt trên 300 tỷ đồng/năm, trong đó xuất khẩu từ 60-65%, nay do khủng hoảng kinh tế nên sản phẩm làm ra hầu như không xuất khẩu được, sản xuất ngừng trệ, trong khi đó các doanh nghiệp hầu hết phải vay vốn ngân hàng để mua nguyên liệu dẫn đến nhiều doanh nghiệp đang đứng trước nguy cơ phá sản. Hiện nay, số người lao động phải nghỉ việc trong khu vực các làng nghề sản xuất gỗ mỹ nghệ là gần 2.000 người. Điều đó cũng diễn ra ở hầu hết các làng nghề khác trong tỉnh, như các làng nghề sản xuất giấy, đồng, mây tre đan....  

Có thể khẳng định, từ tác động của khủng hoảng kinh tế thế giới, hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh đã và đang chịu ảnh hưởng trực tiếp và rõ ràng, kèm theo đó hàng nghìn công nhân và người lao động đã phải nghỉ việc hoặc tạm nghỉ một vài tháng thậm chí mất việc làm, thu nhập của nhiều hộ gia đình giảm sút.

 Nhằm ngăn chặn và phục hồi kinh tế, Bắc Ninh đã triển khai Nghị quyết số 30 ngày 11-12-2008 của Chính phủ về những giải pháp cấp bách nhằm ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội. Trong đó,  tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nhất là về vốn cho các doanh nghiệp nhằm thúc đẩy sản xuất kinh doanh và xuất khẩu thông qua việc gặp mặt và đối thoại trực tiếp giữa các cơ quan quản lý Nhà nước các cấp, các tổ chức tín dụng trên địa bàn với các doanh nghiệp. Thực hiện các biện pháp kích cầu đầu tư bằng việc hỗ trợ vốn, mặt bằng sản xuất, giảm và tạm hoãn nộp thuế,... cho các cơ sở sản xuất hàng tiêu dùng. Đồng thời triển khai các giải pháp kích cầu tiêu dùng như: duy trì giá bán các mặt hàng thiết yếu, khuyến khích các cơ sở sản xuất tổ chức nhiều đợt bán hàng hạ giá, tăng cường quản lý thị trường, phát triển hệ thống phân phối sản phẩm ở các vùng nông thôn,... linh hoạt các chính sách về tài chính, ngân hàng và tiền tệ, như: giảm lãi suất tín dụng, giảm và tạm hoãn thu thuế giá trị gia tăng đối với các mặt hàng thiết yếu, giảm và tạm hoãn thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp, tổ chức bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhất là các doanh nghiệp làm hàng xuất khẩu. Tăng cường thực thi chính sách an sinh xã hội qua việc kiểm soát chặt chẽ về tình hình hỗ trợ cho sản xuất, đào tạo nguồn nhân lực, đầu tư cho các công trình xã hội, phúc lợi và nhất là cho người nghèo. Đẩy mạnh cải cách hành chính nâng cao hiệu quả và hiệu lực quản lý của các cơ quan quản lý Nhà nước các cấp.

Trong bối cảnh chung, kinh tế xã hội của Bắc Ninh sẽ còn tiếp tục chịu ảnh hưởng. Để giúp cho sản xuất công nghiệp khắc phục khó khăn, duy trì tăng trưởng, các cơ quan quản lý Nhà nước khẩn trương soạn thảo và sớm ban hành hệ thống các hàng rào kỹ thuật phù hợp với các cam kết WTO đối với các mặt hàng nhập khẩu, nhất là đối với các mặt hàng trong nước đã sản xuất được, các mặt hàng tiêu dùng... để bảo vệ các cơ sở sản xuất trong nước và hạn chế nhập siêu. Đẩy mạnh triển khai hỗ trợ lãi suất đối với các nguồn vốn vay trung và dài hạn kéo dài thời gian và mở rộng đối tượng được hỗ trợ lãi suất ở cơ sở, vì hiện nay sản xuất trong các làng nghề và khu vực nông thôn chủ yếu vẫn là các hộ sản xuất kinh doanh cá thể. Đặc biệt cần tăng cường hỗ trợ đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật khu vực nông thôn, nhất là các nơi có làng nghề sản xuất công nghiệp-TTCN.

Vũ Thắng