Thuốc ARV từ nguồn BHYT - Ánh sáng trên con đường điều trị HIV/AIDS

Phòng, chống HIV/AIDS được coi là nhiệm vụ ưu tiên đối với phát triển kinh tế - xã hội, cần sự phối hợp chặt chẽ, tham gia của các cấp, các ngành, các tổ chức và mọi cá nhân trong xã hội. Nhiều năm nay, cũng như các địa phương trong cả nước, bệnh nhân HIV/AIDS trong tỉnh được các tổ chức quốc tế tài trợ thuốc điều trị ARV, song gần đây do kinh tế nước ta phát triển, các nguồn hỗ trợ này cắt giảm dần.

Thuốc ARV từ nguồn BHYT đã được phát tới tay bệnh nhân HIV/AIDS để duy trì hiệu quả điều trị.
Ảnh: Tủ thuốc cấp cho bệnh nhân HIV/AIDS tại Phòng khám ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.
 

Khi nguồn viện trợ này hoàn toàn bị cắt, gánh nặng chi phí điều trị, chăm sóc, xét nghiệm sẽ đè nặng và trở thành áp lực tài chính không nhỏ đối với hầu hết bệnh nhân HIV/AIDS. Ngày 8-3 vừa qua, sự kiện “Những bệnh nhân đầu tiên điều trị ARV từ Quỹ BHYT” được đồng loạt phát động trên toàn quốc đã mở rộng con đường điều trị, là cơ hội để người bệnh HIV/AIDS duy trì sức khỏe, cuộc sống bình thường.
Bác sĩ Đinh Mai Vân, Trưởng khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Các phòng khám, quản lý ngoại trú bệnh nhân HIV/AIDS trong tỉnh hiện quản lý hơn 600 bệnh nhân HIV/AIDS, trong đó hơn 400 bệnh nhân có thẻ BHYT, số còn lại là bệnh nhân ngoại tỉnh tìm đến điều trị do họ muốn giấu thông tin bệnh tật tại nơi sinh sống. Năm 2019, các nguồn viện trợ cắt giảm, hiện chỉ còn bệnh nhân được quản lý tại Bệnh viện Sản - Nhi Bắc Ninh và Trung tâm Y tế Gia Bình được điều trị ARV từ nguồn viện trợ. Do yêu cầu về điều trị liên tục, việc được tiếp cận điều trị ARV từ nguồn Quỹ BHYT có ý nghĩa rất lớn với bệnh nhân HIV/AIDS.
Bác sĩ CKII Nguyễn Văn Dũng, Trưởng khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) cho biết: Phòng khám quản lý ngoại trú HIV/AIDS đặt tại khoa Truyền nhiễm hiện quản lý 437 bệnh nhân, nhiều nhất trong số các phòng khám quản lý ngoại trú trong tỉnh. Để duy trì hiệu quả điều trị cho bệnh nhân, Khoa bố trí 1 bác sĩ, 1 điều dưỡng, 1 dược sĩ phụ trách trực tiếp công tác khám, phát thuốc. Về vai trò quan trọng của thuốc ARV đối với bệnh nhân AIDS, bác sĩ Dũng khẳng định: Thuốc ARV có tính chất quyết định hiệu quả điều trị ở bệnh nhân HIV/AIDS. Điều trị HIV/AIDS buộc bệnh nhân phải tuân thủ tuyệt đối, do đó không thể ngừng thuốc ARV. Hầu hết bệnh nhân HIV/AIDS có cuộc sống khó khăn do thu nhập thấp, không có việc làm ổn định. Nếu không được BHYT chi trả, họ rất khó duy trì việc điều trị bởi bình quân, mỗi tháng bệnh nhân có thể tốn hơn 1 triệu tiền thuốc mà trên thị trường cũng không có bán. Khoa học đã chứng minh và đưa kết luận bằng công thức K = K, nghĩa là Không phát hiện = Không lây truyền. Có thể hiểu là, nếu người bệnh được điều trị bằng thuốc kháng virus ARV và đạt tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện thì nguy cơ lây truyền HIV qua đường tình dục rất thấp, từ không đáng kể đến không có nguy cơ lây truyền. Do đó, việc duy trì thuốc ARV từ nguồn BHYT rất có ý nghĩa với bệnh nhân HIV/AIDS.
Vui mừng khi được tiếp nhận thuốc ARV từ BHYT, bệnh nhân Vũ Trường Sơn ở Đáp Cầu (Thành phố Bắc Ninh) chia sẻ “Điều trị HIV/AIDS là điều trị suốt đời, do vậy khi các dự án ngừng hỗ trợ, BHYT là nguồn cứu trợ cho chúng tôi. Phải điều trị ARV, chúng tôi càng thấy giá trị của BHYT. BHYT đặc biệt có ý nghĩa bởi hầu hết người nhiễm HIV là người nghèo, hoàn cảnh kinh tế khó khăn”.
Những năm trước đây, nếu không may bị nhiễm HIV có thể coi là bản án tử hình, nhiều người bị kỳ thị, thậm chí bị ruồng bỏ. Song, với sự tiến bộ của khoa học, nỗ lực của các cấp, các ngành, việc điều trị HIV/AIDS đã đạt được những hiệu quả tích cực, số người tử vong do AIDS giảm đáng kể, số các bệnh nhiễm trùng cơ hội giảm nhiều, sức khỏe người bệnh được nâng lên. Điều trị tốt còn giảm khả năng lây nhiễm cho cộng đồng, giảm kỳ thị phân biệt đối xử, người bệnh vẫn tham gia lao động, sinh hoạt bình thường.
Thực tế, một số bệnh nhân AIDS giai đoạn 4 bắt đầu điều trị từ năm 2005 đến nay vẫn duy trì cuộc sống bình thường, một số khác vẫn sinh con khỏe mạnh nhờ điều trị dự phòng. Năm 2018, kết quả đo tải lượng virus ở gần 400 bệnh nhân HIV/AIDS đang được quản lý, điều trị ARV tại phòng khám ngoại trú đặt tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho thấy tỷ lệ khoảng 98% bệnh nhân có tải lượng virus dưới ngưỡng. Điều đó cho thấy việc người nhiễm HIV được tiếp cận tốt nhất với các dịch vụ tư vấn, chăm sóc, điều trị sẽ mang lại hiệu quả lớn. Bản thân người nhiễm HIV giảm hoặc không còn bị kỳ thị, tự kỳ thị, phân biệt đối xử trong cộng đồng. Người nhiễm HIV và gia đình cần được nâng cao hơn nữa nhận thức về tầm quan trọng của việc duy trì điều trị ARV và tấm thẻ BHYT phải được coi như “phao cứu sinh”, giúp giảm phần lớn gánh nặng chi phí, viện phí khám, chữa các bệnh liên quan đến HIV/AIDS.