Tăng hiệu quả điều trị COPD nhờ bỏ thuốc lá

“Bác phải bỏ thuốc lá, thuốc lào, yêu cầu mọi người không hút thuốc trong nhà, phòng làm việc, tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ để nâng cao hiệu quả điều trị bệnh nhé! Một số người phải bỏ thuốc nhiều lần mới bỏ được vĩnh viễn, vì ngoài sự hỗ trợ của nhân viên y tế, cần sự quyết tâm rất lớn của bệnh nhân. Bác hãy lên ngay kế hoạch dừng hút thuốc nhé!..” - Đó là những tư vấn đầu tiên của bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Trà, Phòng Quản lý ngoại trú Hen - COPD, Bệnh viện Đa khoa tỉnh với một bệnh nhân mới được khám và phát hiện mắc COPD.

Phòng Quản lý ngoại trú Hen phế quản - COPD, Bệnh viện Đa khoa tỉnh hiện đang quản lý khoảng 600 bệnh nhân, số bệnh nhân mới được phát hiện vẫn tăng vài chục trường hợp mỗi tháng. Theo một nghiên cứu của bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Trà thực hiện với bệnh nhân của phòng khám, ở 100% số bệnh nhân COPD được điều tra đều bị ảnh hưởng của khói thuốc lá, trong đó 87,2% là trực tiếp hút thuốc lá, thuốc lào, số còn lại là hút thuốc thụ động. Cũng trong nghiên cứu này, 100% bệnh nhân từng hút thuốc với số lượng rất nhiều, bình quân lên tới hơn 200 bao/năm; thời gian hút thuốc của bệnh nhân cũng kéo dài hàng chục năm, trong đó điển hình có người hút tới 60 năm, nhóm bệnh nhân hút thuốc trên 30 năm chiếm tới gần 55%.
Bệnh nhân Nguyễn Thị Tập, 75 tuổi ở phường Võ Cường, thành phố Bắc Ninh cho biết bà có những triệu chứng COPD đến hơn 30 năm và được quản lý ngoại trú COPD 10 năm nay: “Được quản lý, theo dõi sức khoẻ của phòng khám, tôi còn thấy tia hy vọng. Khi chưa được quản lý, cứ giao mùa, những lúc lên cơn khó thở, tinh thần tôi rất bi quan, cảm giác như cơ thể không còn nhựa sống. Từ ngày điều trị đều đặn tôi thấy sức khoẻ cải thiện nhiều, vì thế sống rất lạc quan. Tôi luôn làm theo lời bác sĩ dặn và nghĩ rằng mình đã lấy lại được 90% sức khoẻ”.
Bà Tập cũng chia sẻ, người thân của bà có hút thuốc lá, thuốc lào, bệnh của bà do ảnh hưởng của khói thuốc nhiều năm, nhưng ngay khi biết đến nguyên nhân này, bà đã vận động người thân bỏ thuốc, cũng có người vẫn chưa bỏ thuốc, nhưng đã không còn hút thuốc trong nhà nữa.

Bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Trà tư vấn sức khoẻ cho bệnh nhân mắc COPD.

Trong khi đó, bệnh nhân Nguyễn Đình Tiên, 74 tuổi ở phường Vũ Ninh (thành phố Bắc Ninh) cho biết trước khi bỏ thuốc lá, ông từng hút thuốc gần 50 năm. Trước đây, mỗi lần ho nhiều, khó thở, ông lại đi khám, uống thuốc và khỏi. Tuy nhiên, sau một trận ốm nặng, phải điều trị nội trú dài ngày, được các bác sĩ phân tích nguyên nhân do thuốc lá, ông mới quyết tâm cai thuốc. Bỏ hẳn thuốc và tuân thủ điều trị theo bác sĩ đã mang lại sức khoẻ cải thiện đáng kể cho ông Tập. Được quản lý ngoại trú COPD hơn 2 năm nay, chức năng hô hấp của ông Tiên tăng lên, từ chưa đến 30% đã lên gần 40%. Vấn đề quan trọng nhất là sức khoẻ tốt hẳn lên, tình trạng ho đã giảm. “Các con trai tôi cũng từng hút thuốc, nhưng tôi bảo “Các con hãy nhìn bệnh của bố mà cai thuốc đi” thì chúng đều tự nguyện bỏ thuốc. Không chỉ với các con, bây giờ tôi thấy ai hút thuốc cũng đều khuyên bỏ” - ông Tập tâm sự.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sử dụng thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về phổi, điển hình là ung thư phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Có tới 90% trong số hơn 600.000 người mắc ung thư phổi hàng năm trên thế giới là người hút thuốc lá. Hút thuốc còn là nguyên nhân của 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Tại Việt Nam, theo số liệu của Bệnh viện Ung bướu T.Ư, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có liên quan đến  thuốc lá chiếm 96,8%. Số trường hợp tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm 73% tổng số ca tử vong do bệnh tật và thương tích ở Việt Nam, mà một trong những nguyên nhân là do tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao.
Những tác động có hại của thuốc lá đến phổi đã được chứng minh. Vì vậy, theo bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Trà, bệnh nhân nào đến khám và điều trị ngoại trú đều được tư vấn bỏ thuốc lá để tăng hiệu quả điều trị, tuy nhiên, ngoài phần lớn bệnh nhân hợp tác và quyết tâm bỏ thuốc, vẫn còn một số ít bệnh nhân không chịu cai thuốc hoặc không cai thuốc thành công. Ở những bệnh nhân này, hiệu quả điều trị kém hơn hẳn so với bệnh nhân cai được thuốc lá.
Nhanh suy giảm chức năng hô hấp, tăng nguy cơ nhập viện là những nguy cơ của bệnh nhân COPD nếu không được quản lý. Nhưng theo các bác sĩ, điều quan trọng nhất là bệnh nhân phải tuân thủ điều trị và cai thuốc lá ngay. Đối với người hút thuốc lá thụ động, cần tránh xa khói thuốc.