Thảo luận về dự án Luật Công an nhân dân (sửa đổi)

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, chiều 7/6, các đại biểu Quốc hội làm việc tại tổ, thảo luận về dự án Luật Công an nhân dân (sửa đổi).

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trả lời phỏng vấn các cơ quan thông tấn, báo chí trong giờ giải lao. Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN

Cần đánh giá tác động đối với quy định về chính quy Công an cấp xã

Cho ý kiến về dự án Luật Công an nhân dân (sửa đổi), nhiều đại biểu thể hiện sự quan tâm đối với quy định về chính quy Công an cấp xã. Đại biểu Nguyễn Công Hồng (Đồng Nai) cho rằng cần tính toán cụ thể, nếu thực hiện tốn kém bao nhiêu, lực lượng lấy ở đâu, tổ chức bộ máy thế nào? Đại biểu ủng hộ chủ trương chính quy Công an xã nhưng cho rằng báo cáo đánh giá tác động còn sơ sài. 

Đối với quy định về cấp bậc hàm cao nhất là Thiếu tướng đối với Giám đốc Công an cấp tỉnh, đại biểu Nguyễn Công Hồng khẳng định: Khi bàn Luật Công an nhân dân năm 2014 và Luật Sỹ quan Quân đội nhân dân Việt Nam đã thống nhất cấp bậc hàm cao nhất của Giám đốc Công an cấp tỉnh phải tương đương với Chỉ huy cơ quan Quân sự cấp tỉnh. 

Vì vậy, việc sửa đổi Luật, tăng cấp bậc hàm Giám đốc Công an tỉnh, Thành phố cần được tính toán kỹ, tránh "vênh", "so bì" không cần thiết giữa Công an nhân dân với Quân đội nhân dân ở địa phương. "Tôi nhất trí Giám đốc Công an cấp tỉnh có cấp bậc hàm cao nhất là Thiếu tướng để bảo đảm công bằng. Trong điều kiện không được, nên giữ như hiện hành để bảo đảm hài hòa giữa quân đội với công an" - đại biểu nêu rõ.

Đại biểu Nguyễn Công Hồng băn khoăn về việc dự án Luật bổ sung quy định Cục đặc biệt, đại biểu nhận xét: Cục đặc biệt này ở trên Tổng cục, dưới Bộ Công an hay ngang Bộ. Chức năng, vị trí, vai trò của Cục đặc biệt thế nào, trong Luật chưa quy định rõ. 

Tán thành với ý kiến của đại biểu Nguyễn Công Hồng, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính (Quảng Ninh) đề nghị Ban soạn thảo cần đánh giá, phân tích kỹ tác động đối với quy định về chính quy Công an cấp xã, bởi, hiện nay, theo quy định công chức xã từ 21-25 người và số lượng bán chuyên trách đã rất đông trong khi việc tinh giản biên chế đang được triển khai theo tinh thần Nghị quyết số 56/2017/QH14 của Quốc hội về tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Chính vì vậy, việc xây dựng lực lượng Công an xã chính quy cần hết sức thận trọng, nên làm thí điểm ở những nơi phức tạp về an ninh trật tự, sau đó tổng kết rồi mở rộng dần, không nóng vội. 

"Nên bố trí đồn Công an ở mỗi cụm xã, trên cơ sở đồn Công an là lực lượng vũ trang khi cần đưa xuống, khi không cần rút đi, rất cơ động, đúng tính chất vũ trang. Tuy nhiên, Công an xã là lực lượng vũ trang nhưng thuộc công chức xã sẽ phụ thuộc vào sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, sự quản lý của các cơ quan quản lý nhà nước... Điều này nên cân nhắc, đánh giá tác động kỹ hơn khi bố trí lực lượng Công an xã, bởi có thể dẫn đến số lượng công chức rất đông ở đây vừa tốn kém, vừa lãng phí nguồn lực cả về con người và cả vật chất" - đại biểu Phạm Minh Chính nói. 

Nhất trí với quy định về cấp bậc hàm cao nhất là Thiếu tướng đối với Giám đốc Công an cấp tỉnh, đại biểu Phạm Minh Chính thể hiện sự đồng tình với dự án Luật và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội. Đại biểu phân tích: Đối với Quân đội, phía dưới còn có quân khu, quân đoàn. Công an là lực lượng ở một tỉnh, một địa phương, quân số đông, có tính chất phức tạp hơn. 

Hiện, tình hình an ninh trật tự rất phức tạp, đặc biệt là các địa bàn biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Đó là điểm khác nhau giữa Quân đội và Công an, do đó, việc bố trí phong quân hàm Thiếu tướng đối với Giám đốc Công an, không phong Thiếu tướng đối với Chỉ huy trưởng Quân sự là thỏa đáng. Tuy nhiên, cần chọn những địa bàn trọng điểm về an ninh trật tự để thực hiện. Bên cạnh đó, xây dựng các tiêu chí, quy định số lượng cụ thể, tránh việc tăng số lượng cấp Tướng so với quy định cũ.

Đối với quy định về Cục đặc biệt, đại biểu Phạm Minh Chính cho rằng cần có tiêu chí đặc biệt để thực thi. Quy định này sẽ được thảo luận tại Kỳ họp tới. Vì vậy, Ban soạn thảo cần phân tích rõ hơn để các đại biểu có thể đưa ra quyết định cuối cùng. 

Bảo đảm an ninh, an toàn cho người dân tốt hơn 

Cho ý kiến về dự án Luật Công an nhân dân (sửa đổi), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Công an, Quân đội là các lực lượng trụ cột, chủ công đảm bảo an ninh xã hội. Vì vậy, lực lượng Công an phải gần dân, sát cơ sở để phục vụ nhân dân tốt hơn. Đây là nguyên tắc rất quan trọng. 

Để tránh tình trạng người dân "sợ" Công an, lực lượng Công an phải sửa phong cách, cách làm. Quan trọng là dự án Luật cần có các quy định để người Công an nhân dân sát dân, gần dân hơn. Bên cạnh đó, lực lượng Công an cần đảm bảo an ninh, an toàn cho người dân tốt hơn.

Vừa qua, lực lượng này đã cố gắng nhưng an toàn của người dân trên một số lĩnh vực còn bất cập: xâm hại trẻ em, tai nạn giao thông… Đây là trách nhiệm của cấp ủy chính quyền và lực lượng Công an. Các cấp ủy chính quyền địa phương cần quan tâm hơn trong xây dựng lực lượng Công an nhân dân, để không có bất ngờ xảy ra trong điều kiện hiện nay - Thủ tướng nhấn mạnh. 

Thủ tướng cho rằng, lực lượng Công an cấp xã, thị trấn hiện có hơn 11.000 người, nếu hiện đại hóa hết lực lượng này sẽ không đủ nguồn lực, vì vậy cần chọn lọc những xã, phường khó khăn để thực hiện. Đồng thời, cơ cấu lại lực lượng này. Việc này không thể thực hiện ngay nhưng cần có lộ trình cụ thể thực hiện. 

Làm rõ thêm về dự án Luật, Thượng tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, nhiệm vụ của lực lượng Công an hiện tại nặng nề so với 10 năm trước. Tội phạm phức tạp, số lượng tội quy định trong Bộ luật Hình sự tăng lên; xuất hiện nhiều loại tội phạm mới, quá trình điều tra, xử lý của lực lượng công an cũng đòi hỏi nhiều quy định hơn. 

Xã hội phát triển nhưng tội phạm không giảm đi, do đó pháp luật phải điều chỉnh để ngăn ngừa, đấu tranh. Bên cạnh đó, còn có vấn đề an ninh phi truyền thống, tội phạm quốc tế, như: tội phạm khủng bố, buôn bán ma túy, buôn bán động vật hoang dã xuyên quốc gia, vấn đề an ninh nguồn nước, an ninh năng lượng… không phải đơn giản một quốc gia có thể xử lý được.

Thượng tướng Tô Lâm khẳng định: việc quan tâm đến số lượng vụ án, khám phá nhanh các vụ án là quan trọng nhưng quan trọng hơn là phải giảm được số lượng vụ án, không để xảy ra vụ án. Mục tiêu ấy rất khó khăn, nhưng quan điểm của Bộ Công an là xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương để đảm bảo cho người dân được thụ hưởng một xã hội an toàn. Do đó, việc sửa đổi Luật Công an nhân dân nhằm tổ chức lại bộ máy của lực lượng Công an; sửa đổi chế độ chính sách để lực lượng Công an các cấp có thể hoàn thành nhiệm vụ nặng nề được giao. 

Theo đó, chuyển biến lớn nhất là bố trí Công an cấp xã chính quy. “Có những xã biên giới hàng trăm km vuông, dân đông đúc; xã giáp ranh, xã biên giới còn phức tạp hơn phường rất nhiều. Chúng tôi nghe những tiếng kêu thấu lòng từ người dân, có những việc họ không được giải quyết một cách căn cơ. Bố trí Công an chính quy xuống xã là để giải quyết những vấn đề đó. 

Dự án Luật quy định Bộ Công an chỉ có 15% biên chế, còn 85% là ở địa phương. Nhiệm vụ của Bộ Công an là hướng dẫn, kiểm tra, giảm làm trực tiếp. Hiện, đang xảy ra tình trạng Bộ điều tra rồi Tòa án nhân dân cấp tỉnh xử lý, rất bất cập trong cải cách tư pháp, đòi hỏi cần đồng bộ hơn. Phải phân cấp cụ thể và Công an nhân dân phải gắn liền với nhân dân" - Bộ trưởng Tô Lâm nói.

Đối với quy định cấp bậc hàm cấp Tướng, Bộ trưởng khẳng định dự án Luật cũng không làm thay đổi cơ cấu. Bộ Chính trị đã quy định rõ tổng số cán bộ có quân hàm cấp Tướng trong Công an nhân dân là 205 người. Hiện, số lượng này vẫn vậy, không vượt quá. Điều quan trọng là phải đủ tiêu chuẩn. 

Ví dụ, đối với Bộ trưởng phải lên Thượng tướng 4 năm, mới được thăng quân hàm Đại tướng; 6 Thứ trưởng là 6 Thượng tướng. Điều này đã quy định rõ trong Luật. Nhưng không phải cứ Thứ trưởng là  Thượng tướng, hiện, Bộ có một Thứ trưởng là Trung tướng vì chưa đủ tiêu chuẩn.