Trân trọng và phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống

Những năm qua, với sự nỗ lực của các cấp, các ngành và cộng đồng, một số loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian trên địa bàn tỉnh đã và đang được bảo tồn như: Tuồng, chèo, hát trống quân, múa rối nước… Nhiều hội diễn, liên hoan văn hóa văn nghệ dân gian với sự tham gia của hàng trăm nghệ sỹ, nghệ nhân, diễn viên ở khắp các thôn, xã trong tỉnh cũng được tổ chức định kỳ. Hoạt động tuyên truyền, quảng bá cũng như công tác nghiên cứu, kiểm kê, sưu tầm tư liệu, hiện vật về các bộ môn nghệ thuật trình diễn dân gian bước đầu được thực hiện làm cơ sở cho việc bảo tồn và phát huy giá trị. Ngoài những CLB chèo cổ, tuồng cổ đã có thêm nhiều CLB mới được thành lập ở khắp các huyện Quế Võ, Thuận Thành, Gia Bình, Yên Phong…

Tuy vậy, hầu hết các CLB nghệ thuật truyền thống được thành lập và duy trì sinh hoạt chỉ bằng lòng say mê, nhiệt huyết của các thành viên, kinh phí hoạt động rất hạn hẹp. Do đó, các vở diễn thường không có sự đổi mới để phù hợp với đối tượng khán giả trẻ, trang phục thiếu, đạo cụ cũ kỹ... Những vở diễn cổ trong nghệ thuật tuồng, chèo, múa rối nước ít được đầu tư kinh phí dàn dựng, biểu diễn.

Bên cạnh đó, những người thực hành di sản đang “già hóa”, chủ yếu là người cao tuổi, điển hình như CLB Trống quân thôn Bùi Xá (Ninh Xá, Thuận Thành) có 24 thành viên nhưng trẻ nhất là 68 tuổi và cao nhất là gần 90 tuổi hay hội viên CLB Tuồng Phú Mẫn (thị trấn Chờ, Yên Phong) có độ tuổi trung bình là 70 tuổi.

Trước thực trạng đó, đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị các loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian trên địa bàn tỉnh” vừa được UBND tỉnh phê duyệt với tổng kinh phí hơn 13 tỷ đồng, thực hiện trong thời gian 7 năm (từ 2014 đến 2020) thực sự là một hành động thiết thực để nghệ thuật truyền thống của quê hương tiếp tục được gìn giữ và phát triển.

Một cảnh trong trích đoạn “Xúy Vân giả dại” của vở chèo cổ “Kim Nham” do các nghệ sỹ, diễn viên không chuyên ở làng chèo Nga Hoàng (xã Yên Giả, Quế Võ) biểu diễn.

Theo đó, phạm vi nghiên cứu của đề án bao gồm bốn loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian độc đáo, tiêu biểu trên địa bàn tỉnh là tuồng, chèo, hát trống quân và múa rối nước. Với 4 dự án thành phần được phân kỳ thực hiện trong 7 năm bao gồm nhiều nội dung như: Sưu tầm các tác phẩm nghệ thuật tuồng, chèo, trống quân và múa rối nước còn lưu giữ trong nhân dân; kiểm kê toàn diện và xuất bản sách về các làng có nghệ thuật trình diễn dân gian truyền thống; xây dựng cơ sở dữ liệu về nghệ nhân ở từng bộ môn; phục dựng một số nghi lễ trong tế tổ nghề Tuồng, múa rối nước và các nghi lễ trong Hội thi hát Trống quân; tổ chức các lớp truyền dạy nghệ thuật trình diễn dân gian cho thế hệ trẻ để hình thành một lớp người thực hành di sản mới tại địa phương là cơ sở để bảo tồn di sản bền vững; đề xuất cơ chế, chính sách hỗ trợ đời sống của các nghệ nhân thuộc bốn loại hình nêu trên; đầu tư mua sắm, hỗ trợ trang thiết bị cho một số CLB tuồng, chèo, trống quân, múa rối nước trên địa bàn tỉnh; tổ chức các hội thi, hội diễn và tuyên truyền, quảng bá về các loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian, góp phần khơi dậy ý thức bảo tồn, gìn giữ nghệ thuật truyền thống trong cộng đồng…

Có thể thấy, cùng với nhiều chương trình hành động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Quan họ và Ca trù thời gian qua, đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị các loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian truyền thống giai đoạn 2013-2020” lại một lần nữa khẳng định rằng, các thế hệ người dân Bắc Ninh luôn biết trân trọng gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống quý báu của quê hương, dân tộc.