Sử dụng năng lượng tái tạo để phát triển bền vững

Đa phần điện được tạo ra từ nhiên liệu hóa thạch như: than đá và khí đốt tự nhiên, nhưng nhiên liệu này khá tốn kém và gây ô nhiễm môi trường. Sử dụng năng lượng tái tạo, trong đó phát triển hệ thống điện mặt trời áp mái được coi là sạch hơn so với các dạng năng lượng hóa thạch khác. Đây có thể được xem là lựa chọn thay thế cho nhiên liệu hóa thạch, giúp làm giảm lượng khí thải cacbon, giảm hiệu ứng nhà kính toàn cầu, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển tương lai bền vững.

Việt Nam là quốc gia có tiềm năng năng lượng mặt trời (NLMT) rất phong phú, đặc biệt là khu vực miền Trung, miền Nam có nắng hầu như quanh năm. Ở miền Bắc (bao gồm tỉnh Bắc Ninh) trong thời gian mùa đông do trời có nhiều mây, mưa phùn (khoảng 3 - 4 tháng) nên hiệu suất sử dụng NLMT thấp hơn, tuy nhiên vẫn còn nhiều dư địa thể khai thác hiệu quả năng lượng mặt trời trong thời gian từ tháng 5 đến tháng 10. Bắc Ninh có nhiều KCN, CCN có diện tích mái nhà xưởng lớn, cùng với diện tích mái của các cơ quan, công sở, trường học và dân cư tương đối cao nên rất phù hợp để lắp hệ thống điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN).
Phát huy tiềm năng này, thời gian qua tỉnh chỉ đạo các đơn vị, địa phương, doanh nghiệp và người dân triển khai việc lắp đặt hệ thống ĐMTMN tạo nguồn năng lượng sạch đáng kể, đem lại hiệu quả cao cả về kinh tế lẫn môi trường và xã hội. Đến nay, ngành Điện tỉnh đang ký hợp đồng mua bán điện đối với 491 chủ đầu tư có dự án ĐMTMN, với tổng dung lượng phát 20.230,715 kWp. Trong đó có 24 dự án có TBA chuyên dùng riêng,  21 dự án có công suất phát trên 100 kWp. Các dự án chủ yếu thuộc các loại hình công nghiệp, dân dụng, hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp.

Hệ thống pin mặt trời lắp đặt trên mái nhà.

Kết quả này mới chỉ là bước đầu, tiềm năng phát triển về NLMT của tỉnh vẫn còn rất lớn chưa phát huy được hết. Theo tính toán của các cơ quan chuyên môn cho thấy, giá trị tổng xạ mặt trời và điện năng phát từ tấm pin mặt trời trung bình năm ở từng địa điểm trên địa bàn tỉnh có độ chênh lệch nhưng không nhiều và có giá trị trung bình là 1.076 kWh/kWp/năm (điện năng phát từ tấm pin mặt trời trung bình năm), 1.329 kWh/m2/năm (tổng xạ mặt trời trung bình năm). Trong đó, huyện Quế Võ có giá trị tổng bức xạ mặt trời và điện năng phát ra từ tấm pin mặt trời trung bình năm cao nhất là 1.340 kWh/m2/năm và 1.085 kWp/kWh/năm; thành phố Từ Sơn và huyện Tiên Du thấp nhất có giá trị tổng bức xạ mặt trời và điện năng phát từ tấm pin mặt trời trung bình năm lần lượt là 1.324 kWh/m2/năm và 1.072 kWh/kWp/năm...
Kết quả điều tra khảo sát, thu thập số liệu, tổng diện tích mái tỉnh Bắc Ninh khoảng 12.732 ha. Theo Thông tư 16/TT-BCT ban hành ngày 12-9-2017 của Bộ Công Thương, diện tích trung bình có thể chọn để lắp pin mặt trời là 1,2 ha/MWp. Về lý thuyết tổng công suất pin mặt trời ở Bắc Ninh có thể ước tính để lắp đặt là 10.610 MWp và có thể phát ra lượng điện năng trung bình là 11.416.047 MWh/năm. Còn trên thực tế, Bắc Ninh có diện tích mái phù hợp để lắp đặt ĐMT là 7.102 ha với tổng tiềm năng lắp đặt lên tới 5.919 MWp, dự kiến phát ra 6.368.521 MWh/năm, tương đương với giảm phát thải 5.814.460 tấn CO2.
Chủ chương của nhà nước là phát triển điện mặt trời để tiêu thụ tại chỗ giúp giảm hao phí truyền tải. Điều này hoàn toàn phù hợp với Bắc Ninh do tỉnh có nhiều doanh nghiệp tiêu thụ một lượng lớn điện năng nhưng trên địa bàn tỉnh không có nguồn điện tại chỗ, nguồn điện phục vụ nhu cầu của tỉnh được truyền tải qua các đường dây từ 200kV trở lên từ lưới điện quốc gia. Việc lắp đặt điện mặt trời giúp cung cấp nguồn điện tại chỗ, giảm hao phí truyền tải đường dây, giảm khả năng cắt điện khi lưới điện quốc gia xảy ra sự cố, đặc biệt còn giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính.
Năm 2022 có ý nghĩa quan trọng đối với Việt Nam khi Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi năm 2020 chính thức có hiệu lực. Đây cũng là giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ trong việc bảo vệ môi trường hướng tới mục tiêu cao nhất cải thiện chất lượng môi trường, bảo vệ sức khỏe người dân, cân bằng sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển kinh tế bền vững. Việc sử dụng năng lượng sạch từ những nguồn năng lượng có thể tái tạo như điện mặt trời áp mái là một trong những giải pháp hữu hiệu, góp phần chung tay bảo vệ môi trường, kiềm chế biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.