Sức trẻ làng gốm

Lớp thợ trẻ của làng gốm Phù Lãng (Quế Võ) hôm nay không chỉ có Trần Mạnh Thiều, Vũ Hữu Nhung, Nguyễn Bá Cương mà nhờ được kế thừa những tinh hoa của thế hệ cha anh đi trước, nhiều chàng trai 8x của làng như: Nguyễn Minh Ngọc, Trần Văn Minh, Phạm Tự Tại…  đã quyết chí “tầm sư học đạo” từ trường Đại học Mỹ thuật công nghiệp Hà Nội về tiếp lửa cho làng nghề.

Từ những chum, vại đựng tương cà, mắm muối, lớp thợ trẻ này đã biến thành chiếc bình, lọ, đĩa treo tường, gạch ốp, tranh gốm, đèn vườn và nhiều sản phẩm trang trí nội, ngoại thất giàu chất sáng tạo, mang dấu ấn riêng của làng nghề gốm Phù Lãng. Điều dễ nhận thấy là sự phát triển của làng nghề truyền thống tạo ra bộ mặt mới cho xóm, làng. Không chỉ tạo công ăn việc làm ổn định cho nhiều lao động mà còn khiến người dân nơi đây ngày càng trở nên yêu và gắn bó với nghề. Trong làng, có nhiều người đã sớm ăn nên làm ra, khẳng định uy tín của mình trên thương trường khi mới ngoài 20 tuổi. Năm 2006, sau khi tốt nghiệp trường Đại học Mỹ thuật công nghiệp Hà Nội, anh Nguyễn Minh Ngọc (sinh năm 1982) trở về quê mở xưởng sản xuất gốm mang tên gốm Ngọc. Trước đây, gia đình anh cũng như hàng trăm hộ khác trong làng chỉ sản xuất gốm thủ công. “Vạn sự khởi đầu nan”, những ngày đầu anh phải tự mình làm tất cả mọi việc: cặm cụi lên tận Yên Tập (Yên Dũng, Bắc Giang) hơn 20 cây số lấy đất, nhào nặn, chuốt, đúc khuôn theo mẫu mã tự nghĩ ra rồi phơi, nung... Vài ba mẻ đầu bị hỏng nhưng anh không nản chí, vẫn kiên trì theo đuổi nghề. Dần dần, anh làm chủ được các kỹ thuật thuộc hàng bí quyết để sản phẩm không bị nứt, vỡ, cong vênh và có được màu sắc như ý muốn. Đến nay, gốm Ngọc đã trở thành một thương hiệu khá uy tín tại thị trường trong nước, nhất là các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng... Thời điểm này, anh có 2 cơ sở sản xuất, thu hút khoảng 30 lao động và một cửa hàng trưng bày sản phẩm cho làng nghề.

Được sự giới thiệu của Ban chấp hành Đoàn xã Phù Lãng, chúng tôi tìm đến cơ sở sản xuất gốm của gia đình anh Trần Văn Minh thôn Thủ Công. Khác với Nguyễn Minh Ngọc, Trần Văn Minh vừa theo học khoa điêu khắc năm cuối trường Đại học Công nghiệp Hà Nội vừa mở cơ sở sản xuất gốm tại gia đình. Dù bận rộn với đề tài tốt nghiệp nhưng anh vẫn như con thoi, sáng học ở trường, chiều về “sáng tác” gốm. Có tri thức, hoài bão và được thực hiện một cách bài bản nên xưởng sản xuất gốm Bình Minh của gia đình anh ngày càng phát triển, hàng làm ra đến đâu tiêu thụ hết ngay đến đó, thậm chí nhiều đơn đặt hàng còn không làm kịp. Lý giải điều này anh cho biết: “Với tôi điều quan trọng nhất là phải đặt mục tiêu chất lượng và uy tín lên hàng đầu, sản phẩm làm ra luôn được kiểm tra giám sát chặt chẽ, qua nhiều công đoạn, bảo đảm sản phẩm khi xuất bán phải đạt chất lượng cao, đáp ứng được yêu cầu của mọi khách hàng...”. Hiện nay, xưởng sản xuất của gia đình anh giải quyết việc làm thường xuyên cho 10 lao động với mức lương khoán từ 30.000 nghìn đồng đến 100.000 đồng/người/ngày. Cứ 20 ngày lại đốt lò một lần, trị giá 35-50 triệu đồng/lò. Các sản phẩm tranh gốm của anh có đường nét riêng, từ kiểu dáng đến hình khối, nét tạo hình xinh xắn với phong cách hiện đại, trẻ trung.

Tiếp sức cho nghề truyền thống, biến đất nở hoa là hành trình bền bỉ cùng sự sáng tạo, lòng nhiệt huyết và sức trẻ của chính những người con trong làng. Còn khá nhiều những gương mặt trẻ của làng gốm như: Phạm Chí Cường, Phạm Tự Tại, Trần Quốc Đô… Mỗi người trong số họ có một cách nghĩ khác nhau nhưng tất cả đều có chung một ý tưởng là giữ gìn và phát huy nghề truyền thống mà ông cha đã bao đời xây dựng. Tuy nhiên, việc gìn giữ nghề cha ông để lại và bảo tồn được giá trị văn hóa dân gian là một việc không đơn giản trong thời buổi công nghiệp hóa hiện nay. Làm thế nào để làng nghề có thể phát triển một cách chuyên nghiệp mà vẫn giữ những tinh hoa truyền thống trong sản phẩm là nỗi day dứt trong suy nghĩ của lớp thợ trẻ nơi đây.

Bài, ảnh: Sông Thương