Thực hiện nếp sống văn minh là vấn đề cốt lõi để xây dựng và phát triển xã hội bền vững

Tại kỳ họp thứ 2, HĐND khóa XVII đã ban hành Nghị quyết số 22/2011/NQ-HĐND 17 về việc “Quy định một số điều về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và tổ chức kỷ niệm ngày truyền thống, đón nhận các danh hiệu thi đua trên địa bàn tỉnh” và Nghị quyết số 20/2011/NQ-HĐND17 về việc “Quy định hỗ trợ thực hiện hỏa táng, điện táng người chết trên địa bàn tỉnh”. Ngay khi Nghị quyết được ban hành, các cấp, các ngành tích cực quán triệt, tuyên truyền sâu rộng, tạo sự đồng thuận trong cán bộ, đảng viên và nhân dân nhằm từng bước xây dựng nếp sống văn minh góp phần xây dựng và phát triển xã hội bền vững.

Nhân dịp này, chúng tôi có cuộc phỏng vấn đồng chí Nguyễn Đăng Túc, Tỉnh uỷ viên, Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch- cơ quan thường trực, chịu trách nhiệm tổ chức triển khai, đôn đốc thực hiện hai Nghị quyết trên và các nội dung của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.

PV: Đồng chí có thể cho biết bối cảnh và sự cần thiết của việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 22/2011/NQ-HĐND17 và Nghị quyết số 20/2011/NQ-HĐND17 trên địa bàn tỉnh hiện nay?

Đồng chí Nguyễn Đăng Túc: Cùng với phát triển kinh tế xã hội, Đảng ta xác định văn hóa là mục tiêu và động lực của sự phát triển. Vì vậy, xây dựng và phát triển văn hóa chính là xây dựng nền tảng tinh thần xã hội. Trong đó, cốt lõi của xây dựng văn hóa là xây dựng con người Việt Nam có nếp sống, suy nghĩ, bản lĩnh chính trị vững vàng, đặc biệt cần có những ứng xử văn hóa trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế. Do đó, thực hiện nếp sống văn minh chính là vấn đề cốt lõi để xây dựng và phát triển xã hội bền vững.

Đối với Bắc Ninh, nhiều năm qua đã triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết T.Ư 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; Chỉ thị số 27-CT/TW ngày 12-1-1998 của Bộ Chính trị về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội. Có thể nói, việc thực hiện nếp sống văn minh (NSVM) trong việc cưới, việc tang, lễ hội, tân gia, mừng thọ trên địa bàn toàn tỉnh đã có chuyển biến tích cực với những kết quả được dư luận xã hội hoan nghênh, đồng tình. Năm 2008, tổng kết đánh giá 5 năm thực hiện Nghị quyết T.Ư 5 (Khóa VIII), toàn tỉnh đã có trên 90% đám cưới và trên 98% đám tang thực hiện tốt NSVM với những biểu hiện cụ thể: Cơ bản bỏ thuốc lá; bỏ các thủ tục rườm rà; các đám chấp hành tốt các quy định của pháp luật. Hoạt động tổ chức lễ hội cũng được quản lý khá chặt chẽ, vấn đề vệ sinh môi trường, bảo tồn các giá trị văn hóa đặc sắc trong lễ hội, ANTT được quan tâm đúng mức.

Tuy nhiên, trong điều kiện kinh tế xã hội phát triển, đời sống nhân dân được nâng lên, một bộ phận người dân có nhận thức chưa thật đầy đủ nên trong một số đám cưới vẫn còn hiện tượng mời đông thực khách, ngày tổ chức kéo dài và cá biệt có những trường hợp tổ chức nhiều lần ở nhiều nơi. Đối với việc tang vẫn còn băn khoăn như: Số lượng vòng hoa nhiều; diện tích xây mộ rộng. Về lễ hội, một số Ban tổ chức lễ hội chưa quan tâm đến bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, chưa chú ý tuyên truyền giá trị lễ hội, tần suất tổ chức dày và còn để xảy ra tình trạng lộn xộn, đốt vàng mã nhiều.

Từ thực trạng trên và theo tinh thần của Thông tư số 04/2011/TT-BVHTTDL ngày 21-1-2011 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch “Quy định về việc thực hiện NSVM trong cưới, việc tang và lễ hội”, tỉnh Bắc Ninh đã chọn những vấn đề mà dư luận đang bức xúc, nổi cộm về việc cưới, việc tang, lễ hội và tổ chức kỷ niệm ngày truyền thống, đón nhận các danh hiệu thi đua để có sự điều chỉnh và ban hành Nghị quyết số 22/2011/NQ-HĐND17. Còn về Nghị quyết số 20/2011/NQ-HĐND17 về việc “Quy định hỗ trợ thực hiện hỏa táng, điện táng người chết trên địa bàn tỉnh” là một hình thức khuyến khích, hỗ trợ kịp thời để người dân thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc tang.

PV: Là cơ quan thường trực chịu trách nhiệm tổ chức triển khai, đôn đốc thực hiện Nghị quyết 22 và 20 đến tất cả các cấp, các ngành trong tỉnh, theo đồng chí có những thuận lợi và khó khăn gì?

Đồng chí Nguyễn Đăng Túc: Có thể nói, đây là Nghị quyết được các cấp uỷ Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân rất quan tâm chỉ đạo và tích cực tổ chức thực hiện, đây là thuận lợi cơ bản và quan trọng nhất cho việc triển khai, tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết 22 và 20. Kết quả nổi bật những năm qua cũng sẽ tạo tiền đề để Nghị quyết đi vào cuộc sống. Ngoài ra, việc phân cấp, gắn trách nhiệm với người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, tổ chức sẽ tạo thuận lợi cho việc triển khai, giám sát thực hiện Nghị quyết tốt hơn.

Song cũng có những thách thức đặt ra: Thứ nhất, do đây là vấn đề thuộc về phạm trù nhận thức nên không thể ngay lập tức thay đổi được tập quán, cách làm mà cộng đồng đã thực hiện, duy trì trong thời gian dài. Thứ hai, cơ sở vật chất, điều kiện cụ thể chưa thực sự đầy đủ cũng sẽ là khó khăn trong triển khai thực hiện.

PV:  Đến nay, công tác triển khai phổ biến, quán triệt và tuyên truyền Nghị quyết số 22 và 20 đã được  tổ chức như thế nào?

Đồng chí Nguyễn Đăng Túc: Là cơ quan thường trực Ban chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, chúng tôi tham mưu cho các cấp, các ngành triển khai Nghị quyết sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Theo kế hoạch, hết tháng 9, hai Nghị quyết này sẽ được triển khai tới các thôn, làng, khu phố. Về các phương án tuyên truyền trước hết là phải vận động từ trong tổ chức Đảng, các đoàn thể, cán bộ và nhân dân. Đối với ngành, sắp tới sẽ tổ chức tập huấn cho các cán bộ văn hóa các cấp; tổ chức tuyên truyền sân khấu hóa, phát hành các ấn phẩm về các nội dung trên. Ngành cũng có hướng dẫn BCĐ phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” các cấp để bổ sung quy định này vào trong tiêu chí đăng ký danh hiệu làng, khu phố, công sở văn hóa… Chúng tôi cũng đề nghị các cơ quan thông tin đại chúng và hệ thống báo cáo viên có những chuyên đề để tuyên truyền tập trung như đối thoại, giải thích, định hướng sâu rộng trong nhân dân.

PV: Thưa đồng chí, đâu là yếu tố quan trọng, quyết định để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 20 và 22?

Đồng chí Nguyễn Đăng Túc: Yếu tố quan trọng nhất để Nghị quyết 22 và 20 thực sự đi sâu vào cuộc sống chính là khâu tổ chức thực hiện. Để thay đổi nếp nghĩ, cách làm của người dân theo tinh thần Nghị quyết 20 và 22 của HĐND tỉnh đòi hỏi phải đẩy mạnh công tác quán triệt, tuyên truyền tạo ra nhận thức thống nhất, đồng thuận xã hội. Trong quá trình thực hiện cần tăng cường sự chỉ đạo, kiểm tra của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể nhân dân; kịp thời chỉ đạo khắc phục những khó khăn, vướng mắc nảy sinh; có hình thức khen thưởng thoả đáng. Kết quả thực hiện cần gắn với trách nhiệm của người đứng đầu mỗi cấp, mỗi ngành, mỗi tổ chức, cơ quan, đoàn thể. Bên cạnh đó, mỗi cán bộ, đảng viên cần tiên phong thực hiện, nêu gương sáng để người dân noi theo. 

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

Lê Đại - Thuận Cẩm