Thời @ nhớ những phương tiện làm báo thô sơ

Với laptop, máy ảnh kỹ thuật số, camera kỹ thuật số, hệ thống mạng Lan, máy dựng hình phi tuyến… cùng nhiều ứng dụng khác mang đậm dấu ấn thời @, người làm báo hôm nay có những thuận lợi nhất định khi tác nghiệp, nhưng vẫn không quên một thời làm báo với phương tiện thô sơ.

Máy ghi âm nặng 2kg

Nhà báo Vũ Đức Nghĩa (Đài PT-TH tỉnh) vào nghề báo khi còn rất trẻ, lúc anh mới 21 tuổi. Năm 1988, vừa tốt nghiệp Trung cấp Kỹ thuật (nay là trường Cao đẳng Phát thanh-Truyền hình) về công tác tại Đài Truyền thanh Thị xã Bắc Giang với vị trí là một kỹ thuật viên. Đến nay, với 22 năm trong nghề, đã từng làm phóng viên Đài PT-TH Hà Bắc, từ năm 1997 đến nay là phóng viên Đài PT-TH Bắc Ninh, anh Nghĩa chia sẻ: Những năm 1988-1992, khi ấy Đài tỉnh Hà Bắc mới chỉ thực hiện chức năng phát thanh, thời lượng phát sóng mỗi ngày 30 phút, tôi vẫn là kỹ thuật viên nhưng được chứng kiến không khí lao động của anh em phóng viên. Phóng viên tác nghiệp những bài cần âm thanh, tiếng động hiện trường cho sinh động bao giờ cũng vác theo một chiếc máy ghi âm lớn (chứ không nhỏ, gọn và tiện dụng như bây giờ), nặng khoảng 2kg và phải dùng tới 6 quả pin con thỏ loại to. Dù việc mang theo và sử dụng loại phương tiện này ngày ấy có cồng kềnh và nặng nhọc đôi chút song với thời lượng không nhiều, phóng viên vẫn hoàn toàn có thể đáp ứng được yêu cầu công việc. Chỉ có điều, chất lượng tác phẩm không thể “sạch” như với cách làm của phương tiện và công nghệ hiện nay được bởi với độ thu rất nhạy trong khi khả năng lọc lại kém nên tác phẩm khi tung lên sóng rất hay lẫn tạp âm.

Từ năm 1992, việc áp dụng công nghệ bán dẫn trở nên phổ biến, máy ghi âm đã bắt đầu có vi mạch, chất lượng nâng lên rõ rệt song tại các phòng thu - in vẫn còn sử dụng hệ thống băng cối. Ngay cả những năm sau đó, khi đã tách tỉnh, Đài PT-TH Bắc Ninh được thành lập, việc sử dụng trang thiết bị thô sơ vẫn duy trì. Chiếc băng video to, dày như quyển sách, chỉ riêng việc mang theo máy móc và phụ kiện cũng đủ làm phóng viên mệt lử”.

BTV Nguyễn Thanh Tùng giải thích “Cũng giống như báo in, sản phẩm báo chí truyền hình hay phát thanh đều có liên quan với nhau từ khâu đầu đến khâu cuối. Với hệ thống trang thiết bị và phương tiện kỹ thuật tương đối đầy đủ như hiện nay, những người làm báo nói chung (ở tất cả các khâu) không còn làm thủ công như trước đây, vừa tốn công sức, vừa mất nhiều thời gian. Chỉ đơn giản việc không phải viết tay bản thảo đã hạn chế đa phần những lỗi “ngớ ngẩn” không đáng có khi PTV đọc nhầm. Đương nhiên, thời đại số hoá với những bàn dựng phi tuyến như hiện nay không chỉ tiết kiệm thời gian, công sức mà còn bảo đảm tối đa chất lượng tác phẩm khi  lên sóng... ”.

Chúng tôi làm số báo đầu

Nhìn tờ báo Bắc Ninh hôm nay với lối trình bày sinh động với những bức ảnh phong phú, nhiều độc giả ngỡ ngàng “càng ngày càng đẹp và hấp dẫn, chuyên nghiệp”, ít ai biết rằng từ những số báo đầu tiên, Báo Bắc Ninh phải nhờ đến lực lượng cộng tác viên ảnh chuyên nghiệp của báo Nhân dân.

Số báo Bắc Ninh đầu tiên ra đúng ngày 1-1-1997, in 4 màu mở đầu cho tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong tỉnh. Cùng với những khó khăn bộn bề của một tỉnh non trẻ mới được tái lập, Báo Bắc Ninh ngày ấy cũng phải vượt qua không ít bỡ ngỡ ban đầu. Ông Nguyễn Thanh An, cán bộ Báo Bắc Ninh về hưu chia sẻ với giới trẻ làm báo hôm nay về thời kỳ làm những số báo đầu tiên: “Tôi và 7 đồng chí khác từ báo Hà Bắc được phân công về gây dựng báo Bắc Ninh khi tái lập tỉnh. Vừa phải lo số báo cuối cùng của Báo Hà Bắc, lại tất bật lo cho số báo đầu tiên của Báo Bắc Ninh chúng tôi đều chung một lo lắng: Không biết tờ báo mới ở số báo đầu tiên sẽ được đón nhận thế nào. Rất may là khi xuất hiện đã có nhiều lời khen ngợi, không chỉ đúng ngày mà còn được in màu tương đối đẹp.

Các khâu làm báo ngày đó cũng giống như hiện nay song bởi máy móc còn rất thô sơ và thiếu nên cũng phải có cách làm riêng để hạn chế tối đa sự xáo trộn. Khi ấy báo ra tuần 2 số thôi nhưng chúng tôi cũng vất vả chẳng kém các bạn ra báo hàng ngày như bây giờ. Để thuận lợi cho khâu chế bản, bình bản phải làm trước trang ruột, còn lại trang 1 và 8 thì chờ đến phút chót để nhận thông tin thời sự. Lúc đó, Báo Bắc Ninh chưa có xưởng in và hệ thống trang thiết bị hiện đại như hiện nay nên vẫn phải chế bản và in tại Bắc Giang. Mà không chỉ có thế, những ai làm báo thời kỳ này còn dùng máy ảnh cơ, việc chọn, rửa ảnh cũng làm rắc rối thêm nhiều”.

Chẳng phải nói đâu xa, những ngày chúng tôi mới tốt nghiệp đại học thì việc sở hữu 1 chiếc máy ảnh kỹ thuật số là không hề dễ dàng. Thế nên dùng máy cơ là sự lựa chọn phù hợp nhất. Bản thân tôi (và có lẽ cả không ít đồng nghiệp nữa!) từng dở khóc dở cười với chiếc máy ảnh để trong túi xách nặng tay ấy.

Những kinh nghiệm, kỷ niệm của một thời làm báo năm xưa sẽ giúp ích rất nhiều cho những phóng viên trẻ hôm nay. Dù vẫn có không ít khó khăn, nhọc nhằn của nghề báo, nhưng những người làm báo Bắc Ninh hôm nay vinh dự được tiếp nối truyền thống và tiếp tục nỗ lực trên chặng đường mới.

Việt Hoa