Thấy gì qua mô hìnhtrường học mới VNEN

Mô hình trường học mới (VNEN) khởi nguồn từ Côlômbia vào những năm 1995-2000 dạy học theo nguyên tắc lấy học sinh làm trung tâm. Mô hình này vừa kế thừa những mặt tích cực của mô hình trường học truyền thống, vừa có sự đổi mới căn bản về mục tiêu đào tạo, nội dung chương trình, tài liệu học tập, phương pháp dạy-học cách tổ chức quản lí lớp học.

Tỉnh Bắc Ninh thực hiện dạy và học theo mô hình VNEN thí điểm đầu tiên vào năm học 2012-2013 ở Trường Tiểu học Võ Cường số 2 (thành phố Bắc Ninh). Năm học 2015-2016, mô hình trường học mới được nhân rộng lên 77/154 trường ở 8 huyện, thị xã, thành phố, thu hút sự quan tâm của các thầy cô giáo, học sinh và các bậc phụ huynh. Dưới đây là một số ý kiến đóng góp của những người trong cuộc về hiệu quả cũng như những khó khăn vướng mắc khi thực hiện mô hình trường học mới này.

THỰC HIỆN TRƯỜNG HỌC MỚI THEO NGUYÊN TẮC TỰ NGUYỆN, TIẾT KIỆM VÀ HIỆU QUẢ

 (Ông Vương Bá Chính, Trưởng Phòng Tiểu học, Sở Giáo dục-Ðào tạo Bắc Ninh)

VNEN là mô hình nhà trường hiện đại, phù hợp với mục tiêu phát triển và đặc điểm của giáo dục nước ta. Các phòng học dạy theo mô hình VNEN được bố trí giống như phòng học thư viện để học sinh tương tác, thích ứng với góc đồ dùng học tập, góc cộng đồng, góc trưng bày sản phẩm... Ðể nhân rộng mô hình trường học mới VNEN, Sở GD-ÐT Bắc Ninh đã chỉ đạo các trường tiểu học triển khai trên cơ sở đảm bảo nguyên tắc tự nguyện, tiết kiệm, thiết thực và hiệu quả, không gây khó khăn cho cha mẹ học sinh. Thời gian vừa qua, Sở đã tổ chức tập huấn cấp huyện, cấp trường cho 100% cán  bộ quản lý và giáo viên các trường tiểu học tham gia dạy học theo Mô hình VNEN. Ðồng thời tuyên truyền đến cán bộ, giáo viên và cộng đồng xã hội tích cực tham gia cuộc thi viết về trường học mới VNEN do Bộ GD-ÐT tổ chức.

100% TRƯỜNG TIỂU HỌC Ở LƯƠNG TÀI HỌC VNEN

(Ông Trần Quốc Hoàn, Trưởng Phòng Giáo dục-Ðào tạo huyện Lương Tài)

Sau khi được Sở GD-ÐT Bắc Ninh triển khai, chúng tôi đã thành lập đoàn gồm cán bộ quản lý, giáo viên các trường ra Bộ GD-ÐT tập huấn và lên tỉnh Lào Cai học tập kinh nghiệm mô hình VNEN. Qua nghiên cứu và thực hiện, nhận thấy ưu điểm của mô hình này đối với học sinh: học sinh khá giỏi được phát huy khả năng sáng tạo, học sinh còn hạn chế, yếu kém được học sinh của nhóm và giáo viên giúp đỡ kịp thời ngay tại lớp. Mặc dù giáo viên không còn phải soạn bài, nhưng có ý thức nghiên cứu tài liệu học tập, điều chỉnh một số hoạt động cho phù hợp với đối tượng học sinh; làm đồ dùng dạy học để giúp học sinh có phương tiện học tập tốt hơn. Từ đó, tạo điều kiện, cơ hội để giáo viên và ban giám hiệu có khả năng linh hoạt, sáng tạo trong nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo con người.

Hiệu quả trường học mới VNEN đem lại rõ rệt, vì thế năm 2015-2016, huyện Lương Tài có 19/19 trường Tiểu học học tập theo mô hình VNEN và trường THCS Phú Lương là đơn vị đầu tiên của tỉnh thực hiện thí điểm học VNEN ở bậc học THCS. 

 CÒN KHÓ KHĂN VỀ CƠ SỞ VẬT CHẤT

(Cô giáo Nguyễn Thị Khanh, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Võ Cường số 2)

Mô hình VNEN thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo nguyên tắc lấy học sinh làm trung tâm, học tập mang tính tương tác và phù hợp với từng cá nhân. Học sinh được hình thành thói quen làm việc trong môi trường tương tác, được học hỏi bạn để tự hoàn thiện, luôn có ý thức vươn lên trong học tập. Cách thức tổ chức lớp học cũng khác hơn so với cách dạy học truyền thống: lớp học được bố trí, tổ chức ngồi học theo nhóm đặt tên gọi khác nhau như Hoạ mi, Sơn Ca, Thân thiện, Ðồng đội, Ðoàn kết… (mỗi nhóm từ 4-6 học sinh), ngồi quay mặt vào nhau để cùng trao đổi và tự học. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất với chúng tôi là không gian lớp học nhỏ, trong khi đó sỹ số mỗi lớp đều cao (Tiêu chuẩn của Bộ GD-ÐT thì mỗi lớp học VNEN có diện tích từ 68-72 m2 phục vụ nhu cầu học tập dưới 35 học sinh).

RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SỐNG

(Anh  Nguyễn Mạo Hùng, phụ huynh học sinh của Trường Tiểu học Suối Hoa)

Bước vào năm học này, là năm thứ 2 con tôi học theo mô hình mới. Sự chuyển biến đầu tiên là thấy con tự tin hơn, không còn bỡ ngỡ và thường xuyên chia sẻ tình cảm, trò chuyện với bố mẹ. Khi ở nhà, cháu luôn tỏ ra chủ động trong học tập. Ðiều chuyển biến thứ hai là cặp sách của con mình nhẹ hơn nhiều so với cách học truyền thống bởi mỗi môn học bây giờ chỉ còn 1 quyển. Thuận lợi với chúng tôi nữa là sách giáo khoa theo phương pháp VNEN, phụ huynh dễ dàng tiếp cận học cùng con.

 Mô hình trường học mới VNEN chỉ áp dụng cho học sinh từ lớp 2 trở lên vì thế học sinh có đọc thông viết thạo mới tự học theo tài liệu, sách hướng dẫn, do vậy các bậc phụ huynh cần đặc biệt quan tâm tới việc đọc, viết của con mình khi bắt đầu vào lớp 1. 

GIÚP NHAU CÙNG TIẾN BƯỚC

(Em Mẫn Thanh Hằng, nhóm Trưởng Sơn Ca, lớp 4 A1, Trường Tiểu học Suối Hoa, thành phố Bắc Ninh)

Học sinh chúng em được trực tiếp tự quản và được tổ chức theo các hình thức làm việc theo cặp và làm việc theo nhóm, trong đó hình thức học theo nhóm là chủ yếu. Chúng em được học tập trong môi trường học tập thân thiện, không bị gò bó, luôn được gần gũi với bạn bè, với thầy cô, được sự giúp đỡ của bạn học trong lớp, trong nhóm và thầy cô. Học sinh còn có điều kiện hiểu rõ quyền và trách nhiệm trong môi trường giáo dục, được rèn luyện các kỹ năng tham gia, kỹ năng hợp tác trong các hoạt động; đồng thời, xây dựng không gian lớp học với “Góc học tập”, “Góc cộng đồng”, “Thư viện lớp học”, mở nhiều “hòm thư vui”, hòm thư “Ðiều em muốn nói” cũng như trang trí lớp học, tạo ra môi trường giáo dục thân thiện, an toàn.