Tiềm năng du lịch –Sức hút từ văn hóa, tâm linh

Trong kho tàng ca dao người Việt có những câu nói về xứ Bắc đáng chú ý như sau: Ăn Bắc mặc Kinh; Chùa Bắc đình Đoài. Như vậy xứ Bắc (Bắc Ninh) vừa có truyền thống ẩm thực tinh diệu vừa có bề dày truyền thống văn hoá dân tộc. Đấy là chưa kể truyền thống hiếu học và khoa bảng dẫn đầu cả nước: Một giỏ ông Cống, một đống ông Nghè, một bè Tiến sĩ, một bị Trạng nguyên, một thuyền Bảng nhãn.

Thực thế, xứ Bắc có núi không cao, có sông không lớn, có hồ không rộng, nhưng núi đầy huyền thoại, sông đầy cổ tích làm nao lòng người. Đó là núi Thiên Thai - Đài Trời với câu chuyện chàng Lưu Nguyễn nhập tiên. Đó là núi Lạn Kha tiên xuống chơi cờ khiến chàng tiều phu Vương Chất mải xem nước cờ hay đến nát cán búa. Đó là hội Hoa mẫu đơn núi Phật Tích cho chàng Từ Thức gặp tiên Giáng Hương. Đó là núi Trâu nơi người anh hùng làng Gióng cưỡi ngựa sắt nhổ tre làng Ngà đánh tan giặc Ân. Đó là núi Yên Phụ nơi Thái uý Lý Thường Kiệt đóng đại bản doanh chỉ huy quân dân nhà Lý đánh tan quân xâm lược Tống mà nay còn văng vẳng lời thơ thần Nam quốc sơn hà nam đế cư. Đó là dòng Tiêu Tương vang tiếng hát Trương Chi mê đắm lòng người biết bao thế hệ. Đó là sông Dâu với câu chuyện nàng Man Nương và đứa con trong cây dung thụ sinh ra Tứ Pháp linh thiêng. Đó là dòng Như Nguyệt vùi thây quân Tống, dòng Lục Đầu có chàng thiếu niên Trần Quốc Toản bóp nát quả cam bên bến Bình Than. Đó là đoạn bờ nam sông Đuống với những vụ án oan thảm khốc lịch sử từ Cao Lỗ đời An Dương Vương đến thái sư Lê Văn Thịnh đời Lý, Huyền Quang tam tổ đời Trần, quân sư Nguyễn Trãi đời Lê. Xứ Bắc còn là nơi định đô Cổ Loa, Long Biên, Luy Lâu dài hơn nghìn năm. Xứ Bắc có ngôi chùa Dâu sớm nhất, có trường dạy học sớm nhất, có Văn miếu tiên nho đầu tiên của cả nước. Xứ Bắc là đất phát tích vương triều Lý, triều đại đặt nền móng độc lập vững chắc, củng cố uy danh quốc gia và ý thức dân tộc trước nước lớn phương Bắc và các nước láng giềng. Xứ Bắc còn là quê hương nhiều danh nhân khoa bảng, danh nhân văn hoá, danh nhân quân sự. Xứ Bắc xứng đáng là cái nôi văn hoá người Việt, xóm làng trù mật, nghề truyền thống phát triển. Đáng kể nhất là các làng nghề có tính nghệ thuật cao, đặc sắc như làng đồng Đê Cầu, Đại Bái, tranh Đông Hồ, rối nước Đồng Ngư, hát ả đào Thanh Tương, sơn mài Đình Bảng, Bình Cầu...

Toàn cảnh chùa Bút Tháp.

Sinh hoạt nghệ thuật có hát Quan họ ở nhiều làng quê mà tiêu biểu là Quan họ làng Diềm và Quan họ hội Lim và đã được chuyên nghiệp hoá bằng việc tỉnh thành lập Đoàn dân ca Quan họ Bắc Ninh. Về lễ hội có hội Tứ Pháp vùng Dâu được sử sách đánh giá là chuẩn mực cho lễ hội cả nước học tập. Như vậy sức hút của nền văn hoá truyền thống chính là thế mạnh đầy tiềm năng của du lịch Bắc Ninh. Tỉnh Bắc Ninh cũng rất quan tâm đến ngành công nghiệp không khói này. Từ năm 1986 đến nay bằng ngân sách nhà nước, các tổ chức, cá nhân hưng công và do nhân dân đóng góp, các di tích tiêu biểu được đầu tư hàng trăm tỉ đồng để tôn tạo và xây mới nhiều hạng mục quan trọng như ở đền Đô, chùa Bút Tháp, chùa Dâu, chùa Phật Tích, đền Bà Chúa Kho, Văn Miếu... Đường giao thông, bãi đỗ xe, quầy dich vu seo vụ cũng được xây dựng mới. Thảm cây xanh được phủ kín đất trống, đồi núi tạo cảnh quan đẹp, thanh tịnh cho cả vùng không gian văn hoá. Ngành văn hoá tỉnh phân cấp hạng di tích để định mức thu vé tham quan, trong đó có các di tích tiêu biểu là : đình chùa Đồng Kỵ; đình Đồng Hương; chùa Dâu; chùa Bút Tháp; đền và lăng Kinh Dương Vương; thành Luy Lâu; chùa Phật Tích; chùa Hồng Ân; núi Lim; đền Đô và đình Đình Bảng; chùa Tam Sơn; chùa Thiên Tâm; đền Bà Chúa Kho; chùa Hàm Long; chùa Dạm; đền Hàn Thuyên; đền Lê Văn Thịnh. Nhiều cơ quan du lịch đã tổ chức các tua du lịch văn hoá trong phạm vi nội tỉnh hoặc kết hợp các di tích ở các tỉnh lân cận như: Hà Nội-đền Đô-chùa Phật Tích-đền Bà Chúa Kho-Văn Miếu-chùa Hàm Long-Côn Sơn-đền Kiếp Bạc; Hà Nội-đền Đô-chùa Phật Tích-làng tranh Đông Hồ-lăng Kinh Dương Vương-chùa Bút Tháp-chùa Dâu- thành Luy Lâu-làng rối nước Đồng Ngư . Có khi du khách chỉ đến dự một canh hát Quan họ làng Diềm hoặc một ca diễn rối nước Đồng Ngư... Số lượng khách du lịch văn hoá vùng Bắc Ninh ngày một tăng. Như thống kê riêng khách quốc tế về tham quan chùa Bút Tháp năm 2007 là 921 đoàn với 3987 người; 5 tháng đầu năm 2008 là 1213 đoàn với 4511 người.

Tiềm năng du lịch văn hoá, tâm linh của Bắc Ninh rất lớn, song để tiềm năng này thành hiện thực trong tương lai gần quả là vấn đề đáng trăn trở, khi mà một số dự án du lịch mặc dù đã được phê duyệt nhưng việc khởi động tiến độ thi công rất chậm chạp.

   Phạm Thuận Thành