Tín hiệu vui từ chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con

Chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con được triển khai lần đầu tiên tại tỉnh Bắc Ninh vào năm 2004 dưới sự hỗ trợ của dự án VAAc-Us.CDC (Life- Gap cũ). Từ đó đến nay, đây vẫn là một chương trình can thiệp hiệu quả nhất trong các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS; đồng thời mang đậm tính nhân văn sâu sắc, nhằm giảm tối đa tình trạng trẻ nhiễm HIV từ mẹ, cải thiện chất lượng cuộc sống của phụ nữ mang thai (PNMT) nhiễm HIV, cũng như giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV trong cộng đồng dân cư.

Bắc Ninh hiện đang có 152 cơ sở y tế cung cấp dịch vụ tư vấn và xét nghiệm HIV (126 trạm y tế xã, 15 bệnh viện và trung tâm y tế tuyến huyện, 11 cơ sở y tế tuyến tỉnh và bệnh viện tư nhân). Trong đó BV Sản nhi tỉnh là đơn vị y tế cung cấp dịch vụ trọn gói dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, trong 5 tháng đầu năm 2018, các cơ sở tư vấn xét nghiệm đã tư vấn xét nghiệm HIV cho 14.297 lượt PNMT. Trong đó có 9 PNMT nhiễm HIV, tất cả số PNMT này đều được điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con (7 PNMT đã điều trị ARV trước đó). Tất cả con của những bà mẹ này đều được theo dõi và điều trị dự phòng lây truyền HIV, được xét nghiệm PCR trong vòng 2 tháng sau sinh, kết quả đáng mừng là không có trẻ nào có xét nghiệm HIV dương tính. So với cùng kỳ năm ngoái, số phụ nữ mang thai nhiễm HIV lựa chọn sinh con là 3 sản phụ. Ðiều đó chứng tỏ công tác dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con tại tỉnh Bắc Ninh đạt hiệu quả tích cực, ngày càng nhiều phụ nữ nhiễm HIV tin tưởng vào thuốc dự phòng, tin tưởng vào các can thiệp dự phòng để sinh ra những đứa con khỏe mạnh.

Ðể phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con, tất cả các PNMT cần đến các cơ sở y tế để được tư vấn và tiến hành xét nghiệm sớm HIV. Việc chủ động ở từng thời điểm mang thai để được can thiệp dự phòng toàn diện, hoàn toàn có thể sinh được đứa con khỏe mạnh, không nhiễm HIV như những trường hợp ở trên.

Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn có PNMT chưa được tiếp cận với các dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con với nhiều nguyên nhân, mà phổ biến là do người nhiễm còn thiếu thông tin, kiến thức về phòng, chống HIV, nhiều PNMT không biết tình trạng nhiễm HIV của mình, chỉ đến khi tới bệnh viện sinh con mới phát hiện nhiễm HIV. Ngoài ra, nhiều PNMT nhiễm HIV lo lắng cộng đồng xa lánh, kỳ thị và phân biệt nên đã giấu bệnh dẫn đến kết quả không mong muốn là đứa trẻ sinh ra có nguy cơ cao nhiễm HIV từ mẹ.

Ðể giảm nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con, tỉnh Bắc Ninh đã có nhiều hoạt động để nâng cao nhận thức của người dân về dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con như: truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, treo băng rôn, khẩu hiệu; tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện cho PNMT; điều trị dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con cho PNMT nhiễm HIV và con của họ bằng thuốc ARV; tư vấn hỗ trợ hình thức nuôi dưỡng phù hợp cho trẻ; chuyển tiếp chăm sóc tiếp tục tại cơ sở điều trị HIV/AIDS cho phụ nữ nhiễm HIV và con của họ sau sinh. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cũng đã tổ chức các khóa tập huấn kỹ năng tư vấn cho cán bộ làm công tác tư vấn, xét nghiệm HIV ở các tuyến cơ sở. Ðồng thời đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, quảng bá dịch vụ chăm sóc và điều trị để người dân dễ dàng tiếp cận, tiến tới loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con là giải pháp duy nhất để bảo vệ những mầm non tương lai thoát khỏi căn bệnh “thế kỷ”. Hướng tới tháng cao điểm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, tại Việt Nam nói chung và tỉnh Bắc Ninh nói riêng đang rất cần sự huy động tham gia của các cấp lãnh đạo, Ðảng, chính quyền, đoàn thể; các cơ quan đơn vị; các tổ chức xã hội và mọi người dân với các hoạt động dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Phối hợp, lồng ghép chặt chẽ giữa công tác phòng, chống HIV/AIDS và công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản, bà mẹ và trẻ em. Với những nỗ lực duy trì và đẩy mạnh những hoạt đông dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, ngành y tế Bắc Ninh đang chung sức cùng toàn tỉnh Bắc Ninh và cả nước góp phần thực hiện mục tiêu loại trừ hoàn toàn tình trạng lây truyền HIV từ mẹ sang con, hướng tới kết thúc đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030 của Liên Hợp Quốc mà Việt Nam đã cam kết thực hiện.