Tạo bệ phóng cho tăng trưởng xanh, nền tảng vững bền của thành phố thông minh

Năm 2019, Đảng bộ, chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân tỉnh Bắc Ninh thống nhất tư tưởng và hành động, dành mọi nguồn lực, quyết tâm thực hiện hiệu quả chủ đề “Bắc Ninh hành động vì môi trường sạch”. Song hành cùng kịch bản tăng trưởng kinh tế, lần đầu tiên tỉnh Bắc Ninh chủ động xây dựng và quyết tâm thực hiện thắng lợi kịch bản môi trường nhằm bảo đảm cho mọi người dân, cộng đồng doanh nghiệp được sống, hoạt động trong môi trường sạch, an toàn, tạo bệ phóng cho tăng trưởng xanh, nền tảng phát triển vững bền của một thành phố thông minh, năng động trực thuộc Trung ương vào năm 2022.

Thành phố Bắc Ninh được quy hoạch và xây dựng theo hướng xanh, sạch, đẹp.                                         Ảnh: Dương Hoàn

Năm 2018, Bắc Ninh tiếp tục khẳng định vị trí vững chắc là cực tăng trưởng của Vùng kinh tế trọng điểm đồng bằng Bắc bộ cũng như cả nước. Tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) tăng hai con số theo hướng bền vững, tăng 10,6% so năm 2017. Giá trị sản xuất công nghiệp đứng vị trí thứ nhất, đạt 1,136 triệu tỷ đồng, tăng 11,6%, trở thành động lực tăng trưởng của tỉnh. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu 66,12 tỷ USD, tăng 6,6% (trong đó, xuất khẩu đạt 34,85 tỷ USD, tăng 10,6%). Thu ngân sách nhà nước hơn 28.000 tỷ đồng, tăng hơn 20% so dự toán.

Những thành tựu nổi trội trong điều hành phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh là kết tinh từ vai trò lãnh đạo, điều hành của Thường trực Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh cùng cả hệ thống chính trị và người dân, doanh nghiệp  khi chủ động xây dựng và bám sát kịch bản tăng trưởng kinh tế. Nhằm tạo lập môi trường đầu tư hấp dẫn thu hút các Tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp hàng đầu thế giới cũng như trong nước, tỉnh Bắc Ninh tập trung xây dựng kết cấu hạ tầng, nhất là giao thông, mặt bằng KCN, đô thị, dịch vụ. Trung tâm hành chính công của tỉnh và các địa phương đi vào hoạt động chú trọng cải cách hành chính, giảm tải các thủ tục rườm rà, không cần thiết giúp tiết kiệm thời gian cùng những chi phí không chính thức cho doanh nghiệp và người dân.
Từ sự lan tỏa của các dự án FDI như: Samsung, Canon, Foxconn... dòng vốn của các doanh nghiệp vệ tinh, công nghiệp phụ trợ cho những Tập đoàn này vẫn đều đặn “chảy về” Bắc Ninh năm sau cao hơn năm trước. Năm 2018 ghi nhận hơn 28.000 tỷ đồng vốn đầu tư trong nước và hơn 1,24 tỷ USD vốn FDI cùng 1.858 doanh nghiệp được thành lập mới. Tuy nhiên, trong xây dựng kịch bản tăng trưởng kinh tế, lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh xác lập một quan điểm nhất quán: “Các doanh nghiệp đến đầu tư tại tỉnh là ân nhân, là bộ phận không thể tách rời của tỉnh. Từ chính quyền đến người dân tạo mọi điều kiện tốt nhất để doanh nghiệp phát triển song không đánh đổi tăng trưởng bằng mọi giá”. Chính vì thế, tỉnh Bắc Ninh luôn đặt tiêu chí thu hút doanh nghiệp công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn, sử dụng ít lao động, diện tích đất, thân thiện với môi trường lên hàng đầu.  Sự chọn lọc “gen trội” để phát triển kinh tế là một bước đi vừa táo bạo vừa khôn ngoan khi lường trước những thế mạnh về lao động trẻ sẽ giảm đi rất nhiều khi hết giai đoạn tuổi vàng, tài nguyên thiên nhiên bị hạn chế, chắc chắn khi đó nền kinh tế sẽ phải chuyển sang mô hình phát triển mới dựa vào khoa học công nghệ.
Tiến vào kỷ nguyên 4.0, nhằm thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội thì chất lượng nguồn nhân lực được coi là nhân tố quyết định. “Chúng ta không thể làm chủ dây chuyền sản xuất, đổi mới công nghệ, xây dựng thành phố thông minh nếu những người công nhân không được đào tạo căn bản, không thu hút được các chuyên gia đầu ngành, người dân không chủ động tiếp cận và ứng dụng các thiết bị thông minh vào cuộc sống và công việc”, ông Nguyễn Phương Bắc, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế-xã hội Bắc Ninh nhấn mạnh đến vấn đề đào tạo nhân lực rộng rãi bởi nguồn lao động liên quan cả tới những người dân bình thường.
Trong phát triển kinh tế-xã hội, lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh chú trọng cải cách thủ tục hành chính, tập trung nguồn lực nâng cao hạ tầng để tạo ra những lợi ích lan tỏa, những trụ cột tăng trưởng, qua đó “chọn lọc” các nhà đầu tư chất lượng cao. Đây được xem như một loạt các yếu tố quan trọng, trở thành động lực tăng trưởng. Tỉnh dành nhiều nguồn lực, sự ưu tiên cho khối kinh tế tư nhân nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, trở thành những doanh nghiệp phụ trợ cho khối FDI. Các cơ quan quản lý nhà nước từ tỉnh đến cấp huyện, xã cần được hiện đại hóa, đáp ứng được vai trò nhà nước kiến tạo. Các ngành, địa phương chủ động xây dựng nguồn nhân lực cho các ngành công nghiệp cả trong ngắn hạn cũng như tương lai.
Động lực quan trọng để tỉnh Bắc Ninh có thể thực hiện song song cả kịch bản tăng trưởng kinh tế với kịch bản môi trường bằng các chính sách tăng trưởng “xanh” nhằm đạt được các thành tựu phát triển kinh tế-xã hội bền vững chính là việc cả hệ thống chính trị và người dân thực hiện chủ đề “ Bắc Ninh hành động vì môi trường sạch”. Thực tiễn chuyển mình mạnh mẽ từ một tỉnh nông nghiệp khi mới tái lập năm 1997 trở thành một tỉnh công nghiệp nằm trong top đầu cả nước (đứng thứ nhất về giá trị sản xuất công nghiệp, thứ hai về giá trị xuất khẩu) và đang hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương là minh chứng rõ nét của quyết tâm chính trị cùng những hành động quyết liệt “nói đi đôi với làm” của các thế hệ lãnh đạo, người dân và doanh nghiệp tỉnh Bắc Ninh.
Tăng trưởng kinh tế giúp Bắc Ninh trở thành một trong những “địa chỉ đỏ” hấp dẫn các nhà đầu tư cũng như thu hút một lượng lớn lao động trong và ngoài nước đến làm việc và sinh sống. Đây là điều đáng mừng song cũng đặt ra nhiều thách thức về cấu trúc lao động, đô thị, trường học, bệnh viện… đặc biệt là tác động của môi trường đối với phát triển. Câu hỏi đặt ra: Làm thế nào để dung hòa giữa tăng trưởng tốt, tăng trưởng nhanh với bảo vệ, kiểm soát môi trường một cách bền vững, tăng trưởng không đánh đổi bằng môi trường???.

Thời gian qua, tỉnh Bắc Ninh có nhiều giải pháp quan trọng nhằm bảo vệ môi trường như: quy hoạch các Khu công nghiệp tập trung, cụm công nghiệp làng nghề; điểm tập kết rác thải nông thôn; lò đốt rác mini; nhà máy xử lý nước thải… nhưng hiệu quả chưa đạt được yêu cầu đề ra. Đã đến lúc cần nâng các tiêu chuẩn về môi trường cho phù hợp với tốc độ phát triển kinh tế và thu hút đầu tư một cách chọn lọc theo hướng ưu tiên công nghệ sạch nhằm cân bằng giữa 2 yếu tố tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường. Trong đó chú trọng những chế tài xử phạt thực sự mạnh để đủ sức răn đe các đối tượng vi phạm, nhất là các Doanh nghiệp trong Khu, cụm công nghiệp. Gắn công tác bảo vệ môi trường với duy trì chất lượng các tiêu chí xây dựng Nông thôn mới, đô thị xanh-sạch- đẹp và sinh thái.

Nhà máy Postef Bắc Ninh (KCN VSIP) chuyên sản xuất linh kiện viễn thông - CNTT.

Thực hiện kịch bản môi trường, tỉnh Bắc Ninh tập trung triển khai các đề án, dự án cải thiện môi trường nhằm kiểm soát, ngăn chặn và đẩy lùi ô nhiễm không khí, nước mặt, nước ngầm, chất thải rắn thông thường, chất thải nguy hại; khắc phục môi trường ở những nơi bị ô nhiễm. Diện tích cây xanh, vườn hoa, thảm cỏ, công viên,... được ưu tiên đầu tư. Việc kiểm soát và xử lý các nguồn gây ô nhiễm môi trường được triển khai tích cực, từng bước di dời các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường vào các Khu công nghiệp tập trung gắn với quá trình đổi mới thiết bị và công nghệ xử lý chất thải nguy hại. Các khu dân cư hiện hữu được cải tạo, chỉnh trang. Các khu đô thị mới được xây dựng với kết cấu hạ tầng đồng bộ, thân thiện với môi trường. Các khu xử lý rác thải, chất thải y tế tập trung được hình thành.
Tăng trưởng kinh tế gắn với bảo vệ môi trường là bài toán khó, nhưng buộc phải làm nếu không muốn trả giá đắt trong tương lai gần. Không có “đường tắt” cho con đường phát triển mà chỉ có con đường đúng để đạt được đúng và vượt quy mô, mục tiêu, chất lượng các kế hoạch đề ra. Theo đó, nhằm tiếp tục cải cách môi trường đầu tư, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Tử Quỳnh khẳng định: “Cùng với việc xây dựng và bám sát kịnh bản tăng trưởng kinh tế với lần đầu tiên thực hiện kịch bản môi trường. Năm 2019, tỉnh sẽ tập trung đầu tư vào hạ tầng, nhất là giao thông, đô thị, dịch vụ... và tạo lập môi trường đầu tư tin cậy bằng việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giảm bớt các thủ tục rườm rà, chi phí không cần thiết, thời gian cho người dân, doanh nghiệp... nhằm nâng cao chất lượng thu hút đầu tư”.
Nhìn riêng từ góc độ dân số Bắc Ninh đang tăng lên từng ngày, thu nhập của một bộ phận trung lưu nói riêng và đại bộ phận dân cư nói chung cũng đang tăng. Ai cũng muốn tìm kiếm những điều chất lượng hơn trong cuộc sống, ngoài thu nhập ổn định là môi trường sống trong lành, tiện nghi. Không khí sạch, thực phẩm sạch, sản xuất sạch, đô thị sạch... giúp cho sức khỏe của chúng ta không chỉ hiện tại mà trong cả tương lai? Đó có phải là mong muốn hợp lý không? Đương nhiên là đúng rồi! Vấn đề mấu chốt là tầm nhìn và quyết tâm hành động “vì môi trường sạch” của cả hệ thống chính trị và người dân mà thôi.