Tâm tĩnh lặng, miệng mỉm cười

Giữa bộn bề suy nghĩ về một năm đầy biến động, tôi chợt nhớ về hai câu quán tưởng của một nhà hiền triết “Thở vào quán tưởng lặng/Thở ra miệng mỉm cười” trong bài dưỡng sinh của ông. 

Lý giải về hai câu quán tưởng của mình ông cho rằng bí quyết của thuật dưỡng sinh là “thở vào” chứ không phải quan niệm thường thấy trong suy nghĩ mọi người là “hít vào”. Thở vào là không dùng lực để lấy không khí vào phổi mà cần thả lỏng cơ thể để khí tự vào, còn thở ra là dùng lực từ từ đẩy khí từ trong cơ thể ra ngoài, bụng từ từ hóp lại xẹp hết cỡ, sau đó lại thả lỏng để khí tự vào. Có một nguyên lý là khi dùng nhiều lực bao nhiêu để đẩy khí ra, thì khi thả lỏng cơ thể, khí tự vào được nhiều bấy nhiêu. Chỉ một bí quyết thở như vậy nếu kiên trì tập luyện cũng đủ để trường thọ.
Việc thở cũng thể hiện cảnh giới tư tưởng của con người. Nếu cứ tham lam “hít vào”, không những chẳng lấy được nhiều dưỡng khí mà còn làm cơ thể mất sức và mệt mỏi, cũng giống như lòng tham của con người nếu cứ luôn vơ vào cho mình mà chẳng buông xả ra thì tự trong tâm sẽ luôn mệt mỏi, phiền não vì phải mưu mô, tranh đấu này khác… Còn khi buông tâm xuống, không truy cầu gì cho cá nhân của mình, mà chỉ nghĩ đến người khác, mong muốn đem mọi điều tốt lành đến những người xung quanh dần dần mọi việc sẽ trở nên tốt đẹp. 
Chuyện đơn giản là vậy, nhưng thực hành được lại là cả một quá trình rèn luyện. Làm sao có thể giữ “tâm tĩnh lặng” để “miệng mỉm cười” trong một xã hội đầy những biến động. Không phải là quá nhiều, nhưng một số vụ án mạng liên quan đến tình thân quyến trong năm qua cũng đủ để chúng ta phải suy nghĩ nghiêm túc về vấn đề này. Thế hệ ông cha ta thường nhắc “Một giọt máu đào, hơn ao nước lã” hay “Máu chảy ruột mềm”; “Anh chị em khúc ruột trên, khúc ruột dưới” để chỉ mối quan hệ ruột thịt trong gia đình, thế mà vì tiền bạc, vì lợi ích cá nhân mà có những người đã nhẫn tâm ra tay với cả người thân trong gia đình. 
Cá nhân tôi nhận thấy phần nhiều là do con người vị tư quá, coi trọng quyền lợi cá nhân, khi bị thiệt hại đến lợi ích vật chất là không kiềm chế được… Nếu thật sự vị tha, vì người mà khác, làm gì cũng nghĩ cho người khác, đặt mình vào hoàn cảnh đối phương mà nghĩ cho đối phương, không những thông cảm được với họ mà còn cảm hóa được lòng người.
Câu chuyện của anh bạn tôi, những năm cơ hàn, bố anh ấy cùng mấy người trong làng đi xe khách đến một vùng quê xa mua hạt rau giống. Sau khi mua được hạt giống rồi, ông còn dành lại một tờ tiền mệnh giá lớn nhất và ít tiền lẻ để mua vé xe. Khi lên xe, ông bị kẻ gian chen lấn xô đẩy móc mất tờ tiền đó. Khi ông còn đang bần thần kiểm tra lại các túi thì bà hàng xóm đi cùng khóc toáng lên, đau khổ thổn thức vì mất túi hạt giống, mất niềm hy vọng của cả một vụ mùa trước mắt của gia đình. Trước sự việc đó, ông quên cả nỗi sầu muộn mất tiền của mình, không nề hà gì mà tìm kiếm một chiếc túi rồi sẻ đôi chỗ hạt giống mới mua trao cho người hàng xóm. Ông an ủi “Thôi, vụ này nhà bà trồng ít đi một chút, nhà tôi cũng trồng ít đi một chút, chúng ta cùng cố gắng thì khốn khó nào cũng qua đi…”. Mấy người làng cùng đi thấy ông làm vậy cũng lấy túi hạt của mình san sẻ với nhau. Nhờ đó số hạt của mỗi người chỉ vơi đi một ít… Đến lúc xuống xe ông lại bị chen lấn xô đẩy một hồi và sau đó ông bỗng phát hiện ra tờ tiền bị mất lúc lên xe lại trở về trong túi… Thì ra tấm lòng vị tha, vì người khác của ông đã thức tỉnh lương tâm của cả những kẻ đạo chích. 
Trong những ngày cuối năm này, vợ chồng người bạn ở quê đang sôi sùng sục vì những hiểu lầm không đáng có, người này trách móc người kia, người kia soi mói người này. Vợ cho rằng mình tần tảo cả đời để vun vén cho gia đình, thế mà mình vừa đi làm xa nhà chồng đã phụ bạc. Chồng thì cho rằng vợ ra ngoài chỉ mỗi việc kiếm tiền, mình ở nhà phải lo biết bao việc mà còn bị tiếng oan. Thế là cùng ấm ức, cùng bực bội, ai cũng cho rằng mình bị đối xử tệ bạc, càng nghĩ càng thấy mình khổ mà không ai chịu tĩnh tâm nhìn vào điểm tốt của đối phương cùng với những khó khăn mà họ đang phải đối mặt. Mâu thuẫn gia đình cứ căng thẳng mãi, nguy cơ đổ vỡ rình rập, thử hỏi làm sao có thể “tâm tĩnh lặng, miệng mỉm cười” cho được.
Mọi người thường nói “Tu trăm năm mới đi chung một chuyến đò, tu nghìn năm mới nên duyên vợ chồng”. Vậy các mối quan hệ khác như cha mẹ và con cái, anh chị em trong gia đình, kể cả hàng xóm, đồng nghiệp… đều là có nhân duyên với nhau mới được gặp nhau trong đời này. Nếu như mọi người có thể tĩnh tâm nghĩ về các mối quan hệ đó, quý trọng, nhường nhịn lẫn nhau chắc hẳn mọi việc đều có thể đạt được “trong ấm, ngoài êm”. 
Năm mới, mọi người thường hay chúc cho nhau sức khỏe và hạnh phúc. Sức khỏe và hạnh phúc từ đâu đến, chẳng phải bắt đầu từ những mối quan hệ của chúng ta đạt được hài hòa hay sao. Từ trong mỗi tổ ấm gia đình hướng rộng đến cộng đồng xung quanh. Khi tự mình kiềm chế nóng giận, tham lam, dục vọng của bản thân, cảm thông tha thứ cho người khác, vì người khác mà cho đi mà không nghĩ đến việc nhận lại… chẳng phải sẽ đạt được “Tâm tĩnh lặng, miệng mỉm cười”. Đó chính là sức khỏe và hạnh phúc mà tôi mong chờ cho một năm mới trước mặt…