Tháng Mười thương nhớ…

Có một tháng Mười đã ghi vào nỗi nhớ. Đó là tháng Mười của những năm xa lắc xa lơ, tôi theo bạn ra đồng gặt lúa. Đôi bàn tay của tôi sao mà vụng dại đến thế, lóng ngóng mãi mới cắt được một cụm lúa và đương nhiên công đoạn xén thì càng không biết làm…

 Trong ký ức của tôi, thời tiết ngày hôm đó thật đẹp với những thanh âm cuộc sống bình yên, trong trẻo. Nắng đầu đông chênh chếch đổ dài trên thảm lúa vàng, hơi sương mờ mờ giăng giăng như kết nối vạn vật cỏ cây, con người. Càng xuống thấp sương càng dày, càng nặng, sát đến thảm lúa, bờ cỏ, thì sương đọng thành từng giọt, từng giọt vắt dưới ánh nắng ban mai, để đến khi chạm nhẹ những hạt sương liền tỏa ra ướt đẫm… Đương vào vụ gặt rộ, mọi người ra đồng đông vui như trẩy hội. Tôi còn nhớ cái cảm giác ngượng nghịu của mình khi gánh vài bó lúa tòng tành mà đã thấy trĩu nặng, lết quết đi trên bờ cỏ còn đẫm sương mai. Những câu nói đùa, những tiếng cười vui vang xa, vang xa lảnh lót… 
 Ngày ấy, nhà bạn cũng như nhà mình, nghèo lắm. Nhưng có lẽ nhà bạn còn khó hơn vì mẹ bạn đã qua đời, chỉ có mấy cha con ở trong ngôi nhà bé xíu, lợp mái gianh nằm heo hút mãi cuối ngôi làng ở vùng quê xa ngái... Làng thuần nông mà chủ yếu chỉ trông vào một vụ lúa chiêm nên cuộc sống càng khó khăn. Để mưu sinh, cha bạn làm bánh tẻ, bánh nếp… bán giao cho những người bán quán nước quanh vùng. Cái bánh bột gạo tẻ ấy, ngày trước quê tôi gọi là bánh giò. Không biết có phải là do ước mơ về món ăn cao sang, bổ dưỡng mà người ta đặt tên cho loại bánh này là như vậy, chứ thực ra bánh chỉ có bột gạo tẻ là nguyên liệu chính. Thịt băm, hành khô, mộc nhĩ là phụ gia nhưng không thể không có, vì chính những thứ gia vị đó đã làm nên hương vị thơm ngon hấp dẫn của tấm bánh. Cha bán bánh giò, vậy nên cái tên gọi của bạn cũng bị bạn bè ghép thêm một chữ Giò ở phía sau, bây giờ nhắc lại vẫn thấy thương…

Bây giờ nghĩ lại mới thấy ngày đó mình thật vô tâm, chẳng để ý gì đến gia cảnh nhà bạn, mà vẫn thỉnh thoảng qua nhà bạn chơi, rồi ở lại ăn cơm. Chắc là cha bạn đã thêm phần vất vả khi bạn của con ở lại ăn cơm. Ngày đó, tôi thường thấy cha bạn lụi cụi khi thì xếp lá, lúc thì xay bột bằng chiếc cối đá ráp quay tay, rồi vắt bột, ủ bột… Bác ít nói, chỉ lặng lẽ làm mọi việc, cần mẫn… Lúc đó không hiểu sao, chắc là xấu hổ nên tôi cũng không hỏi và không giúp bác việc gì, dù chỉ là việc rất nhỏ. 
Dường như mọi khó khăn bác thường âm thầm chịu một mình, nên chưa khi nào tôi thấy bác nặng lời với các con. Bác luôn vui vẻ khi bạn của con đến chơi nhà. Những bữa cơm ngày đó thật là đầm ấm, bác thường nhắc tôi ăn nhiều hơn một chút, đơn giản mà mộc mạc, bác bảo là cháu ăn đi, cơm gạo mới thơm lắm, dẻo lắm… Đúng là cơm gạo mới ngon thật, bát cơm dẻo thơm nưng nức chín vùi bằng lửa rơm rạ, thật khó lòng quên được. Sau này tôi đi xa, xa mãi cái vùng quê ấy mà dư vị ngọt thơm còn mãi trong nỗi nhớ.
Từ cái công việc mà người đời cho là nhỏ mọn ấy, các con của bác đã trưởng thành, tuy không đủ điều kiện học cao, học rộng nhưng đều có cuộc sống ổn định bằng những lao động chân chính. Và nuôi dưỡng ước mơ cho thế hệ sau. Những người cháu của bác đều có điều kiện học đầy đủ hơn bậc cha chú, trong đó có cháu đã tự lập mở được công ty riêng với chuỗi cửa hàng chuyên bán đồ ăn chay uy tín ở một thành phố lớn. Vợ chồng bạn đã mở xưởng sản xuất muối lạc, muối vừng ở quê để cung ứng hàng cho công ty của con. Nhớ lại chuyện xưa mà thật mừng cho bạn. Và điều đáng mừng hơn nữa là cha bạn vẫn khỏe mạnh và minh mẫn để nhìn thấy thành quả của các con, các cháu ngày một phát đạt, thịnh vượng. Vẫn là sản phẩm nhà nông mà hôm nay thế hệ cháu của bác đã làm nên một sự nghiệp.
Mỗi năm, tháng Mười về trong ngày tết cơm mới, ngẫm nghĩ chuyện xưa, chuyện nay và nhân quả đời người cũng thấy nhiều điều thật thú vị. Dù không có điều kiện thường xuyên về thăm bác, ở nơi này, con vẫn luôn nhớ về bác với tình cảm ấm áp nhất. Con mong bác mạnh khỏe, thượng thọ làm điểm tựa bình yên cho con cháu.