Tổ quốc luôn trong tôi

 Cụ Nguyễn Xuân Mỹ người Lạc Thổ, thị trấn Hồ (Thuận Thành)  là người thích chơi sinh vật cảnh. Nhà cụ như một công viên thu nhỏ. Cụ thường đi tìm cây, tìm đá ở nhiều nơi. Một lần đến thăm rừng Quốc gia Cúc Phương cụ đọc được câu thơ viết trên thân cây trong rừng: Hồn Tổ quốc ngự trong rừng sâu thẳm/Rừng mất rồi Tổ quốc cũng tiêu vong, rồi cụ nảy ý tưởng từ chữ rừng quốc gia thành ra chữ quốc gia - rừng và âm thầm thực hiện ý tưởng lập một tấm bản đồ Việt Nam bằng chất liệu gỗ đặc trưng của từng tỉnh.

Đầu tiên cụ tìm đọc sách báo để tìm hiểu loại gỗ đại diện của mỗi tỉnh, như ở Bắc Giang là cây dã hương, ở Thái Nguyên là cây chè, ở Hưng Yên là cây nhãn, ở Hải Dương là cây vải thiều, ở Lào Cai là cây pơ mu, ở Cà Mau là cây đước, ở Đồng Tháp là cây tràm, ở Lâm Đồng là cây thông... Để có gỗ cụ Mỹ đi đến khắp các tỉnh thành cả nước, đặt vấn đề nhờ giúp đỡ. Về cụ cưa gọt mảnh gỗ có độ dầy bằng nhau, có hình dáng đúng như hình của tỉnh đó trên bản đồ, rồi đánh bóng và xử lý chống mối mọt, chống nứt vỡ bảo đảm độ bền lâu dài. Năm 2006 tấm bản đồ Việt Nam ghép bằng 64 loại gỗ quý đại diện cho 64 tỉnh thành cao 1,4 mét, rộng 0,8 mét của cụ Nguyễn Xuân Mỹ đã hoàn thành. Nhân dịp Hội nghị APEC-14 tổ chức tại Hà Nội, tấm bản đồ này đã được Hội Sinh vật cảnh thành phố Hà Nội chọn trưng bày tại Văn Miếu-Quốc Tử Giám để giới thiệu với bạn bè quốc tế.

Cụ Nguyễn Xuân Ức đang chép sách “Đại Việt sử ký toàn thư”.

Cụ Nguyễn Xuân Ức ở Mão Điền năm 1996 khi đã 71 tuổi nảy ra ý định chép lại toàn bộ cuốn sách lịch sử Đại Việt sử ký toàn thư, vừa để ngẫm lại lịch sử dân tộc, vừa lấy đó làm gương cho con cháu thêm yêu quê hương đất nước và truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc. Không có tiền mua sách, đi mượn về nhà chép. Khó nhất là tuổi già nay ốm mai đau. Trong căn nhà cấp 4, cụ ức cặm cụi đọc, chép từng chữ một. Không phải chữ nào cụ cũng biết, gặp chữ nhiều nét cụ phải dùng kính lúp phóng to ra mới luận ra đúng nét để chép được. Cả ngày mới chép được một trang, nhiều người thấy nản hộ. Vậy là cụ cứ kiên trì làm việc xưa. Gặp chữ không quán nghĩa cụ đi hỏi các cụ giỏi chữ hơn. Thế là ở làng hình thành một nhóm ôn lại chữ Hán Nôm. Cụ Nguyễn Xuân Sáu cũng nảy ra ý định chép lại Ly tao, Sở từ và các văn bia của làng. Có bạn đồng chí hướng khiến cụ càng quyết tâm hơn. Năm này qua năm khác chồng vở chép sử cứ dầy mãi lên. May mắn cụ vẫn khoẻ mạnh, minh mẫn để theo đuổi công việc. Năm 2006 sau mười năm kiên trì lao động, cụ đã chép xong toàn bộ phần chữ Hán cuốn sách. Tiếp đến là việc điền chữ phiên âm và điền câu văn đã dich vu seo ra quốc ngữ.

Những người như cụ Mỹ, cụ ức tuy chỉ là người dân bình thường nhưng rõ ràng ý thức dân tộc, ý thức Tổ quốc ở nơi các cụ là cao lắm. Việc làm âm thầm của các cụ trở thành tấm gương sáng không cần nói thành lời: Tổ quốc luôn trong tôi!

Bài, ảnh:  Phạm Thuận Thành