Thành phố Từ Sơn định hướng phát triển sản phẩm du lịch, dịch vụ văn hóa

Văn hóa là một loại “sức mạnh mềm”, có sức truyền bá vượt ra ngoài biên giới, thúc đẩy sự đối thoại, hiểu biết giữa các lãnh thổ, quốc gia. Phát triển sản phẩm du lịch, dịch vụ văn hóa vừa xây dựng thị trường văn hóa lành mạnh, vừa góp phần phát triển kinh tế - xã hội, mở rộng quảng bá hình ảnh quê hương với công chúng trong và ngoài nước, đóng góp vào sự đa dạng văn hóa của nhân loại.

Trong tiến trình lịch sử dân tộc, thành phố Từ Sơn được xem là vùng đất cốt lõi của văn hóa Kinh Bắc-Bắc Ninh, có nền kinh tế, văn hóa phát triển rực rỡ, quê hương phát tích vương triều Lý, nơi sản sinh ra nhiều nhà khoa bảng tài danh trên các lĩnh vực. Đây cũng là vùng quê có mật độ di sản văn hóa đậm đặc với 100/198 di tích được xếp hạng, trong đó có 2 di tích quốc gia đặc biệt, 41 di tích quốc gia, 57 di tích cấp tỉnh và bảo lưu được số lượng tài liệu hiện vật phong phú với 298 sắc phong niên đại từ thời Mạc đến thời Nguyễn, 183 bia đá...
Hằng năm, Thành phố có 54 lễ hội truyền thống được nhân dân tổ chức tại các đình, đền, chùa. Nhiều lễ hội quy mô lớn như lễ hội đền Đô, lễ hội rước pháo Đồng Kỵ, lễ hội đình Phù Lưu, lễ hội làng Trang Liệt... Nền văn hóa nghệ thuật ở Từ Sơn cũng rất phong phú và đặc sắc với 2 làng Quan họ gốc, 9 làng Quan họ thực hành, 4 làng Tuồng cổ và nhiều làng có nghệ thuật chèo. Đặc biệt có 2 di sản được ghi vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là: Lễ hội pháo Đồng Kỵ và Nghề chạm khắc gỗ Phù Khê.

Trình diễn di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh phục vụ nhân dân và du khách tại cụm di tích đình-chùa Đồng Kỵ (thành phố Từ Sơn).

Hiện nay, Từ Sơn trở thành đô thị vệ tinh của Thủ đô Hà Nội và là một đô thị công nghiệp với nhiều khu công nghiệp, nhiều làng nghề truyền thống nổi tiếng như Đa Hội, Đồng Kỵ, Phù Khê, Hương Mạc... Trên địa bàn thành phố đã và đang hình thành nhiều khu đô thị mới như Khu đô thị Phú Điền, Đồng Nguyên, Mạnh Đức, Hanaka, VSIP... Sự phát triển nhanh chóng của công nghiệp thúc đẩy sự phát triển của hoạt động thương mại dịch vụ, nhà hàng, khách sạn...
Tiềm năng về vốn di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú cùng thế mạnh về vị trí địa lý, giao thông thuận tiện và có nhiều khu cụm công nghiệp, các làng nghề thủ công truyền thống chính là tiền đề quan trọng tạo thế và lực cho thành phố Từ Sơn thu hút đầu tư, phát triển kinh tế-xã hội trong đó có du lịch và dịch vụ.
Tuy vậy, việc phát huy di sản để tạo thành những sản phẩm văn hóa mang giá trị thực tiễn còn rất hạn chế. Điều này thể hiện qua các điểm tham quan di tích lịch sử văn hóa ở thành phố Từ Sơn tuy nhiều nhưng quy mô không lớn. Các sản phẩm du lịch mang tính thời vụ, chủ yếu vào mùa xuân gắn với lễ hội và dựa vào những giá trị sẵn có của di sản, thiếu sự sáng tạo, đầu tư nên chưa tạo được sự khác biệt, sức cạnh tranh thấp. Dịch vụ du lịch còn sơ sài, đơn điệu, thiếu sự kết nối giữa các điểm đến. Tại các điểm du lịch, du khách vẫn lúng túng trong việc chọn mua gì làm quà để ghi dấu, lưu niệm về điểm đến. Ngay cả khi có nhu cầu mua một chiếc nón quai thao, một bộ trang phục Quan họ cũng không có thông tin về cơ sở kinh doanh... Sự nghèo nàn về sản phẩm văn hóa và dịch vụ du lịch đã làm mất đi nhiều cơ hội để phát triển ngành công nghiệp không khói.

Khách quốc tế tham quan đền Đô (phường Đình Bảng, thành phố Từ Sơn).

Quán triệt Nghị quyết số 71 - NQ/TU về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bắc Ninh đến năm 2030 đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững”, thành phố Từ Sơn định hướng phát triển sản phẩm dịch vụ văn hóa có trọng tâm trọng điểm, hình thành rõ nét dòng sản phẩm chủ đạo mang thương hiệu địa phương. Theo ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin thành phố: Từ Sơn có điều kiện thuận lợi để xây dựng các nhóm sản phẩm chủ đạo là du lịch di sản; du lịch tìm hiểu về lịch sử cách mạng; du lịch làng nghề thủ công truyền thống. Các dịch vụ bổ trợ về hạ tầng giao thông thuận thiện, hệ thống cơ sở dịch vụ ăn uống và lưu trú du lịch trên địa bàn thành phố cũng khá đa dạng với trên 150 nhà nghỉ, khách sạn cùng các nhà hàng, nhiều món ăn đặc sản như: Bánh Phu Thê Đình Bảng, giò chả Yên Lã (Tân Hồng), rượu nếp Cẩm Giang, chè lam, kẹo lạc Trang Liệt...
Giới chuyên môn đánh giá, muốn phát triển bền vững và hội nhập quốc tế hiệu quả, mỗi địa phương phải nâng cao nội lực của thị trường sản phẩm và dịch vụ văn hóa, tạo tiền đề cần thiết cho quá trình mở cửa giao lưu quốc tế. Chính vì vậy, phát triển sản phẩm văn hóa và mở rộng dịch vụ du lịch là một trong những nhiệm vụ quan trọng được thành phố Từ Sơn quan tâm. Trên cơ sở tiềm năng, trong giai đoạn tới, thành phố định hướng đẩy mạnh hợp tác liên kết sản phẩm du lịch, xây dựng các tour, tuyến theo chuyên đề, đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ và phát triển đa dạng sản phẩm văn hóa nhằm gia tăng trải nghiệm, đáp ứng nhu cầu, sở thích của du khách ở từng phân khúc thị trường; có hình thức, giải pháp đào tạo nghiệp vụ cho lao động tại chỗ, lao động thời vụ; nâng cao ý thức người dân, doanh nghiệp và cộng đồng trong ứng xử với du khách, bảo vệ môi trường du lịch văn minh, thân thiện. Đặc biệt, tăng cường công tác tuyên truyền quảng bá, số hóa thông tin tư liệu về điểm đến, khẳng định uy tín, thương hiệu và tính bền vững trong phát triển du lịch, dịch vụ văn hóa.